Besin öğeleri ve yer çekimi olmadan ayda veya uzayda bitki yetiştirmek mümkün değil gibi görünse de araştırmacılar buna bir çözüm bulmuş gibi duruyor.
Besin öğeleri ve yer çekimi olmadan ayda veya uzayda bitki yetiştirmek mümkün değil gibi görünse de araştırmacılar buna bir çözüm bulmuş gibi duruyor.
Zürih Üniversitesi’nden bitki biyologları, strigolakton adlı bir bitki hormonunun bazı küfler ve bitki kökleri arasında simbiyozis (ortak yaşam) ilişkisi oluşmasını sağladığını, bu sayede uzay gibi çok zor koşullarda bile tarım yapılması imkanı doğduğunu açıkladı.
Jeff Bezos ve Elon Musk da ilgileniyor
Uzayda bitki yetiştiriciliği uzun zamandır sadece NASA’nın değil Jeff Bezos ve Elon Musk gibi girişimcilerin de gündeminde olan bir konu. İnsanların uzayda uzun süreli keşiflere çıkabilmesi fikriyle gelen sürdürülebilir gıda arayışı, yerinde tarım yapılması gerekliliğini de beraberinde getirdi. Ancak Ay’ın ve diğer gezegenlerin toprağı, bizim gezegenimizinkine kıyasla besin öğeleri açısından oldukça fakir. Dünyadan uzaya toprak götürme fikri ise ciddi ekonomik ve ekolojik maliyetler taşıyor.
Küf ve bitkinin çıkar ilişkisi simbiyozis
Bu soruna çözüm Zürih Üniversitesi araştırmacıları tarafından bulunmuş olabilir. Bitki kökleri ve küfler arasındaki ortak yaşam ilişkisi bilinen bir konu. Simbiyozis olarak adlandırılan bu karşılıklı çıkar ilişkisinde küfler bitki köküne ilave su, azot, fosfat ve iz elementleri sağlarken, kendileri de bitki kaynaklı şeker ve yağa ulaşabiliyorlar. Simbiyozis, bitki kökleri tarafından toprağa salınan strigolakton ailesinden hormonlarca başlatılıyor. Bu ortak yaşam özellikle besin öğeleri düşük topraklarda bitki büyümesini ve sürdürülebilirliği ciddi oranda destekliyor.
Sıfıra yakın yer çekimi sorun oluyor
Uzayda bitkilerin tek sorunu düşük besin değil. Sıfıra yakın yer çekimi de bitki büyümesi üzerinde etkili. Yer çekiminin düşük olması, küfler ve bitki arasındaki simbiyozisi engelliyor. Ancak toprağa sentetik strigolakton hormonunun eklenmesi ile bu olumsuz etki ortadan kalkıyor.
Araştırmacılar uzayda domates ve patates gibi bitkilerin yetiştirilmesi için simbiyozisin sağlanmasının şart olduğunu ifade ediyor. Nature dergisinde yayınlanan çalışmanın bulguları, bunun strigolakton kullanımı ile mümkün olacağını gösteriyor.