Bugün işgalcilere ve Saray’a karşı girişilen Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcının 105’inci yıldönümü. 105 yıl önceki bu mücadele bugüne de ilham veriyor.
Bugün Anadolu topraklarındaki emperyalist işgale karşı girişilen Ulusal Kurtuluş mücadelesinin başlangıcının 105’inci yıldönümü.
19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkan Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde gerçekleşen bu mücadele, emperyalist işgale karşı olduğu kadar İstanbul’daki Yıldız Sarayı’nda oturan Padişah Vahdettin’e de karşıydı. Aradan geçen 105 yılda değişen bir şey olmadı.
Tıpkı o gün gibi bugün de ülke yoksulluk içinde boğuşurken şatafat içindeki bir Saray’dan yönetiliyor.
Ülkenin dört bir tarafı emperyalist kuşatma altında. Belki işgal askerleri sokak sokak gezmiyor ama suyumuz, madenimiz, toprağımız tüm yeraltı ve yerüstü kaynaklarımız bir avuç emperyalist tekellere peşkeş çekiliyor. ABD ve NATO’nun BOP hayalleriyle iktidara gelenler 22 yıldır ülkeyi yönetiyor.
105 yıl sonra bugün de 68’lerden aldıkları ilhamla bağımsızlık için gençler üniversitelerinden liselerinden başlayarak mücadele ediyor. Kampüslerde ya da kampüs dışında gençlerin sesi yankılanıyor.
Tıpkı 105 yıl önce olduğu gibi Saray’a ve kurulmak istenen saltanata karşı demokrasi isteyenler; emperyalist işgale karşı bağımsızlık diyenler kazanacak.
***
19 Mayıs’ın tarihi
19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı Türkiye ile Kuzey Kıbrıs’ta bayram olarak kutlanıyor.
19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıktı ve bugün, İtilaf Devletleri’nin işgaline karşı Kurtuluş Savaşı’nın başladığı gün kabul edildi. Bugün daha sonra Mustafa Kemal tarafından gençlere armağan edildi.
Gençlik ve Spor Bayramı ilk defa 1926 yılında Gazi Günü adı altında Samsun’da kutlandı. Soyadı Kanunu’nun ardından 19 Mayıs 1935’te Atatürk Günü adı altında resmiyet kazandı.
1936’da kutlamalar Ankara’da hipodromda yapıldı.
1937 yılından itibaren kutlamalarda önemli değişikliklere gidildi. MEB illere genelge göndererek 19 Mayıs’ta İdman Bayramı olarak etkinlikler yapılmasını istedi.
1938 yılının Temmuz ayında Gençlik ve Spor Bayramı olarak resmi ulusal bayramlar arasına girdi.
12 Eylül Darbesi ile yönetime gelen Kenan Evren başkanlığındaki Millî Güvenlik Konseyi, “Gençlik ve Spor Bayramı”nın adı da “Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” olarak değiştirdi.
***
Bugün izlenebilecek filmler
Atatürk: Türklerin Babası
1970 yılında BBC tarafından hazırlanan belgesel Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatını, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemini, Kurtuluş Savaşı’nı ve Cumhuriyet Türkiye’sinin ilk yıllarındaki gelişmeleri konu alıyor.
İnanılmaz Türk: 1958 yılında ABD’de çekilen ve The Incredible Türk ismiyle yayınlanan belgesel, 1930’ların Türkiye’sinden görüntülere yer veriyor ve Mustafa Kemal Atatürk’ün Türkiye’nin sanayileşmesi için yaptığı hamleleri konu alıyor.
Atatürk: Yönetmenliğini Tolga Örnek’in yaptığı belgesel, İslam dünyasının Avrupa emperyal güçlerinin egemenliği altına girdiği bir dönemde ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkıntıları arasında Mustafa Kemal Atatürk’ün Türkiye’nin bağımsızlığını korumakla kalmayıp güvence altına almayı da başarmasını anlatıyor.
Ateşten Gömlek: 1919’da Yunan Ordusu’nun İzmir’i işgali sırasında eşini ve çocuğunu kaybeden Ayşe, Anadolu’nun işgaline karşı düzenlenen mitinglere katılmak için İstanbul’a gider. Daha sonra hemşire olmak için Anadolu’ya geçer ve orada İhsan ile tanışır. O sırada Kurtuluş Savaşı başlar ve bu savaşa birlikte katılırlar.
Türkiye’nin kalbi Ankara: 1933 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin 10. kuruluş yıldönümü dolayısıyla Atatürk’ün isteği üzerine Sovyetler Birliği’ne ısmarlanan film, Kurtuluş Savaşı’nda Sovyetler Birliği-Türkiye ilişkilerini de konu alıyor.
Veda: Atatürk’ün öldüğü gün olan 10 Kasım’da herkes yastadır ama biri daha fazla. O da çocukluk arkadaşı ve yaveri Salih Bozok’tur. Film, ailesini ve hayatını hiçe sayarak Atatürk’ün öldüğü an kendini vuran Bozok’un, Atatürk ile hatıralarından önemli kesitleri konu alıyor.
Cumhuriyet: Bu epik tarihi film, 1922’den 1930’lu yılların ortalarına kadar geçen olayları ve savaş sonrasında Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmaya çalışan Kuvâ-yi Milliyecilerin mücadelelerini konu alıyor.
Kurtuluş: Osmanlı Devletinin çöküşünün ardından işgale uğrayan toprakların savunulmasını ve yeni bir devletin doğuş sürecini ve bu süreçte verilen mücadeleyi anlatan filmde Kurtuluş Savaşı anlatılıyor.
***
Oğuz Oyan yazdı: 19 Mayıs ve gençlik
Gençleri bu ülkede tutacak bağların giderek zayıfladığı görülüyor. Bunun mutlaka tersine çevrilmesi gerek. Değişmez önceliğimiz, toplumu ve gençliği umutsuzluğa sürükleyen dinci iktidarın hâkimiyetinden ülkeyi kurtarmak. Siyasette de bir gençleşme zorunluluğu bulunuyor. Ortanca yaşı Türkiye’nin çok üzerinde olan Batı Avrupa’da, siyasi piramidin tepesinde olanların yaşı, nüfus yaş piramidinin ortanca yaşına yakın düşüyor. Yani Türkiye’dekinin tersine…