Çeçenistan’daki insan hakları ihlallerini belgeleyen ödüllü insan hakları kuruluşu Memorial’ın araştırmacılarından Natalya Estemirova öldürüleli tam bir yıl oldu. Görgü tanıkları, Estemirova’nın 15 Temmuz 2009’da Çeçenistan’ın başkenti Grozni’deki evinin önünde, beyaz bir arabaya zorla bindirildiğini ifade etti. Bundan saatler sonra da cesedi, komşu İnguşetya’da kurşunlarla delik deşik halde bulundu.
Estemirova, Çeçenistan’da Rusya tarafından desteklenen Devlet Başkanı Ramzan Kadirov’un paramiliter güçlerinin halka karşı gerçekleştirdiği yüzlerce hak ihlalini belgelemişti. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (HRW) Moskova bürosu yöneticisi Allison Gill’in ifadesiyle, Estemirova, “Karizması, etkileyiciliği ve zekasıyla Rusya’nın en başarılı insan hakları savunucularından biriydi”. Yalnız Estemirova değil, onun gibi diğer parlak hak savunucuları ve ülkenin önde gelen araştırmacı gazetecileri de tek tek, aydınlatılamayan cinayetlere kurban gitti. Çeçenistan’da Rusya Ordusu’nun gerçekleştirdiği hak ihlallerini araştıran gazeteci Anna Politkovskaya, 2006’da ve gene işkence mağduru Çeçenlerin davalarına bakan insan hakları avukatı Stanislav Markelov, 2009’da öldürülmüştü. Sadace 2009-10’da, Rusya’da 17 gazeteci ve insan hakları savunucusu öldürüldü ve bu cinayetlerden hiçbiri çözülemedi.
Estemirova’nın cinayetinde de, karanlık kalan birçok nokta var. Örneğin, cinayetteki tek şüpheli, Kasım 2009’da Çeçen güvenlik güçlerince öldürülen muhalif militan Alhazur Başayev. Ancak, Başayev’in de, Estemirova’nın çalışmalarıyla uzaktan yakından bir alakası, onu öldürmek için herhangi bir sebebi yok. Cinayetin ilk yıldönümünde bir açıklama yapan Rusya Devlet Başkanı Dmitriy Medvedev’in, Almanya Şansölyesi Angela Merkel ile Münih’te buluştuğu zirvede, ismini vermeden, “uluslararası çapta aranan” bir zanlıdan bahsetmesi kafaları daha da karıştırdı.
