İzmir’in Çiğli ilçesine bağlı Örnekköy Mahallesi, kentin en yoksulları olan Romanların mekanı. Metropollerin bütün yoksul semtleri gibi Örnekköy de göçle birlikte oluşmuş 50 yıllık bir mahalle. Neredeyse tamamı, Balkan göçmeni Romanlar.
SOKAKLA BİRLİKTE YAŞIYORLAR
Bir akşamüzeri konuk olduğumuz Örnekköy’de Romanlar, sokakla birlikte yaşıyor. İşten dönenlerin nefeslendiği ilk yer sokak. Halılar sokakta yıkanıyor. Sokakta akşam çayları içiliyor, meyveler yeniyor, muhabbetler yapılıyor. Çocukların mekânı da tabi ki sokaklar.
HEP GÜLÜMSEDİLER
Objektife her zamanki gibi önce mesafeliler. Ancak karşılıklı güven sağlandıktan sonra, herkes objektife gülümsüyor. Farklı bir yer Örnekköy. Yoksulluğa ve yoksun bırakılmışlığa rağmen neşeli ve standart dışı. Ve de çok rahat bir mahalle.
Hurdacılık, bohçacılık, hasır örmeciliği ve darıcılık (mısır satıcılığı) ana geçim kaynağı. Mevsimlik tarım işçiliği yapanlar da var. Sanılanın aksine müzik ve dansla geçimini sağlayanlar yok denecek kadar az. Mahallede sadece bir iki aile müzikle uğraşıyor.
BEKTAŞİ ROMANLARIN KAHVESİ
Örnekköy, Roman Mahallesi ancak mezhepsel olarak farklılıklar gösteriyor. Sünni Romanlar gibi Bektaşi Romanlar da var. Hatta kahvehaneleri bile bulunuyor. Mahalledeki iki kahvehaneden biri Bektaşi Romanlara ait. Diğeri de Sünnilerin kahvehanesi olarak biliniyor. Bir de Hristiyan Roman aile var. Herkes birbirini biliyor.
Bektaşi Dergâhı’nın dışında Nakşibendî ve Fethullahçıların dergâhı da bulunuyor.
Mezhepsel farklılıklar görünüşte sorun olmuyor. Ama anlatılanlara göre, bir tartışma ya da kavga sırasında bu farklılıklar konu yapılabiliyormuş. Gizli bir ayrımcılık olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Mahallenin en büyük sorunu ise madde bağımlılığı ve satıcılığı. Esrar kullanım yaşının ilkokula kadar düştüğü anlatılıyor. Esrar ve hap başta olmak üzere çeşitli uyuşturucu maddenin kullanım ve satış merkezi, İzmir’de Tepecik’ten Örnekköy’e kaymış. Polisin bu duruma müdahale etmediğinden şikâyet ediliyor.
ANADİL UNUTULUYOR
Yaşlılar, anadillerini kendi aralarında konuşuyorlar. Gençler ise anlayabiliyor ancak konuşamıyorlar. Zaten daha çok Türkçe konuşmayı tercih ediyorlar.
Mahallede 4 Roman Derneği var. Ancak, Roman kimliğinin korunması ve geliştirilmesi konusunda bir çalışmaları olduğunu söylemek zor. Faaliyeti en dikkat çekeni ise Roman Ateşi Derneği. Dernek, en diplomatik ifadeyle söylersek; “güzel oynayan Roman genç kadınlarını magazin dünyasına sunmaya çalışıyor.” Bu nedenle, tepki de görmüş.
YIKIM KAPSAMINDA
Mahallenin etrafında yükselmeye başlayan toplu konutlar, kötü sona işaret ediyor. Örnekköy, belediye ve hükümetin “kentsel dönüşüm” dediği yıkım projesinin kapsamında bulunuyor. Yıkım konusu zaman zaman gündeme geliyor, “Ne yaparız bilemeyiz” sözü dökülüyor belli belirsiz.
Etha