TÜİK eylül ayı enflasyon verileri endişe yarattı. Peki Enflasyon nedir? Enflasyon vergisi nedir? Enflasyon vergisi ödeyecek miyiz? Kimler ödeyecek?
Eylül ayında enflasyon kelimenin tam anlamıyla “patladı”. Tüketici fiyatları bir ay önceye göre yüzde 6,30 oranında artarken, yıllık enflasyon yüzde 24,52’ye çıktı. Peki enflasyon nedir? Enflasyon vergisi nedir?
Enflasyon nedir? Enflasyon vergisi nedir?
Enflasyon nedir?
Uzun yıllar ekonomi yönetiminde önemli görevlerde bulunan Mahfi Eğilmez kişisel bloğunda ekonomi terimlerini açıkladı. İşte Mahfi Eğilmez’in kaleminden enflasyon terimleri…
Enflasyon, fiyatlar genel düzeyinin sürekli olarak artış göstermesi demektir.
Bu tanıma göre enflasyondan söz edebilmek için iki önemli unsur gerekiyor;
-Fiyatların değil fiyatlar genel düzeyinin artması gerekiyor.
-Bu artışın sürekli olması gerekiyor.
Diyelim ki; bir ay içinde domatesin, biberin ve beyaz peynirin fiyatları arttı. Bu artış enflasyon değil fiyat artışıdır.
Bunun enflasyon olarak tanımlanabilmesi için içinde bulunduğu sepetin toplamında bir artış olması gerekir.
Diyelim ki;sepetimizde her birine eşit ağırlık verdiğimiz 100 çeşit mal var. Bu malların yarısının fiyatı artmış yarısının fiyatı düşmüş ve sonuçta sepete ödediğimiz para bir önceki aya göre değişmemişse enflasyondan söz edemeyiz.
Olsa olsa bazı malların fiyatlarının arttığından bazılarının düştüğünden söz edebiliriz.
Diyelim ki;sepetimizdeki malların fiyatları toplam olarak o ay içinde bir önceki aya göre yüzde 10 arttı ve bu artış sonraki aylarda devam etmeyerek o düzeyde kaldı.
Buna da enflasyon diyemeyiz bu da sadece fiyat artışıdır çünkü sürekliliği yoktur.
Enflasyon vergisi nedir?
Mağfi Eğilmez enflasyon vergisi terimini örnekleriyle yanıtlıyor;
Para, parayı basan açısından yükümlülük, elinde tutanlar açısından varlıktır. Enflasyon, paranın satın alma gücünü düşürdüğü için parayı ihraç eden devletin yükümlülüğünü, parayı elde tutanların ise varlığını reel olarak azaltır.
Bu anlamı ile enflasyon, gelir elde eden açısından vergi özelliği taşımakta, dolayısıyla vergi gibi satın alma gücünün devlete transferine neden olmaktadır.
Özetle söylemek gerekirse enflasyon vergisi, elinde para bulunduranların fiyatlardaki artıştan dolayı satın alma güçlerinin, devlet açısından ise borç vb gibi yükümlülüklerinin azalması demektir.
Düşük gelirli kesim parayı faiz ve benzeri finansal araçlara yatıramayıp yalnızca harcamalarında kullandığından dolayı enflasyondan doğrudan etkilenir.
Oysa yüksek gelirli kesimin elindeki para enflasyona paralel olarak finansal araçların nominal getirisinin artmasıyla değerini korur.
Kimler enflasyon vergisine maruz kalır?
Fiyatları doğru belirleyemeyenler enflasyon vergisine maruz kalır.
Örneğin, iş sözleşmesi yapan bir işçi belli bir aylık ücret üzerinden işverenle anlaşır bu anlaşma sırasında gelecekteki enflasyonu da dikkate alır.
Enflasyon beklenenden yüksek olursa enflasyonu yanlış fiyatladığı için enflasyon vergisine maruz kalır.
Kaynak :Mahfi Eğilmez