Maraş merkezli depremlerden etkilenen afetzedeler ağır travmalarla mücadele ediyor. Hava şartlarıyla 6 Şubat gecesini anımsayan yurttaşlar; irkilme, uykusuzluk, kâbus görme şikâyetiyle hekimlere başvuruyor.
İlayda KAYA
6 Şubat’ta meydana gelen Maraş merkezli depremin üzerinden 10 ay geçti. On binlerce kişi hayatını kaybettiği afetten sağ kurtulan yurttaşlar ise psikolojik sorunlarla mücadele ediyor. Yağmur, fırtına ve gök gürültüsünün afetzedelere 6 Şubat gününü anımsattığını söyleyen psikiyatristler, “6 Şubat gecesi çok yağmurluydu. Bu hafta da çok yağmurlu. Bölgede uykusuzluk, irkilme, kâbus görme gibi şikâyetler fazla oluyor” dedi. Uzmanlar, travma yaşayan afetzedelerin durumlarının takip edilmesi yönünde çağrı yaptı.
Türkiye Psikiyatri Derneği üyesi Psikiyatrist Uzman Dr. Aslı Ceren Hınç, BirGün’e yaptığı açıklamada şunları anlattı: “Afetzede yurttaşların bazıları büyük aileler şeklinde yaşıyorlar. Bu durum da psikolojilerini etkiliyor. Barınmayla ilgili küçük hanelerde çok fazla insan yaşıyor. Kişiler arası çatışmalar olabiliyor. Temel ihtiyaçlar gibi psikiyatrik desteğe de ihtiyaç duyuluyor. Hatay’ın Antakya ve Defne ilçelerinde grup psikoterapileri çalışmaları yapıyoruz. Sahada yurttaşlara destek olmaya devam ediyoruz. Bireysel görüşmeleri hastane şartlarında yapıyoruz. 10’uncu ayda psikiyatrik muayene olarak artık pek çok kişiye ilaçla destek olmamız gerekebiliyor. İlk aylara nazaran daha stabil kalan bazı semptomlar var, onlara müdahale ediyoruz. Bu semptomlar; uykusuzluk, kâbus, yağmur yağdığında irkilme gibi tepkimeler. 6 Şubat gecesi çok yağmurluydu. Bu hafta da bölge yağmurlu ve hafta boyunca uykusuzluk şikâyetiyle gelen çok kişi oldu. İrkilme tepkileri de çok fazla oluyor. Normalde umursamayacakları sese irkilebiliyorlar. Hızlıca sinirlenebiliyorlar, tahammülsüzlükleri var. Ruhsal yakınmalar ilk günlere göre daha fazla ortaya çıkmaya başladı.”
KADINLAR KENETLENDİ
Bölgede geçim sorununun devam ettiğini söyleyen Hınç, kadınların yaşadıklarını sıkıntılara değinerek, şöyle devam etti: “Travmadan bağımsız, maddi imkânsızlıklar dolayısıyla başvuran kişiler oluyor. Ayrıca kadınların yaşadıkları sorunlar da sürüyor. Kadınlarla ‘kadın grup toplantıları’ yapıyoruz. Temel problemlerden biri konteynerlerde barınmaya devam eden kadınların hijyen problemleri yaşıyor. Toplantılarda, kadınların birbirine kenetlenme örneğini görüyoruz. Ev içi problemleri, çocuklar, maddi olanaksızlıklar, depremle ilgili anılar, tecrübeler bu grup toplantılarında konuşuluyor.”
∗∗∗
İKİNCİ BİR TRAVMA YAŞATMAYIN
Okul yakınlarında, yurttaşların yaşadığı alanlarda yapılan enkaz çalışmalarına yurttaşların ve çocukların gözünün önünde yapılıyor. Bazı yıkımlara şahit olan çocuklar çığlık atarak alandan kaçmaya çalışırken, bazı çocukların ise donma tepkisi verdiği görülüyor. Hınç, şunları söyledi: “Yıkım sırasında bazı çocuklar donakalıyorlar. Donma tepkisi travmalarda verilen tepkilerden biri. Okul gibi güvenli bir ortamda bu görsellere çocuklar şahit olmamalı. Bu konularla ilgili tabip odası görüşmeler yapıyor. Yıkımları yetkililere bildiriyoruz. Çocukları ikinci bir travmaya maruz bırakmamak en önemlisi.”
∗∗∗
AFETZEDELER DESTEK BEKLİYOR
Afetzede yurttaşlar da bölgede yürütülen çalışmaların yetersizliğine dikkat çekti. Adıyaman’da çadırda kalan bir yurttaş, “Depremden sonra toparlanamadık. Çocuklarla beraber ebeveynlerin de desteğe ihtiyacı var. Bölge artık normal kabul ediliyor, edilmemeli” dedi. Hatay’da depreme yakalanan ve iki kardeşini kaybeden Samet S. ise “Çocuğum depremin ardından her şimşek çaktığında irkiliyordu, bazen altına kaçırıyordu. Üzerinden neredeyse bir sene geçti. Hava şartları o günü anımsatıyor. Geceleri yağmur yağdığında uyumadan bekliyor.” diye konuştu.
