Sayıştay raporu, Türkiye Şeker Fabrikaları’nın yanlış uygulamalar sebebiyle bir yıllık zararının 100 milyon TL olduğunu ortaya koydu ve yüksek borç uyarısı yaptı
HÜSEYİN ŞİMŞEK –
Şeker ihtiyacını karşılamak için pancardan şeker elde eden ve bünyesinde 25 şeker fabrikası, 5 makine fabrikası, 4 alkol fabrikası, 1 tohum işleme fabrikası, 1 araştırma enstitüsü bulunan ve Ortadoğu şeker pazarının ise yüzde 65’ine hakim olan Türkiye Şeker Fabrikaları (Türkşeker) büyük zararın içerisine sürüklendi.
Sayıştay 2015 yılı Denetim Raporu, Türkşeker’in 2015 yılında 100 milyon 279 bin TL zarar ettiğini ortaya koydu. Kurum içerisinde birçok sorunun bulunduğuna dikkati çeken Sayıştay, Türkşeker’in kurum dışından sağladığı hizmetlere ödediği ücretin de 135 milyon 830 bin TL olduğunu açıkladı.
Dalgalı satışlar zarar ettiriyor
Türkşeker’in yaptığı satışların her ay farklı seyretmesi ve düşük satışın yapıldığı aylarda kurumun zarar etmesi Sayıştay’ın vurguladığı sorunlar arasında yer aldı. Şeker üretiminin ve satışının rekabete açık bir pazar olduğunu ifade eden denetçiler, Türkşeker’in düşük satış yaptığı aylarda personel ödemeleri, vergi ödemeleri, SGK primlerinin aktarımı, pancar ödemeleri, suni gübre ve yakıt alımlarının ödemeleri gibi nedenlerle zarar ettiğini belirtti. Kurumun “nakit dar boğazı”na girdiğini belirten Sayıştay, düşük satış yapılan aylarda nakit ihtiyacını karşılamak için yabancı kaynak kullanıldığına dikkati çekti. Türkşeker’in şeker satışlarını yılın tüm aylarına yayması için gerekli çalışmaları yapmasını isteyen Sayıştay bu kapsamda, 2014 yılında kapatılan Pazarlama Dairesi Başkanlığı’nın yeniden kurulmasını istedi. Sayıştay ayrıca şekerli gıda üretimi yapan firmaların tercihleri konusunda araştırmalar yaparak yeni pazarlama teknikleri geliştirilmesi gerektiğini de kaydetti.
İhtiyaç olmayan kadroya atama
Sayıştay’ın Türkşeker’deki hatalı işlemlere ilişkin tespitlerinden bir diğeri ihtiyaç olmayan personel kadrosuna yapılan atamalar oldu. Personeli bulunan kadrolara atama yapıldığını tespit eden denetçiler, bu nedenle kurumda hukuki problemlerin ortaya çıktığını ve iş verimliliği ile disiplinin olumsuz yönde etkilediğini ifade etti.
Tatlandırıcı kullanımı yaygınlaştı
Şeker üretiminde kullanılan tatlandırıcıların yaygınlaşması ile ilgili uyarı da raporda yer aldı. Denetçiler, insan sağlığı açısından olumsuz etkileri olan yüksek yoğunluklu tatlandırıcıların kullanımının giderek arttığına dikkati çekerek şeker sektörü açısından da haksız rekabete yol açan bu girdinin kullanımın sınırlandırılmasını istedi. İlaç sektöründeki kullanımı dışında yüksek yoğunluklu tatlandırıcı ithalatına sınırlama getirilmesi gerektiği ifade edildi.
Üretimde verimlilik artırılmalı
Sayıştay ayrıca Türkşeker’de iklim özellikleri sebebiyle yeterli miktarda pancar üretilemeyen bölgelerdeki üreticilerin daha ekonomik olan alternatif ürünlere yönlendirilmesini, şeker üretiminde verimliliğin artırılabilmesi için pancar üretim kotalarının yüksek verim ve kalitede üretim yapabilen bölgelere kaydırılmasını, pancar çeşit seçiminin isabetli yapılmasını ve gübrelemenin usulüne uygun yapılarak pancarın özelliklerinin iyileştirilmesini istedi.