Hükümet, işveren ve işçi temsilcileri yarın 2011 yılı asgari ücretinin belirlenmesi için bir araya gelecek. Hükümetin halen 16 yaşından büyük bekar bir işçi için brüt 760.50 TL, net 599.12 TL olan asgari ücrete yüzde 4 zam yapılması öngörülüyor. Uzmanlar, ETHA’nın “insanca bir yaşam için asgari ücret ne kadar olmalı” sorusunu yanıtladı.
YÜZDE 4 ÖNGÜRÜLÜYOR
5’i işçi, 5’i işveren, 5’i de devlet temsilcisi olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda Türk-İş, TİSK temsil ediiyor. Komisyon, asgari ücretin belirlenmesinde, “Ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu, ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini, fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarını” dikkate alıyor. 2011 Yılı Programında asgari ücrete yapılacak zamma ilişkin öngörüye yer verildi. Buna göre, asgari ücretin gelecek yılın ocak ve temmuz aylarında yüzde 4 artırılması planlanıyor.
ASGARİ ÜCRET NE KADAR OLMALI?
Peki halen açlık sınırının altında olan asgari ücret ne kadar olmalı. ETHA sordu, uzmanlar, sendikacılar, ekonomistler yanıtladı.
Tayfun Görgün (DİSK Genel Sekreteri): Asgari ücreti belirleyen bir norm olmaktan çıktı. Aslında genel ücretleri aşağıya çeken bir ücret politikası oldu. Biz bunu protesto etmek için yarın Türkiye genelinde Bölge Çalışma Müdürlükleri önünde eylemler yapacağız. Belirlenmiş olan asgari ücret, bırakın yoksulluk sınırını açlık sınırınında altında bulunuyor. Bu hükümetin bir çelişkisi aslında, Hükümet, ‘Bizim işçilere reva gördüğümüz ücret açlık sınırının altındadır’ diyor. Yani Türkiye’de sigortalı çalışan 5-6 milyon işçinin ve toplamda aileleriyle birlikte 20 milyonu bulan bir kitleyi ilgilendiriyor. Biz bunu eleştiriyoruz. İlk talebimiz asgari ücretin açlık sınırının üstünde olmasıdır. İkinci olarak insanca yaşanabilir bir asgari ücret talep ediyoruz. Üçüncü olarakta Asgari Ücret Tespit Komisyon’nun yapısının değiştirilmesini istiyoruz. Komisyonda bütün sosyal tarafların yer almasını istiyoruz.
ASGARİ ÜCRETİN TESPİT EDİLMESİNDEKİ YÖNTEMLER DEĞİŞTİRMELİ
Aziz Çelik (Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Görevlisi): Önemli olan asgari ücretin hangi esaslara göre tespit edilecek. Bildiğiniz gibi asgari ücret sadece işçi için ele alınıyor. Ailesi dikkate alınmıyor. Yoksulluk ve açlıkla ilgili yapılan araştırmalar var. Burada da sadece işçinin kendisi ele alınıyor. Ayrıca kamu görevlerinin ücret durumunun da buna paralel ele alınması gerekiyor. Aslında burada yöntemde sorun var, kriterlerde sorun var. Bunlar ele alınmadan yapılacak zam oranları çok önemli olmayacaktır. 16 yaş ayırımınında ortadan kaldırılmalıdır. Bir işçinen ailesinin de temel geçiminin de ele alınması gerekiyor. Asgari ücret bir bütün olarak tartışılmalı.
TOPLU SÖZLEŞME İLE BELİRLENMELİDİR
Mehmet Beşeli (Birleşik Metal İş Genel Sekreter Yardımcısı): Asgari üceritin ne kadar olacağından çok asgari ücretin klasik bir toplu sözleşme ile belirlenmesi gerekir. Asgari ücret miktarı da aynı zamanda mücadele ile belirlenir. Metal sözleşmeleri bağlamında ele alırsak hükümet, yüzde 4’lük bir artış öngörüyor, metal TİS’leri ise bu oranın üstünde. Asgari ücret, ‘Bir ülkede bunun altında çalışılamaz’ denilerek belirleniyor. Asgari ücret tespiti toplu sözleşme üzerinden yapılmalı ve grev hakkı tanınmalı. Sonuçta bunun komisyon marifetiyle tespit edildiği durumda grev hakkımız hiç bir zaman olmaz. Grev hakkı şarttır. Aslında bu komisyon da bağımsız değil. Dünya’da bütün kazanımlar mücadele ile belirlenir. Bunu saglayan ise örgütlülüktür. Asgari ücret tespiti eskiden, 16 yaş ve üstü olarak belirleniyordu. Şimdi 18 yaşından büyük olanlara ücert veriyorlar. Yani 18 yaş oltında olanlar daha düşük ücret alacak.
AHLAKİ BİR ÜCRET OLMALI
Mustafa Sönmez (İktisatçı): Asgari ücret ahlaki bir ücrettir özünde. Asgari ücretin tanımıda bir işçinin ve ailesinin hem ekonomik olarak hemde sosyal ve kültürel yaşamını idame ettiği ücret olarak tanımlanır. Tabi bu ahlak tanımı toplumdan topluma değişir. İktidardaki partinin sosyal devlet anlayışına göre değişir. Şu anda sefalet ücreti durumunda. Enflasyon oranında artırılsa bile yeterli değildir. Asgari ücret şu anda sadece barınma ihtiyacını karşılayabiliyor. Yapılacak her artış yeterli olmayacaktır. Bu ahlaki bir koddur. Bu ücret sonuçta yerlerde sürünüyor. Asgari ücret göstergesi bir çok işyerinde uygulanıyor. Fakat bunu yükseltecek bir işçi örgütü, mücadelesi ne yazık ki yoktur. Türk İş’in yaptığı araştırmada da görüldüğü gibi asgari ücretin en azından 2 bin liranın üstünde olması gerekiyor.