Hem yerel seçim mevzuatı hem de aşırı merkeziyetçi yönetim yapımız, çağımızın gereği olan yerinden demokratik yönetim anlayışından uzak.
Oysa bizlerin yerel seçim sisteminden merkezî yönetim yapımıza kadar pek çok alanda ciddi reformlar yapmamız gerekiyor.
1984’den sonra “Güçlü Başkan Zayıf Meclis” anlayışına dayalı bir yerel yönetim pratiği oluştu. 1994’te yüzde 25 oy alarak İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen R.T. Erdoğan örneğinde olduğu gibi, küçük bir oy oranıyla güçlü başkan olmanız mümkün.
Küçük partiler ve bağımsız adaylar aleyhine olan yerel barajlar nedeniyle, güçlü partileri koruyan bir sistem yaratılmış durumda. “Kahraman yurttaş, güçlü oligarklara karşı” türünden başarı hikâyelerini daha baştan boğmaya dönük bir hesap yapılmış.
* * *
Yerel düzeyde yürütülen HES mücadeleleri, Kentsel Dönüşüm’e karşı ortaya çıkan ve yeni dinamiklere sahip kent hareketleri ve bununla ilişkili Gezi Süreci, merkeziyetçi saldırıların yaşam alanlarımızı nasıl tehdit ettiğini açık biçimde gösterdi.
Gezi Parkı örneğinde yaşandığı gibi, muhatabımızın Beyoğlu veya Büyükşehir Belediyesi olması gereken bir ortamda Başbakan ve bakanları herkesi aşan yetkilerini anımsatarak devreye girdiler.
Aslında ortada ciddi bir yetki aşımı da yok. Yakın zamanda AKP hükümeti, imar planlarından kentsel dönüşüme kadar her alanda kendi bakanlıklarını yetkili kıldı. Böylece merkeziyetçiliği bir karabasan olarak iliklerimize kadar hisseder olduk.
Bu türden mahalli mücadelelerin ana bir stratejileri olmalı. Bunun adına Yerinden Demokratik Yönetim arayışı diyebiliriz.
Küçük bir bölgede HES yapımına kimlerin karar vermesi gerektiği gibi muazzam öneme sahip tartışmalar da bu ana strateji etrafında yapılabilir. Böylesine hayati bir meselede bölge halkına söz hakkı tanımayan merkeziyetçi bakış açısı, en basitinden yaşam hakkına saldırıdır.
Yerel yönetimlerin eğitim alanlarına girebilmeleri önündeki engellerin kaldırılmasından, daha etkin ve demokratik yönetim için bölge meclislerinin kurulmasına kadar tartışmamız gereken sahici bir yerel gündemimiz olmalı.
YÜKSEL TAŞKIN
Yazının Tamamı İçin Taraf