600’ü aşkın kişinin yaşamını yitirdiği, binlerce kişinin yaralandığı Van depreminin üzerinden 6 yıl geçti ancak mağduriyet hâlâ devam ediyor.
Serpil BERK
Diyarbakır
Van’da 23 Ekim 2011’de meydana gelen 600’ü aşkın kişinin yaşamını yitirdiği, binlerce kişinin yaralandığı depremin üzerinden 6 yıl geçti. 6 yıllık sürede depremin yaralarının sarılması bir yana, halkın mağduriyeti devam ediyor. İŞKUR üzerinden iş sözü verilen işçilerin kısa süreli çalışmaları, çalışmadıkları dönemlerin borçlarını ödemekle geçerken, TOKİ konutlarında ise altyapıdan, su sorununa kadar birçok problemi çözülmedi.
Konuya ilişkin gazetemize konuşan Van Yararına Çalışma Derneği Başkan Yardımcısı Abdullah Yeşilbaş, verilen sözlerin tutulmadığını, işçilerin kısa süreli olarak İŞKUR üzerinden çalıştırıldığını kaydetti. Yeşilbaş, işçilerin kısa süreli çalıştıkları işlerden aldıkları paraların borçlarına gittiğini belirterek şunları söyledi: “İşçiler aylarca bazen yıllara varan sürelerde işsiz kaldılar. Şimdi 6 aylığına işe girdiler. İşçiler aldıkları parayla geçmişte işsiz olduğu sürede esnafa yaptığı borçlarını ödüyorlar. Çalışmalarının herhangi bir faydası olmuyor. Biz bunlara dikkat çekmek için yürüyüşler yaptık ama değişen bir şey yok. Şimdi de bir şeyler yapmak istiyoruz ama OHAL’den dolayı sokağa çıkamıyoruz. İnsanlar bu 6 yıl boyunca mağdur olmaya devam etti. Açlık, yoksulluk ciddi boyutlara geldi. Dernek başkanımız Ankara’da çeşitli görüşmeler yapıyor işçiler için, biz de şu an bu görüşmenin sonuçlarını bekliyoruz ama bu şekilde devam etme şansı kalmadı.”
İŞKUR İşçisi Kenan Duman ise afet yaşayan diğer yerler gibi kalıcı haklara sahip olmak istediklerini dile getirdi. Duman, “Yetkililer bizlere vaatler verdi. Defalarca Meclise gittik ama yaptıkları her yıl 5-6 ay İŞKUR’da çalıştırıp çıkarmak oldu. 2014’te Ankara’ya gittik 45 gün oturma eylemi yaptık. AKP Genel Merkezine çağırdılar, bize bin kontenjan verdiler işbaşı için ama bir türlü işe başlatılmadık. Daha sonra 750 kişiyi aldılar kalan 250 kişi de nereye başvurduysa sonuç alamadı. 2015’in kasımından bu yılın temmuz ayına kadar işsizdim. Bu yıl 6 aylık iş çıktı sonra yine işsiziz. Kadronun zor olduğunu biz de biliyoruz, 4C’li olmak istedik hak da verdiler ama bir türlü gerekeni yapmadılar. Bu yolda her şeyimizi tükettik, çocuklarımızın yüzünü güldüremiyoruz. Yetkililerin sorunlarımıza çözüm bulmasını istiyoruz “dedi
‘VAN YİNE AYNI MANZARAYI YAŞAYABİLİR’
TMMOB İl Koordinasyonu Üyesi Şemsettin Bakır 6 yılda Van’da değişen pek bir şeyin olmadığını, ucuza mal edilen konutların halka pahalıya satıldığını ifade etti. Depremden sonraki 1-2 yılda yapılan konutların depreme dayanıklı olmasına dikkat edildiğini söyleyen Bakır, “Fakat ilk yıllardan sonraki süreçte kaçak binalar yapılmaya devam etti. Yapı denetlemede ciddi eksiklikler var. Depreme dayanıklı olmayan konutlar için gerekli güçlendirmeler yapılmadan sadece dış cephesi boyanarak insanlara verildi. 6 yılda maalesef değişen pek bir şey yok. Van deprem riskinin olduğu bir il ve olacak bir depremde 6 yıl önceki manzarayı tekrar yaşayabilir” dedi.
‘TOKİ KONUTLARI ÜCRET KARŞILIĞI VERİLDİ’
HDP Van Milletvekili Bedia Özgökçe, depremin Van için hem fiziksel olarak hem de hükümetin ayrımcı politikasından dolayı enkaz yarattığını belirterek şunları söyledi: “Hükümetin ayrımcı yaklaşımı ilk günden kendini hissettirdi verilen çadırlar dahi zamanında gelmedi. Bu acılar unutulmuş değil. Geçen 6 yıllık sürede yaralar sarılmadı. Van esnafının çok ciddi oranlarda vergi borcu var. Ekonomik anlamda kriz lokal olarak devam ediyor. Geçen yıl bu borçların en azından faizinin indirilmesi için Maliye Bakanıyla yaptığımız görüşme sonucunda bu talebimiz kabul edildi fakat pratikte prosedürlerden kaynaklı bu yapılamadı.”
Depremden sonra yapılan TOKİ konutlarının altyapısının yapılmadığına dikkat çeken Özgökçe, “Çok ucuza mal edilmesine rağmen halka pahalıya satıldı, ücretsiz verilmedi. Depremde evleri yıkılan kişilerin arsaları duruyor ve ev borçlarının ödeyemezlerse bu arsalar üzerinden giderilecek bu borçlar. Bunun dışında binlerce insan apartman giderini ödeyemediği için icralık durumda. Van’da depremden sonra geçen 6 yılda yaralar sarılmadı. Konut yapıldı fakat altyapıdan, su sorununa kadar birçok sorunla baş başa bırakıldılar “diye konuştu.
SORUNLAR ÇÖZÜLMELİ
EMEP ve HDP’nin Van il örgütleri yaptıkları yazılı açıklamayla, deprem sonrası halkın sorunlarının çözülmediğini belirterek, çözüm istedi.
EMEP tarafından yapılan açıklamada, “İktidar bir an evvel depremin enkazını ortadan kaldıran, en ağır koşullarda kadro sözü verilerek çalıştırılan İŞKUR işçilerine kalıcı ve güvenceli iş imkanı sağlamalı, depremzede halka para ile satılan konutların borçları derhal silinmelidir. 6. yıl vesilesiyle yaşamını yitiren tüm yurttaşlarımızı anıyor, ailelerine başsağlığı diliyoruz” denildi.
HDP tarafından yapılan açıklamada da “Van’da evi yıkılan yüzlerce vatandaşımız hâlâ barakalarda yaşamını sürdürmektedir. Van’da depremin ardından yeni bir kent ve yaşamı inşa ettirmek yerine kaçak yapılaşmanın önü açılmıştır” denildi.