Küba gelecek Ekim ayından itibaren kendi hesabına çalışmak isteyen kişilere ruhsat vermeye başlayacak. Bu yeni alanın, devlet sektöründe fazla olduğu düşünülen ve son verilecek olan istihdamın alternatifi olması ve devletteki işlerinden çıkacak insanların buralarda istihdam edilmesi düşünülüyor.
Küba Komünist Partisi’nin resmi yayın organı Granma gazetesine göre, atılan adımdan amaçlanan üretim ve verimliliği artırmak için ulusal ekonominin yeniden tasarlanması.
Geçtiğimiz 1 Ağustos’ta Devlet Başkanı Raúl Castro, mecliste yaptığı konuşmada kendi hesabına çalışma sektörünü genişleteceklerini, yeni ruhsat verilmesinin önündeki engelleri kaldıracaklarını, bazı ürünleri ticarileştireceklerini ve bazı belirli faaliyet alanlarında sözleşmeli işgücü kullanımını esnekleştireceklerini duyurmuştu. Böylece devletin birtakım fazlalık gelen yüklerden kurtulacağı ve uzun yıllardır ekonomik zorluklara rağmen sağlamaya çalıştığı bazı ürünleri tedarik etme işini kendi hesabına çalışan kişilerin yapacağı düşünülüyor.
Granma’da kendi hesabına çalışmanın ensekleştirilmesinin yanı sıra, “çalışanın kendi emeğiyle daha yararlı olduğunu hissetmesinin yolunun bulunması, kendi hesabına çalışmayı neredeyse yok olma noktasına getiren kavrayışlardan uzaklaşılması ve doksanlı yıllarda bu faaliyeti yasal olarak yapan kişilerin damgalanmasına son verilmesinin” de hedefler arasında olduğu belirtildi.
Sovyetler Birliği’nin çözülüşü sonrasında ekonomik sıkıntılar nedeniyle sınırlı sayıda kişiye kendi hesabına çalışma hakkı tanınmıştı. Bu kişilerin bir kısmı, bugün Küba’nın yeni zenginlerinden bazılarını oluşturuyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Yardımcısı Admi Valhuerdi, 178 faaliyet alanında kendi hesabına çalışma yapılabileceğini açıkladı. Bu alanlardan 83’ünde sözleşmeli çalışan almak serbest olacak. Daha önce kendi hesabına çalışma ruhsatı olan kişiler, yalnızca birlikte yaşadıkları insanları ya da akrabalarını bu işyerlerinde çalıştırabiliyorlardı. Valhuerdi, bu zorunluluğun da kaldırılacağını duyurdu.
Valhuerdi, halihazırda işlerin iyi gittiği ancak bir süredir yeni ruhsat verilmeyen 29 faaliyet alanında da yeni ruhsatların verileceğini söyledi. Bakan yardımcısı, bu alanlar arasında şarapçılık, hızarcılık, taş oymacılığı, dövüş sporları dışında spor hocalığı, çiçek ve taç satıcılığı, tenekecilik, masörlük gibi çeşitli alanlar saydı. Bu alanlara yedi yeni alan daha ekleniyor, bunların arasında umumi tuvalet ve park temizlikçiliği, büfelerde ya da yol kenarlarında meyve sebze satıcılığı ve terminallerde yolcuları taksilere yönlendirme işi gibi işler var. Kendi hesabına çalışan restoranlar, yani paladar’larda da artık 12 değil, 20 kişiye kadar hizmet verilebilecek.
Yurtdışında yaşama izni olan ya da üç aydan daha uzun sürelik seyahate çıkanlar da evlerini veya araçlarını kiralayabilecekler.
Ancak Ekim ayında hemen ruhsat verilmeye başlanacak işler sınırlı, çünkü bazı alanlarda kendi hesabına çalışacak kişilerin hammaddeye ulaşımı konusunda altyapı hazır değil.
Küba Merkez Bankası, kendi hesabına çalışacak kişilere nasıl kredi verilebileceğine dair bir sistem arayışı içerisinde.
Bakanlar Konseyi Başkan Yardımcısı Marino Murillo Jorge, gelecek senenin ekonomik planını bu sektörün ihtiyaçlarına göre şekillendirmeye çalıştıklarını söyledi. Murillo en makul seçeneğin kendi hesabına çalışacaklar için bir toptancı pazarı yaparak gerekli ürünleri buradan satın almaları olduğunu, ancak önümüzdeki birkaç yıl bunu yapmalarının mümkün olmadığını, bu yüzden kendi hesabına çalışanların da bu ürünleri normal marketlerden perakende fiyatlara almaları gerekeceğini söyledi.