• Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
    • Yaşam
    • Türkiye
    • Dünya
  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
    • Belgesel & Film
    • Eylem & Etkinlik
    • Fotoğraf & Karikatür
    • Kitap & Dergi
    • Müzik & Video
Adil Medya
  • Temmuz 1, 2022
  • Hakkımızda
  • Yayın İlkeleri
  • Künye
Adil Medya
  • Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
      Sokrates Demokrasiden Neden Nefret Etti?

      Sokrates Demokrasiden Neden Nefret Etti?

      HDP ve Kürtleri şeytanlaştırarak yeni bir düzen inşa edilemez

      HDP ve Kürtleri şeytanlaştırarak yeni bir düzen inşa edilemez

      Türkiye seçime yine idam tartışmaları ile giriyor: 'Sıkıştıkça idam konusu gündeme geliyor'

      Türkiye seçime yine idam tartışmaları ile giriyor: 'Sıkıştıkça idam konusu gündeme geliyor'

      Asgari ücret masası kuruluyor

      Asgari ücret masası kuruluyor

    • Yaşam
      Bir skandal daha

      Bir skandal daha

      Türk sinemasının usta ismi Cüneyt Arkın hayatını kaybetti

      Türk sinemasının usta ismi Cüneyt Arkın hayatını kaybetti

      Bilimin Altın Kadınları: Sizinle Gurur Duyuyoruz!

      Bilimin Altın Kadınları: Sizinle Gurur Duyuyoruz!

      Kadın girişimciler, Trendyol’un destek programlarıyla işlerini dijitalleştirerek büyütüyor*

      Kadın girişimciler, Trendyol’un destek programlarıyla işlerini dijitalleştirerek büyütüyor*

    • Türkiye
      Asgari ücrette karar günü: Zam oranının bugün belli olması bekleniyor

      Asgari ücrette karar günü: Zam oranının bugün belli olması bekleniyor

      Emekli bayram ikramiyeleri 2-7 Temmuz'da yatırılacak

      Emekli bayram ikramiyeleri 2-7 Temmuz'da yatırılacak

      Bakanlık açıkladı: Hacizli taşınmaz sayısı yüzde 168 arttı

      Bakanlık açıkladı: Hacizli taşınmaz sayısı yüzde 168 arttı

      Kutsal zorba devlet: Devleti yeniden tanımlamak

      Kutsal zorba devlet: Devleti yeniden tanımlamak

    • Dünya
      Putin: Finlandiya ve İsveç'in NATO üyesi olması bizi endişelendirmiyor

      Putin: Finlandiya ve İsveç'in NATO üyesi olması bizi endişelendirmiyor

      ABD'deki göçmen faciasında ölü sayısı 51'e yükseldi

      ABD'deki göçmen faciasında ölü sayısı 51'e yükseldi

      Saldırgan strateji

      Saldırgan strateji

      NATO: Emperyalist yayılmacılığın hizmetinde bir savaş makinası…

      NATO: Emperyalist yayılmacılığın hizmetinde bir savaş makinası…

  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
      HDP ve Kürtleri şeytanlaştırarak yeni bir düzen inşa edilemez

      HDP ve Kürtleri şeytanlaştırarak yeni bir düzen inşa edilemez

      Dönüşümün nedeni ‘mahcup olmamak’

      Dönüşümün nedeni ‘mahcup olmamak’

      İdam cezası orman yangınını önler mi?

      İdam cezası orman yangınını önler mi?

      Türkiye seçime yine idam tartışmaları ile giriyor: 'Sıkıştıkça idam konusu gündeme geliyor'

      Türkiye seçime yine idam tartışmaları ile giriyor: 'Sıkıştıkça idam konusu gündeme geliyor'

    • Belgesel & Film
      Kapitalizmin Yeni Silahı: Prekaryaya Dönüştürülen Göçmen Emeği

      Kapitalizmin Yeni Silahı: Prekaryaya Dönüştürülen Göçmen Emeği

      Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi Orhan Kemal

      Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi Orhan Kemal

      ''Gelincik'' Elini kirletmekten çekinmeyen bir polisin hikâyesi

      ''Gelincik'' Elini kirletmekten çekinmeyen bir polisin hikâyesi

      “Leyla ile Mecnun” ekranlara geri dönüyor

      “Leyla ile Mecnun” ekranlara geri dönüyor

    • Eylem & Etkinlik
      Konseri yasaklanan tüm şarkıcılar Munzur Kültür ve Doğa Festivali'ne davet edildi

      Konseri yasaklanan tüm şarkıcılar Munzur Kültür ve Doğa Festivali'ne davet edildi

      Ataol Behramoğlu: İsyanım yaşam düşmanlığına

      Ataol Behramoğlu: İsyanım yaşam düşmanlığına

      Antikapitalist Müslümanlar 1 Mayıs yürüyüşleri (2012-2019)

      Antikapitalist Müslümanlar 1 Mayıs yürüyüşleri (2012-2019)

      İl il 8 Mart eylem ve etkinlikleri

      İl il 8 Mart eylem ve etkinlikleri

    • Fotoğraf & Karikatür
      Uykusuz'dan 'Barınamayanlar' kapağı: Metroya yakın bankı kapmışsın

      Uykusuz'dan 'Barınamayanlar' kapağı: Metroya yakın bankı kapmışsın

      Uygarlaşamayacak Olan Bir Acemi ''Bubi (David Hoyan)''

      Uygarlaşamayacak Olan Bir Acemi ''Bubi (David Hoyan)''

      Nail Payza Ölümünün 25. Yılında baskı resimleri ile Galeri Selvin Nişantaşı’nda

      Nail Payza Ölümünün 25. Yılında baskı resimleri ile Galeri Selvin Nişantaşı’nda

      ABD’nin BM Daimi Temsilcisinden Filistin ve İsrail’e görüşmeleri başlatma çağrısı

      ABD’nin BM Daimi Temsilcisinden Filistin ve İsrail’e görüşmeleri başlatma çağrısı

    • Kitap & Dergi
      Saklı ve görünen lezzetler

      Saklı ve görünen lezzetler

      Bana siyasi iklimi söyle sana dolandırıcılık icat edeyim

      Bana siyasi iklimi söyle sana dolandırıcılık icat edeyim

      Koralı Okuyucusuyla Buluştu

      Koralı Okuyucusuyla Buluştu

      İlkokul öğretmeninden Tayyip'e son ders...

      İlkokul öğretmeninden Tayyip'e son ders...

    • Müzik & Video
      4 gün sürecek 'Kuzey Fest'in programı belli oldu

      4 gün sürecek 'Kuzey Fest'in programı belli oldu

      Efendiler Bunun Neresi Yalan

      Efendiler Bunun Neresi Yalan

      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

Size bir kıyak çekeceğim, ‘TL neden eriyor’, anlatacağım

Size bir kıyak çekeceğim, ‘TL neden eriyor’, anlatacağım

Haziran 21, 2022 Ekonomi, Fikir & Yazı 0 yorum

Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest

Bir para, mesela TL, başka bir paraya karşı, mesela ABD doları, değer yitiriyor ise bu değer yitirme farkı işin en özünde iki paranın üzerinde imzaları olanların itibar farkı kadardır.

Eser Karakaş

Döviz kuru baş döndürücü bir hızla yükseliyordu, vergi mükellefinin sırtından ahlaka mugayir bir abrakadabra hokus pokusu yaptılar, adına “Kur korumalı mevduat” dediler, bu da işe yaramadı.

İşe yaramadı çünkü kanımca TL’nin erimesine konan teşhis yanlış.

İktisatçılar arasında bir tevatür var, faizler düşürüldü, bu nedenden döviz kurları da patladı diyorlar, doğru ama sadece kısmen doğru, çünkü temel mesele başka.

Eskiden, kağıt para öncesi, madeni para vardı, mesela Osmanlı sikkesi (gümüş), mesela Mecidiye (altın, Sultan Abdülmecit’in tahta çıkışının altıncı senesinde basılan para), Osmanlı bu paraları büyük ölçüde tahşiş etti (debasement) ve o meşhur kural bizde de işledi, “kötü para iyi parayı piyasadan kovdu”, krizler krizleri izledi.

Sonra kağıt para çıktı, adına da “itibari para” dendi, hemen aşağıda Wikipedia’dan tanımını veriyorum.

“İtibari para, hükûmet kararına dayalı çıkartılan, altın, gümüş vs. karşılığı olmayan, altında imzası olan yere ve düzenlediği kağıdın taklit edilemeyeceğine güven üzerine kurulmuş, mal ve hizmet alışverişi için kullanılan banka kağıdı veya kâğıt para demektir. Günümüzde dolaşımda olan paralar bu şekildedir.”

İtibar kelimesinin ve itibari sıfatının da tanımlarını masamdan asla eksik etmediğim Ferit Devellioğlu’nun “Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgatı’ndan” aktarıyorum:

İ’tibar: Bir şeyin hakiki değil, kararlaştırılan değeri, söz veya imzanın değeri

İtibari: Gerçek olmayan, var sayılan

İ’tibariyyat: Farazziyat

Olan biteni anlamak için kelimeler, etimoloji çok önemli, kağıt paraya yani içsel değeri sıfır olan paraya boşuna kaime ya da itibari para dememişler.

Osmanlının çıkardığı ilk kağıt paranın adı “kaime-i mu’tebere-i osmaniyye” (Sultan Abdülmecit dönemi).

Görüyorsunuz, anahtar kelime itibar (muteber).

Peki kimin itibarı?

Kağıt paranın üzerinde kimin imzası varsa, para kimin egemenliğini temsil ediyorsa onun itibarı tabii.

Paraların üzerine Merkez Bankası guvernörleri ya da yardımcıları imza atıyorlar, onların itibar düzeyleri de çok önemli ama para basma (kağıt para) tekeli devletin asli işi, söz konusu olan o dönemde ülke içinde devleti temsil eden kim ise onun da itibarı kağıt paranın değerini belirliyor.

Bu itibarı önemli ölçüde Merkez Bankalarının tabi oldukları kanunlar ve bu kanunların evrensel kurallara ne kadar uygun oldukları da belirliyor.

Emirle düşürülen faizlerin kurları patlattığı kısmen doğru tez sadece bir sonuç.

Bir para, mesela TL, başka bir paraya karşı, mesela ABD doları, değer yitiriyor ise bu değer yitirme farkı işin en özünde iki paranın üzerinde imzaları olanların itibar farkı kadardır.

İki senede dört Merkez Bankası guvernörü değiştiriliyorsa, sokaktaki çocuk bile Merkez Bankası bağımsızlığının (kanunda hala yazıyor) hikaye olduğunu biliyorsa, her ay toplanan PPK (Para Politikaları Kurulu) Saray’dan gelen kararları sadece karar defterine geçirebiliyorsa paramızın altındaki imzanın itibarı konusunda başka söz söylemeye gerek var mı?

Hukuk devletinin yerlerde süründüğü bir ülkede itibarlı para basabilmek bizzat hikaye zaten.

En nihai analizde para basma tekeli devletindir ve paranın değeri devletin itibarı kadardır.

Ülke içinde devleti temsil eden zat-ı muhteremin son bir ayda ağzından çıkanları (enflasyon yoktur, çürükler, sürtükler, toplumun en az yarısı için zillet, camileri yaktılar, beni eleştiren Türkiye’yi eleştiriyor demektir, vs.) arka arkaya koyun, bir düşünün, bu devletin bastığı paranın itibarı ne kadar olabilir sizce?

Karşıda ise, mesela ABD doları, üzerinde Jerome Powell’ın, hemen öncesinde de Janet Yellen’ın (şimdi Hazine Bakanı, kendisi çok önemli bir ekonomi hocası, eşinin ise ekonomi Nobel’i var) imzaları var.

Yani ortada ciddi bir imza itibar dengesizliği var.

Sonuç da ortada; faiz indirimi meselesi sadece bir sonuç.

Boşuna “itibari para” dememişler.

  • Kaynak Artı Gerçek

Yorum Bırak Cancel reply

İlgili Haberler

Asgari ücrette karar günü: Zam oranının bugün belli olması bekleniyor Ekonomi
Haziran 30, 2022

Asgari ücrette karar günü: Zam oranının bugün belli olması bekleniyor

En düşük emekli aylığı 3 bin 500 TL olacak Ekonomi
Haziran 30, 2022

En düşük emekli aylığı 3 bin 500 TL olacak

HDP ve Kürtleri şeytanlaştırarak yeni bir düzen inşa edilemez Fikir & Yazı
Haziran 30, 2022

HDP ve Kürtleri şeytanlaştırarak yeni bir düzen inşa edilemez

Zaman Akışı

Haz 30 13:44
Politika

Sokrates Demokrasiden Neden Nefret Etti?

Haz 30 10:24
Türkiye

Asgari ücrette karar günü: Zam oranının bugün belli olması bekleniyor

Haz 30 10:02
Türkiye

Emekli bayram ikramiyeleri 2-7 Temmuz’da yatırılacak

Haz 30 09:56
Türkiye

Bakanlık açıkladı: Hacizli taşınmaz sayısı yüzde 168 arttı

Haz 30 09:55
Ekonomi

En düşük emekli aylığı 3 bin 500 TL olacak

Haz 30 09:51
Türkiye

Kutsal zorba devlet: Devleti yeniden tanımlamak

Haz 30 09:47
Türkiye

KCDP: İstanbul Sözleşmesi sonrası erkekler cesaretlendi, davalarda haksız tahrik indirimleri arttı

Haz 30 09:45
Dünya

Putin: Finlandiya ve İsveç’in NATO üyesi olması bizi endişelendirmiyor

Haz 30 09:43
Politika

HDP ve Kürtleri şeytanlaştırarak yeni bir düzen inşa edilemez

Haz 30 09:35
Türkiye

Dönüşümün nedeni ‘mahcup olmamak’

Haz 30 09:32
Türkiye

İdam cezası orman yangınını önler mi?

Haz 30 09:29
Türkiye

Meteoroloji bölge bölge uyardı: Birçok ilde sağanak bekleniyor

Haz 30 09:15
Türkiye

Liselere Geçiş Sistemi (LGS) merkezi sınav sonuçları açıklandı

Haz 29 10:53
Türkiye

Milli Eğitim Bakanı, 20 bin öğretmen ataması için tarih verdi

Haz 29 10:39
Türkiye

Gazeteci Fehim Taştekin canlı yayında Suriye’deki gelişmeleri ve ihtimalleri değerlendirdi

Haz 29 09:51
Dünya

ABD’deki göçmen faciasında ölü sayısı 51’e yükseldi

Haz 29 09:49
Türkiye

Türkiye seçime yine idam tartışmaları ile giriyor: ‘Sıkıştıkça idam konusu gündeme geliyor’

Haz 29 09:45
Yaşam

Bir skandal daha

Haz 29 09:31
Türkiye

Derin Yoksulluk Ağı araştırması: Çocuklar okulu bırakıyor, yeterli beslenemiyor

Haz 29 09:28
Dünya

Saldırgan strateji

Haz 29 09:26
Kadın

Ücretsiz HPV aşısı için mücadele devam ediyor

Haz 29 09:24
Emek

Kadının işgücüne katılımına karşılar

Haz 29 09:21
Politika

Asgari ücret masası kuruluyor

Haz 29 09:19
Ekonomi

Dolar güne 16, euro 17 liranın üzerinde başladı

Haz 29 08:49
Politika

Ya Devrim Ya Yıkım! Ekolojik Çöküş Çağında Komünizm – Foti Benlisoy

Haz 29 08:22
Türkiye

Bilim ve Danışma Kurulumuzun 5. toplantısı sonuç metni

Haz 28 18:07
Sosyoloji

NATO: Emperyalist yayılmacılığın hizmetinde bir savaş makinası…

Haz 28 08:56
Sağlık

Kafa Nakli Nedir? 2017’de Bir İnsan Kafası Gerçekten İlk Defa Transfer Edildi mi?

Haz 28 08:48
Türkiye

Erdoğan: Asgari ücretin yeniden değerlendirilmesini istedim

Haz 28 08:36
Türkiye

İliç’te siyanür taşıyan borunun patlaması sonrası meydana gelen çevre faciası tüm bölgeyi etkiliyor

  • Fikir & Yazı
  • Eylem & Etkinlik
  • Fotoğraf & Karikatür
  • Kitap & Dergi
  • Belgesel & Film
  • Müzik & Video
  • Yukarı Dön