• Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
    • Yaşam
    • Türkiye
    • Dünya
  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
    • Belgesel & Film
    • Eylem & Etkinlik
    • Fotoğraf & Karikatür
    • Kitap & Dergi
    • Müzik & Video
Adil Medya
  • Temmuz 19, 2025
  • Yayın İlkeleri
  • Hakkımızda
  • Künye
  • İletişim
  • Güncel
  • Sağlık
  • Sağlık
Adil Medya
  • Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
      Kobani Davası kararında sokak polemikleri

      Kobani Davası kararında sokak polemikleri

      “İnanmak” istemeyin artık

      “İnanmak” istemeyin artık

      Türk, Kürt, Arap peki sonrası?

      Türk, Kürt, Arap peki sonrası?

      Türk, Kürt, Arap birliği nöbete

      Türk, Kürt, Arap birliği nöbete

    • Yaşam
      Sağlıklı beslenirken dişlerinizden olmayın! Sebzeler diş minesi için tehlikeli olabilir

      Sağlıklı beslenirken dişlerinizden olmayın! Sebzeler diş minesi için tehlikeli olabilir

      Kerbela(lar), Yezit(ler) ve Aleviler

      Kerbela(lar), Yezit(ler) ve Aleviler

      Kurdish Monitoring raporu: Kürtçeye yönelik en çok engelleme kamusal alanda yaşandı

      Kurdish Monitoring raporu: Kürtçeye yönelik en çok engelleme kamusal alanda yaşandı

      Çocuğu için part-time çalışmaya geçen işçi geri tam zamanlıya dönebilir mi?

      Çocuğu için part-time çalışmaya geçen işçi geri tam zamanlıya dönebilir mi?

    • Türkiye
      Biz ‘barış’ ihtimaliyle umutlanırken CHP’ye ne olacak?

      Biz ‘barış’ ihtimaliyle umutlanırken CHP’ye ne olacak?

      Kobani Davası kararında sokak polemikleri

      Kobani Davası kararında sokak polemikleri

      Konser iptal, beton serbest

      Konser iptal, beton serbest

      “İnanmak” istemeyin artık

      “İnanmak” istemeyin artık

    • Dünya
      Türk, Kürt, Arap birliği nöbete

      Türk, Kürt, Arap birliği nöbete

      Yetenekli bay Barrack görevde

      Yetenekli bay Barrack görevde

      Yetenekli bay Barrack görevde

      Yetenekli bay Barrack görevde

      Brezilya’da halkçı referandum örneği

      Brezilya’da halkçı referandum örneği

  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
      Biz ‘barış’ ihtimaliyle umutlanırken CHP’ye ne olacak?

      Biz ‘barış’ ihtimaliyle umutlanırken CHP’ye ne olacak?

      Kobani Davası kararında sokak polemikleri

      Kobani Davası kararında sokak polemikleri

      Konser iptal, beton serbest

      Konser iptal, beton serbest

      “İnanmak” istemeyin artık

      “İnanmak” istemeyin artık

    • Belgesel & Film
      Kapitalizmin Yeni Silahı: Prekaryaya Dönüştürülen Göçmen Emeği

      Kapitalizmin Yeni Silahı: Prekaryaya Dönüştürülen Göçmen Emeği

      Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi Orhan Kemal

      Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi Orhan Kemal

      ''Gelincik'' Elini kirletmekten çekinmeyen bir polisin hikâyesi

      ''Gelincik'' Elini kirletmekten çekinmeyen bir polisin hikâyesi

      “Leyla ile Mecnun” ekranlara geri dönüyor

      “Leyla ile Mecnun” ekranlara geri dönüyor

    • Eylem & Etkinlik
      Üçüncü Dünya Savaşı

      Üçüncü Dünya Savaşı

      Deniz Gezmiş - Metin Yüksel Birlikte Anılıyor

      Deniz Gezmiş - Metin Yüksel Birlikte Anılıyor

      Bizi uyutamazsınız; bu zulüm ne unutulur ne de affedilir!

      Bizi uyutamazsınız; bu zulüm ne unutulur ne de affedilir!

      Anayasal Düzen ve Adalet Devleti paneli

      Anayasal Düzen ve Adalet Devleti paneli

    • Fotoğraf & Karikatür
      Metafor

      Metafor

      Günün karikatürü

      Günün karikatürü

      LeMan'dan İsrail kapağı: Hangi hayvan hastaneleri vurur ki?

      LeMan'dan İsrail kapağı: Hangi hayvan hastaneleri vurur ki?

      Uykusuz bu hafta kapağına TOKİ'yi taşıdı

      Uykusuz bu hafta kapağına TOKİ'yi taşıdı

    • Kitap & Dergi
      Kadire Bozkurt: Ben yazarken okur henüz yoktur

      Kadire Bozkurt: Ben yazarken okur henüz yoktur

      Fuat Sürmeli'nin Yeni Kitabı Raflarda: “GÖLGEDEKİ GERÇEK”

      Fuat Sürmeli'nin Yeni Kitabı Raflarda: “GÖLGEDEKİ GERÇEK”

      Kitap toplama düşkünlüğü

      Kitap toplama düşkünlüğü

      Kitapların yalnızlığı

      Kitapların yalnızlığı

    • Müzik & Video
      4 gün sürecek 'Kuzey Fest'in programı belli oldu

      4 gün sürecek 'Kuzey Fest'in programı belli oldu

      Efendiler Bunun Neresi Yalan

      Efendiler Bunun Neresi Yalan

      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

Tarımda uzun vadeli planlar yapamıyoruz

Tarımda uzun vadeli planlar yapamıyoruz

Mayıs 14, 2020 Ekoloji, Emek 0 comments

Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest

Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökhan Özertan, “Türkiye’de tarımsal üretim maliyetleri çok yüksek. Üretici fiyatına da baksanız, tüketici fiyatına da baksanız dünyanın ilk 5 ülkesindeyiz” diyor

NAMIK ALKAN

Koronavirüsün en çok etkilediği alanların başında gıda geliyor. Tarım ekonomisinin olumsuz etkilenmesinin yanı sıra gıda fiyatları da bu süreçte oldukça yükseldi. Prof. Dr. Gökhan Özertan, Türkiye’de sebze-meyve fiyatlarının yüksek olmasının tarımsal üretim maliyetlerinin çok yüksek olmasından kaynaklandığını söyledi. Tüketimin de maliyetli olduğunu ve orada da yapısal sorunların varlığını dikkat çeken Özertan, tarım sektöründeki sorunların bir kısmının tarım öznelinden, bir kısmının da genel ekonomik gidişattan kaynaklandığını anlattı.

►Koronavirüs salgınının tarım ve hayvancılığa etkileri neler oldu?

Covid-19 Çin’de başladığı zaman karantina sürecinde tarım ve gıdada bir kaç noktada problemler yaşandı. Filmi biraz geriye sarmak gerekiyor. Çin bir süredir domuzlar konusunda hastalık yaşıyordu. 2019 yılında çok ciddi miktarda domuzu itlaf ettiler. Bundan sonra da koronaya yakalandılar. Koronayla birlikte karantina uygulanmaya başlayınca kanatlı hayvan sektöründe sorun yaşadılar. Nakliye yasaklandı, kesimhaneler kapatılınca bir sürü üreticinin elinde kanatlı hayvanlar kaldı ve onları satamaz hale geldi. Sistem öyle bir şok yedi. Aynı zamanda lojistik konusunda da sıkıntı yaşanınca bu da tüketiciye yansıdı. Tüketici ürüne ulaşmak istiyor ama ortada bir ürün yok. Üreticinin ürettiğini gönderememekten, tüketicinin de ürüne ulaşamamasından dolayı tedarik zincirinde çok ciddi sorunlar yaşadılar. Benzeri Avrupa ve Amerika’da da oldu. Karantinayla beraber ürünler marketlerdeki raflara ulaşmamaya başladı. Avrupa ve Amerika kendi tedarik zincirini çalıştıramadı. Çin’de karantina başlayınca limanlar kapatıldı ve bütün gemiler kapalı kaldı. Tedarik zincirini Çin öyle bir kilitledi ki, normal zamanda aklımıza gelmeyecek sorunlar yaşandı.

►Türkiye’de nasıl bir gelişme gösterdi?

Türkiye’de bunlar yaşanmadı. Avrupa’da ve Amerika’da bütün raflar boşaldı ama Türkiye’de temizlik ürünleri ve gıda ürünleri dahil hiçbir sorun yaşanmadı. Koronavirüsün ilk etkileri yaşanmaya başladığı andan itibaren Bakanlık gıda perakendecileriyle çok yakından çalışmaya başladı. Sürekli toplantılarla ilişki içinde oldular. Tedarik zincirinin aksamasını engellediler. Madalyonun bir yüzü bu şekilde. Diğer tarafında ise fiyatlar çok ciddi oranda arttı. Nisan ayı enflasyonunda görüyoruz bu durumu.

►Gıda fiyatları neden artıyor?

Türkiye’de tarımsal üretim maliyetleri çok yüksek. Üretici fiyatına da baksanız, tüketici fiyatına da baksanız dünyanın ilk 5 ülkesindeyiz. 10 senedir gıda fiyatları zaten sürekli yükseliyor. Bu da üretim maliyetinden dolayı yüksek. Çünkü biz ülke olarak girdilerimizin ya da hammaddenin önemli kısmını ithal ediyoruz. Maliyetlerin yüksek olduğu ve döviz kurlarına karşı kırılgan olunan bir ortamda, üreticiler çok zor koşullarda üretim yapıyor. İnsanlar tarımdan uzaklaşıyor ve tarlalarını satıyor. Tarım eskiden olduğu kadar cazip bir sektör değil. İşin diğer tarafında ise yapısal sorunlarımız var. Araziler küçük ve çok parselli. Çiftçilerin finansal okuryazarlığı ve eğitim seviyesi düşük. Bütün bu etkiler birleştiği zaman üretici tarafında zor bir tablo karşımıza çıkıyor. Bir de tabii biz 2018’in ortalarından beri çok zor bir dönemden geçiyoruz. Yüksek döviz kurlarıyla mücadele ederken bir de üstüne korona geldi. Finansal zorluk bir de salgınla birleşince bu iyice tepe noktasına ulaştı.

►Ekonomik gidişattan kaynaklanan sorunlarımız yok mu?tarimda-uzun-vadeli-planlar-yapamiyoruz-731172-1.

Sorunların bir kısmı tarım sektöründen bir kısmı da genel ekonomik gidişattan kaynaklanıyor. Üretici ham maddelerin bir kısmını dövizle satın alıyor ve verimsiz üretim yapıyor. O yüzden maliyet bu kadar artıyor. Üretim bu kadar maliyetli ama tüketim ne kadar maliyetli derseniz orada da yapısal sorunlar var. Kuvvetli bir çiftçi örgütünün olmadığı ortamda çiftçiler aracılara ve tüccarlara mahkûm oluyor. Çiftçiler formal krediye erişimde teminat, dosya masrafı gibi sebeplerle sorun yaşıyor. Aracı, tüccar ise hızlı şekilde enformel kredi sağlayabiliyor. Dolayısıyla aracıları eleştirsek de bu şekilde bir rolleri de var. Çiftçi örgütünün zayıf olması ve ürünlerde pazar payının olmamasından dolayı tüketici tarafında perakende ile rekabet yok. Avrupa ve ABD’de üretici örgütleri birçok üründe önemli pazar payına sahip.

Tedarik zinciri çok uzun oluyor. Çok farklı faktör işin içine girince bütün bu fiyatlar şişiyor. İkinci problem de işçilik tarafı. Türkiye’de tarımsal üretimin önemli bir kısmı hala işçi gücüyle yapıldığı için orada da başka bir sıkıntı oluyor. Arazi küçük olduğu için mekanize olunmuyor çünkü ölçeklendirmede problem yaşanıyor. Mevsimlik işçiler tarafında da başka bir problem var. Geçen hafta sosyal medyada fotoğraflar paylaşıldı. İnsanları korunmasız, tedbir alınmadan oradan oraya arabaların kasasında götürüyorlar. Aynı sorun dünyanın her yerinde oldu. Gelişmiş ülkelerde de iş gücünde sıkıntı yaşamaya başladılar. Türkiye’de ortalama çiftçi nüfusu 60 yaşında. Bu yaşlı nüfus koronavirüse karşı kırılganken bir de kısıtlanınca iş gücü bulmada da sorun oldu.

Korona büyük bir problem ama ondan daha büyük bir iklim değişikliği. Esas bizim temel derdimiz iklim değişikliği olmalı. Bundan sonra etkilerini çok daha ciddi boyutlarda göreceğiz.

►Tarım sektöründe uzun vadeli planlar yapabiliyor muyuz?

Biz uzun vadeli plan yapmamanın sonuçlarını yaşayacağız. Sadece tarım sektörünün değil, biz hemen hemen her sektörde kısa vadeli yaşıyoruz. O kadar fazla problemi çözmekle hayatımız geçiyor ki biz planlayamıyoruz. Devlet bunu uzun vadeli planlayamıyor. Devlet de günlük yaşıyor aslında. Almanya ve İngiltere uzun vadeli planlar yapıyor mesela ama biz Türkiye’de 2020 yılının Eylül, Ekim ayını bile göremiyoruz. Uzun dönemli planlara dönmediğimiz sürece hep bu kısır döngüde kalıyoruz.

►Salgın sürecinin daha da uzaması ne gibi sıkıntılara yol açar? Üreticilerin dayanma gücü var mı?

Biz birçok üründe dışa bağımlı değiliz. Üretim tarafında önemli bir aksaklık olmazsa çok ciddi etkileri olmaz. Yakın dönemde bizi bekleyen çok ciddi tehlike yok ama çözülmesi gereken problemler var. Mesela işçi tarafından bahsettim. Yeteri kadar işçimiz olacak mı? O insanların sağlık durumu ne olacak? Tarlada bazı ürünler kaldı. Çiftçinin bir yerde canına tak edebilir. Üretmezse gıdada sıkıntı yaşayabiliriz. Fiyatlar çok ciddi şekilde yükselmiş durumda. Döviz kurlarını görüyoruz zaten çok kırılgan bir yapıya sahip. Petrol fiyatındaki düşüşü çiftçi yaşamıyor. Hala yüksek maliyetle alıyor.

 

  • Kaynak Birgün

Yorumunuzu bırakın


İlgili Haberler

Kamu işçileri: İş, ekmek yoksa grev var! Emek
Temmuz 17, 2025

Kamu işçileri: İş, ekmek yoksa grev var!

En düşük emekli maaşı belli oldu Ekonomi
Temmuz 16, 2025

En düşük emekli maaşı belli oldu

Çocuğu için part-time çalışmaya geçen işçi geri tam zamanlıya dönebilir mi? Emek
Temmuz 14, 2025

Çocuğu için part-time çalışmaya geçen işçi geri tam zamanlıya dönebilir mi?

ZAMAN AKIŞI

Tem 18 13:40
Bilim & Teknoloji

Beynimiz bir şeyin gerçek olduğunu nasıl biliyor?

Tem 18 13:38
Ekonomi

Son dakika… Rekabet Kurulu harekete geçti: Mastercard ve Visa hakkında soruşturma başlatıldı

Tem 18 13:37
Gündem

Sağlıklı beslenirken dişlerinizden olmayın! Sebzeler diş minesi için tehlikeli olabilir

Tem 18 13:35
Arkasayfa

Biz ‘barış’ ihtimaliyle umutlanırken CHP’ye ne olacak?

Tem 18 13:31
Arkasayfa

Kobani Davası kararında sokak polemikleri

Tem 18 13:29
Arkasayfa

Konser iptal, beton serbest

Tem 18 13:27
Arkasayfa

“İnanmak” istemeyin artık

Tem 18 13:03
Ekonomi

Ücret ve maaşlara el koyma dönemi başlıyor

Tem 18 13:00
Arkasayfa

Türk, Kürt, Arap peki sonrası?

Tem 18 12:58
Gündem

Türk, Kürt, Arap birliği nöbete

Tem 18 12:56
Ekonomi

Maaşa bloke, hayata ipotek: Borçla yaşam, ölümle çalışmak

Tem 17 15:45
Arkasayfa

Ticaret Bakanlığı duyurdu: Fiyat etiketlerine yeni düzenleme

Tem 17 15:26
Emek

Kamu işçileri: İş, ekmek yoksa grev var!

Tem 17 15:19
Arkasayfa

15 Temmuz’da tarih mi yazıldı?

Tem 17 15:05
Arkasayfa

Her zaman barış için….

Tem 17 15:01
Arkasayfa

Artık Cumhur yetmiyor

Tem 16 22:23
Arkasayfa

Orta Doğu Çatışmalarının Yansımaları: Kürt Kartı ve Mezhep Ayrılığı Tuzağı

Tem 16 22:04
Arkasayfa

Darbe ve Demokrasi

Tem 16 15:58
Arkasayfa

Türkiye düşünüyor

Tem 16 15:42
Gündem

Özgür Çelik Silivri’den Ekrem İmamoğlu’nun fotoğrafını paylaştı

Tem 16 15:39
Arkasayfa

Numan Kurtulmuş süreç komisyonu için grup başkan vekillerini toplantıya çağırdı

Tem 16 15:02
Ekonomi

En düşük emekli maaşı belli oldu

Tem 16 14:58
Gündem

İstanbul’daki şehir içi minibüslerde yeni dönem! Para üstü derdine son

Tem 16 12:25
Gündem

İmralı heyeti, Bakan Tunç ile görüştü: Demirtaş’ın tahliyesi dahil her konu konuşuldu

Tem 16 12:15
Arkasayfa

Cumhur üçlenir mi?

Tem 16 12:05
Ekonomi

Toprağa küstürdüler

Tem 16 11:59
Arkasayfa

Kerbela(lar), Yezit(ler) ve Aleviler

Tem 15 12:46
Arkasayfa

Kurdish Monitoring raporu: Kürtçeye yönelik en çok engelleme kamusal alanda yaşandı

Tem 15 12:37
Arkasayfa

Laf ebeliği yetti gayri, buna gerçekten var mısınız?

Tem 15 12:24
Arkasayfa

Şikefta Casene’den Lozan’a, Şeyh Mahmud’dan PKK’ye Kürtler ve hakları