14 nüfuslu bir ailenin 7’inci çocuğu olarak dünyaya gelen ve hiç okula gitmeyen Kader’in babası 1997 yılında köyde çıkan bir kavga sonucu cezaevine düşer. Babası dışında kendilerine bakan kimsenin olmadığı Kader, daha sonra babasının cezaevinden çıkması ile nüfusa yazılır. Nüfusta 2000 doğumlu olarak yazılan Kader, henüz 12 yaşında iken berdel usulüyle Mehmet Atak ile evlendirildi. 13 yaşında anne olan ve bir yıl sonra ikinci çocuğuna hamileyken düşük yapan Kader, 14 yaşında evinde silahla vurulmuş bir halde bulunur.
ABLALARIN ‘KADERİ’ DE KADER GİBİ…
Kader’in 3 ablası da kendisi gibi berdel usulüyle evlendirilmiş. Reşan köyünde tüm kadınlara dayatılan ve acısı olan berdel, kadınlar için adeta sistemli bir düzen haline getirilmiş. Köyde onlarca çocuk, 15 yaşını doldurmadan “berdel” adı altında evlendiriliyor. Berdele karşılık babalar diğer ailenin kız çocuklarını ya kendisi için ikinci eş ya da erkek çocukları için alıyor. Kardeşini en son, evlendirildiği gün gördüğünü söyleyen Kader’in ablası Asya Ertem, “Ben kardeşimi en son evlendirilirken gördüm. Bizim kaderimiz de kardeşimizinkinden farklı değil. Biz 3 abla da kardeşimiz gibi berdel usulüyle evlendirildik. Açıkçası bu acı tüm bölgenin gerçekliğidir. Artık bu soruna bir çözüm bulunmalı ve çocuk yaşta kadınlar evlendirilmemelidir” dedi.
Erken evlilik nedeniyle psikolojik olarak büyük travmalar yaşadığını söyleyen abla Asya Ertem, evlendikleri vakit kendilerine eş olacak insanların yüzlerini göremediklerini, evlendirdikleri eve gidince eşleri ile tanıştıklarını söyleyerek, “Bölgede kadına verilen bir önem yok, kadınlar eşya gibi kullanılıyor. Hiçbirimiz severek ya da isteyerek evlenmedik. Evlendiğimizde de kaderimiz bu diyerek, yaşanan her acıya da boyun eğmek durumunda kalıyoruz. Son yıllarda belki bir azalma olduysa da bu tamamen bitmedi, çünkü çocuk yaştaki kadınların acıları halen devam ediyor. Ben bir anne olarak asla kızımın böyle bir evlilik yapmasına izin vermem. Çünkü bu bizim kaderimiz değil, bunu önlemek için herkesimin harekete geçmesi ve erken evliliği önlemek için çalışma yapması gerekiyor” dedi.
Kader’in acılarla dolu yaşamından annesi de payını almış. Annesi üzerine kuma getirilen Kader’in babası Musa Ertem 2 evli. 2 eşinden 14 çocuğu bulunan Ertem gibi, köyde bulunan erkeklerin tamamına yakını 2 evli ve her evde onlarca nüfus yaşıyor. 2 evliliğin “şan ve şöhret” gösterisi olarak gösterildiği köyde yurttaşlar geçimlerini ise besledikleri hayvanlarla sağlıyor. Yaptıklarının yanlış olduğunu, ama geçmişten beri 2 evlilik yaptıklarını söyleyen köylüler, bunun nedenin ise eğitimsizlik ve özentiden kaynaklı olduğunu dile getiriyor.
KÖYDEKİ KADINLARIN EVLENME YAŞI 13
İsmini vermek istemeyen köy sakinlerinden bir yurttaş, köydeki çocukların çoğunun 13 ila 14 yaşları arasında evlendirildiğini söyledi. Köyde daha önce okulun olmadığını, son 3 yıldır köyde okul açıldığını belirten yurttaş, eğitimsizlik ve fakirliğin berdelin en önemli nedenlerden birisi olduğunu ifade etti. 4’üncü sınıftan itibaren kız çocuklarının okula gönderilmediğini ve 2-3 yıl sonra berdel ya da yüklü miktarda paralarla istemediği kişilerce evlendirildiğini söyleyen yurttaş, “Bu köyde olduğu gibi Kürdistan’ın her tarafında özellikle şehir hayatından uzak köylerde berdel ve yüklü miktarlardaki paralarla evlendirilme almış başını gidiyor. Bu köyde bulunan kız çocuklarının tamamı 13-14 yaşına geldi mi evlendiriliyor. Köyde 4 yıllık ilkokul var, 4 yıl sonra okulu bitiren hiçbir kız çocuğunun okula gitmesine izin verilmiyor. Bu acı sadece bu köyle sınırlı değil, Kürdistan’ın bütün köylerinde bu durum aynen böyle. Bu çocuklara sahip çıkılması ve erken evliliğin önüne geçilmesi gerekiyor. Önüne geçilmediği vakit böyle travmalı ve acılarla dolu sonuçlarla sonuçlanıyor” dedi.
‘KIZIMIN ÖLÜMÜ ŞÜPHELİ’
Küçük yaşta kızını evlendiren ve kızının ölümü ile sonuçlanan olay üzerine Çatak Cumhuriyet Savcılığı tarafından ifadesi alınmak üzere savcılığa davet edilen baba Musa Ertem ise savcılık çıkışında yaptığı açıklamada, kızının ölümünün şüpheli olduğunu söylemişti. Olayın araştırılmasını isteyen baba Ertem, “Kızımın ölümüne ilişkin şüphelerimiz var. Kızımın bildiğim kadarıyla bir sorunu yoktu. İlkin kızımın tabanca ile intihar ettiğini söylediler. Ama otopside kızımın kırma diye tabir edilen av tüfeği ile öldüğü tespit edildi. Biz de savcılığa olayın araştırılmasını istedi. Aile olarak üzgünüz, kızımın çocuğu annesiz kaldı” dedi.
(DİHA)