2009’da sosyal demokrat başkan Martín Torrijos yönetiminin yerine seçilen Ricardo Martinelli hükümetinin 12 Haziran’da ‘kanun 30’ adı verilen yasayı çıkarması işçiler için bardağı taşıran son damla oldu. Yasa, işçilerin grev hakkını ellerinden alıyor ve polisin grevdeki işçilere müdahale etmesini yasallaştırıyordu. ‘Kanun 30’ sivil havacılık sektörüne yönelik çıkratılmış olsa da, sendika karşıtı ve ceza kanununu değiştiren maddelerle doluydu.
Yasaya göre, grev yapan işçilere ödeme yapılmasına karşı önlem alınacak, greve çıkan işçiye polis müdahale edecek ve sendikaların aidat toplaması engellenecekti. Martinelli hükümetinin çıkardığı bir başka yasaya göre ise sokak gösterisine katılan işçiler iki yıldan beş yıla kadar hapis istemiyle yargılanacak. Bu yasalar patronlara maaşları ve çalışma koşullarını aşağıya çekme avantajı veriyor.
Çıkarılan işçi düşmanı yasalara karşı ilk büyük tepki on bin işçinin katıldığı 29 Haziran eylemiydi. Ardından 2 Temmuz’da muz işçilerini örgütleyen sendika (Stribana) Bocas Meyve Şirketi’nde grev başlattı ve greve saldıran 1500 polis 11 işçiyi katletti, 200 işçi ise yaralandı. Olayın bu noktaya gelmesi çevre çiftliklerdeki işçilerin ve Panama Kanalı’nı genişletme projesinde çalışan işçilerin de greve katılmasıyla sonuçlandı. Hükümet, 30 inşaat işçisinin, solcu Profesör Juan Jovane’in tutuklanmasını ve 157 üniversite öğrencisinin gözaltına alınmasını sağlayarak işçileri mücadeleden vazgeçirmeye çalışsa da, 13 Temmuz’da greve giden işçiler ve memurlar tüm eğitim kurumlarında ve inşaatlarda iş bırakılmasını sağladı. Diğer sektörlerde ise greve yüzde 50’den fazla katılım sağladı. Grevin bu boyuta ulaşacağını tahmin edemeyen Martinelli hükümeti çıkardığı yasalarda belli iyileştirmelere gitmek zorunda kaldı. Fakat işçi sendikaları bunun daha başlangıç olduğunu ve örgütlenmelerini artıracaklarını belirtti.
Küba, 2007’de Mucize Operasyonu kapsamında Panama’ya gönderdiği göz doktorlarını ve sağlık ekipmanını sağcı Martinelli’nin uygulamaları karşısında Ocak ayında geri çağırmıştı. 2007-2009 arasında sosyal demokrat başkan Martín Torrijos döneminde 45 bin 000 göz ameliyatı gerçekleştiren Kübalı doktorlar, iki ülke arasındaki dayanışmanın artırılmasına ve Omar Torrijos Herrera Oftamoloji Merkezi’nin kurulmasına önayak olmuşlardı.
2009’da sağcı başkan Martinelli’nin seçilmesi, ABD basınında, Latin Amerika’nın solcu ‘pembe dalgası’nın gerilemesi olarak yer almıştı. Bir yıllık süreçte Panama işçileri uğradıkları hak kayıpları nedeniyle hükümete güvenlerini büyük oranda yitirmiş durumda. Ülkedeki genel grev dalgası Martinelli hükümetini ve ağırlığı artan yabancı finans tekellerini karşısına alıyor. ‘Panama demokrasisi tehlike altında’ sloganıyla birleşen işçi sendikaları grevle ulaşılan örgütlülük ve koordinasyon düzeyini artırmak için çalışacaklarını belirtti.
