2008 yılının temmuz ayından bu yana sabit kur politikası izleyen Çin, ulusal para birimi Yuan’ın değerini 6,8 dolar olarak belirlemişti. Çin’in hedefi ihracatta rekabet üstünlüğü yaratarak, ülkedeki istihdamın korunmasıydı. Ancak, Çin’in bu politikasını eleştiren batılı ülkelerin, Yuan’ın değerinin yükseltilmesi yönündeki baskısı sonuç verdi.
Çin Merkez Bankası, kur politikasının daha esnek hale getirileceğini duyurdu. Banka, bu açıklamayı yaparken kur politikasında büyük değişiklikler beklenmemesi gerektiğinin de altını çizdi. Bununla birlikte Çin Hükümet Sözcüsü Qin Gang, yaklaşmakta olan G-20 zirvesine atıfta bulunarak, uyguladıkları kur politikasının kendilerine karşı baskı unsuru olarak kullanılamayacağını söyledi. Qin, “Biz G-20 zirvesinde Yuan kuru hakkında konuşulmasını uygun bulmuyoruz. Kur politikamızda reformlar yapmayı sürdüreceğiz, ancak sadece bağımsız ve kontrollü adımlarla. Biz, bu konunun siyasallaştırılmasına karşıyız. Bu konuda bize baskı yapmak isteyen herkese direneceğiz” dedi.
Çin’in döviz kuru politikasına eleştiri
Çin’in gözünde batılı ülkeler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri Yuan’ın gerçek değerine yaklaştırılması için baskı yapıyor. Amerikalı politikacılar, devasa boyutlardaki dış ticaret açığından ve istihdam kaybından, ülkeye akan ucuz Çin mallarını sorumlu tutuyor. Onlara göre Çin mallarının bu denli ucuz olmasının nedeni, Çin hükümetinin Yuan’ın değerini kasıtlı olarak düşük tutması.
Öte yandan, bu görüşün güçlü bir dayanağı olmadığını düşünenler de var. Amerikalı Çin uzmanı David Zweig sorunun esas kaynağının istatistikler olduğu kanısında. Zweig, “Mali kriz yıllarında Çin, Amerikan ihracatının en fazla artış gösterdiği tek bölgeydi. Şirketler büyüme kaydeden bölge arayışına geçtiğinde, Çin’i tercih ediyor. Ürünler orada son haline getirildikten sonra deniz yoluyla Amerika’daki müşteriye gönderiliyor. Çin’in ihracatının yüzde 60-70 kadarı bu şekilde yapılıyor. Bu nedenle, biz bunun istatistiklerden kaynaklanan bir sorun olduğunu düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
Değişim talebi
Şanghaylı gazeteci Ye Tan ise Yuan’ı Dolar’ın değerine endeksleyen uygulamaya son verilmesinin artık bir zorunluluk haline geldiği görüşünde. Gazeteciye göre bu, hem mali krizi nedeniyle alınan acil önlemlerin son bulduğunun hem de normale dönüşün işareti olarak yorumlanabilir.
2005 ila 2008 yılları arasında Yuan’ın değeri dolar karşısında yüzde 21 dolayında yükseldi. O dönemde Yuan, Euro ile Japon Yen’inden oluşan döviz sepetine endeksliydi. Yuan’ın Euro karşısındaki değeri ise sadece bu yıl içinde yüzde 15 dolayında arttı. Gazeteci Ye Tan, bunun sorunlu bir gelişme olduğunu şu sözlerle açıklıyor: “İmalat sanayine bu kadar bağımlı bir ülkede, şirket yöneticilerinin tek bir isteği var: Döviz kuru istikrarı. Aksi takdirde, spekülatör gibi hareket etmeye mecburlar. Yuan’ın değerinin artması şirketlerin işini zorlaştırıyor. İhracattan uzaklaşıp, yerli piyasa için üretim yapmaya çalışıyorlar.”
Uzmanlar ise Yuan’ın hızlı ve yüksek oranda değer kazanacağına ihtimal vermiyorlar. Washington’daki Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü’ne göre, Yuan’ın resmi değeri ile gerçek değeri arasındaki fark geçen yıl olduğu gibi yüzde 40 değil. Farkın yüzde 24’e düştüğü belirtiliyor.
