Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 1996 yılında Diyarbakır Cezaevi’nde düzenlenen ve 10 tutuklunun yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan saldırı nedeniyle Türkiye’yi rekor bir tazminata mahkûm etti.
Diyarbakır E Tipi Cezaevi’nde 24 Eylül 1996 günü gerçekleştirilen operasyonda Nihat Çakmak, Rıdvan Bulut, Edip Dönekçi, Erkan Perişan, Hakkı Tekin, Ahmet Çelik, Mehmet Sabri Gümüş, Cemal Çam, Mehmet Batuye, Kadir Demir adlı PKK’li tutuklular öldürülmüş, 24 kişi de yaralanmıştı.
Katliam nedeniyle 35’i asker, 29’u polis ve 8’i gardiyan olmak üzere toplam 72 kişi Diyarbakır 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanmıştı. 10 yıl süren davada, üç sanık için beraat kararı verilirken, yedisi de zamanaşımı nedeniyle dosyadan düşürülmüştü. Mahkeme heyeti, 62 sanığının “Kastın aşılması suretiyle birden fazla kişiyi öldürmek”, “görevi kötüye kullanmak” suçlarından 5’er yıl hapis ve 3’er yıl kamu hizmetinden men cezasına çarptırılmasına karar vermişti.
Ancak sanıklar, suçun 23 Nisan 1999 öncesinde gerçekleşmesi nedeniyle, 4616 sayılı ‘Şartla Salıverme ve Cezaların Ertelenmesi Kanunu’ndan yararlanmıştı.
Katliamda hayatını kaybedenlerin yakınları ve yaralılardan oluşan 46 kişi konuyu AİHM’ye taşıdı. Şikâyetleri inceleyen AİHM, bazı tutukluların ölüm nedenlerinin kafatasındaki kırıklar olduğunu da dikkate alarak, güvenlik birimlerinin orantısız güç kullandığına karar verdi.
AİHM, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) yaşam hakkını garanti altına alan 2. ve işkence ile kötü muameleyi yasaklayan 3. maddesini ihlal ettiğini belirtti. Mahkeme, Türkiye’yi mahkeme masrafları da dahil olmak üzere toplam 798 bin Euro tazminata mahkum etti.
