Amai Proteins adlı İsrail merkezli bir biyoteknoloji şirketi, ilave şekerden ortalama 3.000 kat daha tatlı, mikrobiyal olarak üretilen bir proteini piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Eğer bu gerçekleşirse, Dünya çapında şekere bağlı metabolik hastalıklar ve obezite salgını son bulabilir! Bu proteinin, herhangi bir sağlık riski taşımadan ilave şekerin yerini %70 oranında alması hedefleniyor.
Batı Afrika kökenli tropik bir meyve olan “Serendipity Berry” (Dioscoreophyllum cumminsii) içerisinde keşfedilen monellin proteinini dil reseptörlerimiz, şekerler gibi “tatlı” algılasa da bir sorun var.[1] Amai’nin kurucusu ve CEO’su olan Ilan Samish bu konuda şöyle söylüyor:
Bu protein her ne kadar aşırı tatlı olsa da 45 derecede denatüre olup kaynatılmış bir yumurta gibi doğal fonksiyonunu yitiriyor.
Doğal Bir Proteini Dayanıklı Bir Gıda Ürününe Dönüştürmek!
Samish ve şirketinden bilim insanları; bu proteini ekstrem pH, tuzluluk ve sıcaklık şartlarına dayanıklı bir canlı grubu olan ekstremofillerden ilham alarak, hızlı entegratif kompütasyonel protein dizaynı (İng: “Agile integrative computational protein design” veya “AI-CPD”) yöntemi ile modifiye etmeyi başardılar. AI-CPD yöntemi, proteinin yapısını düzenleyip özelliklerini (özellikle stabilitesini) geliştirmek için kullanıldı. Sonuç, yüksek sıcaklıkta bile stabil kalabilen ve gıda katkısı olarak kullanılabilen bir protein oldu! Bu protein fermente edildikten sonra ortaya çıkan beyaz pudra kıvamındaki saf protein ürününe “sweelin” adı verildi.
Bir protein, bir “inci” dizisinden (aminoasitlerden) oluşur. Bizse bu diziyi değiştirip ekstrem şartlarda oluşan yaşamdan ilham alınan yeni bir protein dizayn edebiliriz.
Sweelin proteini birçok gıda ürününde test edildi ve ürünün lezzetini değiştirmeden ketçabın şeker içeriğini %70, çikolatanın şeker içeriğini %50 oranında azaltmayı başardı. Sweelin’in en büyük avantajıysa diğer tatlandırıcıların aksine bağırsak florasını etkilememesi ve tatlı molekülleri proteinlerden oluşup aminoasitlere sindirildiği için insülin salgısını aktive etmemesi. Amai’nin bir sonraki hedefi Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi’nden (FDA) onay aldıktan sonra ürünü 2023 yılında piyasaya sürmek. Bu konuda Amai, şunları iletiyor:
Eski nesil tarım sürdürülemez; bu nedenle gıda pazarı için lezzetli, sağlıklı, düşük maliyetli ve yeni sürdürülebilir proteinler dizayn etmeliyiz. Biyoteknoloji sayesinde bunu başarabiliriz.
- ^ Oxford Reference. Serendipity Berry. Alındığı Tarih: 16 Ağustos 2023. Alındığı Yer: Oxford Reference doi: 10.1093/oi/authority.20110803100455721. | Arşiv Bağlantısı
- L. Melton. (2023). So Sweet, No Spike. Springer Science and Business Media LLC, sf: 889-889. doi: 10.1038/s41587-023-01865-x. | Arşiv Bağlantısı
