• Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
    • Yaşam
    • Türkiye
    • Dünya
  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
    • Belgesel & Film
    • Eylem & Etkinlik
    • Fotoğraf & Karikatür
    • Kitap & Dergi
    • Müzik & Video
Adil Medya
  • Eylül 24, 2023
  • Yayın İlkeleri
  • Hakkımızda
  • Künye
  • İletişim
  • Güncel
Adil Medya
  • Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
      Levent Gültekin'den Akşener'e yanıt: Siyasetteki oyunu ve aktörlerini ifşa ediyorum

      Levent Gültekin'den Akşener'e yanıt: Siyasetteki oyunu ve aktörlerini ifşa ediyorum

      Bir hapishane mektubu ve AB'nin yolu nereden geçer?

      Bir hapishane mektubu ve AB'nin yolu nereden geçer?

      Ekrem İmamoğlu: İstanbul'da bu sene için susuzlukla karşı karşıya değiliz

      Ekrem İmamoğlu: İstanbul'da bu sene için susuzlukla karşı karşıya değiliz

      Antalya Emek ve Demokrasi Güçleri'ne 6 Mayıs gözaltısı

      Antalya Emek ve Demokrasi Güçleri'ne 6 Mayıs gözaltısı

    • Yaşam
      Avrupa Feodalizmi Nasıl Ortaya Çıktı ?

      Avrupa Feodalizmi Nasıl Ortaya Çıktı ?

      Turizmde tehlike çanları çalıyor

      Turizmde tehlike çanları çalıyor

      Çocukların bağışıklığını güçlendirmek için 4 altın kural

      Çocukların bağışıklığını güçlendirmek için 4 altın kural

      Beslenme yetersiz, çocuklar bodur

      Beslenme yetersiz, çocuklar bodur

    • Türkiye
      Levent Gültekin'den Akşener'e yanıt: Siyasetteki oyunu ve aktörlerini ifşa ediyorum

      Levent Gültekin'den Akşener'e yanıt: Siyasetteki oyunu ve aktörlerini ifşa ediyorum

      Eskişehir'de bazı okullar 6 bin TL aylık yemek ücreti istiyor: 'Bir tostu iki üç öğrenci paylaşıyor'

      Eskişehir'de bazı okullar 6 bin TL aylık yemek ücreti istiyor: 'Bir tostu iki üç öğrenci paylaşıyor'

      DİAYDER davası: İBB yöneticisi Yavuz Saltık beraat etti

      DİAYDER davası: İBB yöneticisi Yavuz Saltık beraat etti

      AFAD'dan olası Marmara depremi açıklaması: İstanbul için müdahale ve tahliye planı çok önemli

      AFAD'dan olası Marmara depremi açıklaması: İstanbul için müdahale ve tahliye planı çok önemli

    • Dünya
      Kremlin: Aliyev Putin'den özür diledi

      Kremlin: Aliyev Putin'den özür diledi

      Trump: Seçilirsem komünist ve Marksistlerin ABD'ye girişinin önüne geçeceğim

      Trump: Seçilirsem komünist ve Marksistlerin ABD'ye girişinin önüne geçeceğim

      ABD’de fentanil ölümlerinde tarihi artış: 'Benzeri görülmemiş aşırı doz krizi yarattı'

      ABD’de fentanil ölümlerinde tarihi artış: 'Benzeri görülmemiş aşırı doz krizi yarattı'

      Kürdistan’da İran cenderesi

      Kürdistan’da İran cenderesi

  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
      Aklın Işığında Hakikate Yolculuk-(1)

      Aklın Işığında Hakikate Yolculuk-(1)

      Kur'an'da Yok !!! (2)

      Kur'an'da Yok !!! (2)

      Bir hapishane mektubu ve AB'nin yolu nereden geçer?

      Bir hapishane mektubu ve AB'nin yolu nereden geçer?

      AKP usulü tarih ders kitaplarında Gezi korkusu: Kitaba da yazsanız bu halk unutmaz!

      AKP usulü tarih ders kitaplarında Gezi korkusu: Kitaba da yazsanız bu halk unutmaz!

    • Belgesel & Film
      Kapitalizmin Yeni Silahı: Prekaryaya Dönüştürülen Göçmen Emeği

      Kapitalizmin Yeni Silahı: Prekaryaya Dönüştürülen Göçmen Emeği

      Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi Orhan Kemal

      Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi Orhan Kemal

      ''Gelincik'' Elini kirletmekten çekinmeyen bir polisin hikâyesi

      ''Gelincik'' Elini kirletmekten çekinmeyen bir polisin hikâyesi

      “Leyla ile Mecnun” ekranlara geri dönüyor

      “Leyla ile Mecnun” ekranlara geri dönüyor

    • Eylem & Etkinlik
      Antikapitalist Müslümanlar'dan 1 Mayıs yürüyüşü

      Antikapitalist Müslümanlar'dan 1 Mayıs yürüyüşü

      Fatih Cami'nden 1 Mayıs'a yürüyüş

      Fatih Cami'nden 1 Mayıs'a yürüyüş

      Aleviler büyük kurultayda buluşuyor

      Aleviler büyük kurultayda buluşuyor

      R.İhsan Eliaçık'a Avrupa'da ödül

      R.İhsan Eliaçık'a Avrupa'da ödül

    • Fotoğraf & Karikatür
      Uykusuz bu hafta kapağına TOKİ'yi taşıdı

      Uykusuz bu hafta kapağına TOKİ'yi taşıdı

      Başka Türlü | Tamam da, dezenformasyon hangisi?

      Başka Türlü | Tamam da, dezenformasyon hangisi?

      Uykusuz'dan maden faciası kapağı: Size de fıtrat mı dediler?

      Uykusuz'dan maden faciası kapağı: Size de fıtrat mı dediler?

      Günün karikatürü

      Günün karikatürü

    • Kitap & Dergi
      Haftanın öne çıkan kitapları

      Haftanın öne çıkan kitapları

      Hedef gösterilen Ataol Behramoğlu'nun Bitlis'teki okur buluşması engellendi

      Hedef gösterilen Ataol Behramoğlu'nun Bitlis'teki okur buluşması engellendi

      Komünist robotlar yaşam dünyamızı değiştirebilir mi?

      Komünist robotlar yaşam dünyamızı değiştirebilir mi?

      Beni Gör

      Beni Gör

    • Müzik & Video
      4 gün sürecek 'Kuzey Fest'in programı belli oldu

      4 gün sürecek 'Kuzey Fest'in programı belli oldu

      Efendiler Bunun Neresi Yalan

      Efendiler Bunun Neresi Yalan

      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

Yalın Alpay

Yalın Alpay

Arzu boyunduruğundaki talep

Haziran 19, 2021 Alıntı Yazılar 0 comments

Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest

Klasik ekonomi kuramında insanlar harcama yaparken rasyoneldirler; gelirleri ölçüsünde satın alırlar ve fiyat kalite paritesinde en yüksek verimi hedeflerler. Kişilerin, benzer kalitedeki ürünler arasında, daha ucuz olana yönelerek, satın alma kapasitelerini arttırmaları beklenir. Böylece sınırlı gelirle, sınırlı gereksinimler, verimli karşılanacaktır.

Bu rasyonel ortamda, üreticiler, rekabetçi tutumla, ürün fiyatlarını olası en düşük seviyeye çekecektir. Fiyatlar ancak aynı ürünün daha kaliteli versiyonları için artacak ve kaliteli ürünler arasındaki rekabet de yine o segmentteki fiyatları düşürecektir. Böylece tüketiciler kendilerini, ürünleri en düşük fiyata satın alabilecekleri bir sistemde bulurlar.

Fakat klasik ekonomi, sınırlı üreticinin, sınırlı ürün ürettiği, basit bir imalat evreninde doğmuştur. Her ürünün yalnızca birkaç markadan ve bu markaların da çok çok birkaç modelden ibaret olduğu bu yalın dünyada, ürünlerin kalitesini, ölçülebilir maddi özellikleri belirler. Bir tüketici bu dar ve basit evrende tek başına, yalnızca kişisel gözlemlerine dayanarak hangi ürünün daha kaliteli olduğunu anlayabilir ve tüketeceği ürünü geliriyle karşılaştırarak en yüksek verimi hangi alışverişten sağlayabileceğini kestirebilir.

Ancak bilimin ilerlemesi, teknolojinin gelişmesi ve sermayenin aşırı büyümesiyle, ürün kalemlerinin, markaların ve bu markaların çıkardığı modellerin takip edilemeyecek çeşitliliğe ulaşması, kişinin tek başına bu ürünlerin her birini gözlemleyip sınayabilmesini, karmaşık teknolojilerini kısa sürede karşılaştırabilmesini, hangi ürünlerin hangilerine oranla daha kaliteli olduğunu anlayabilmesini olanaksızlaştırır.

Gelişen ürün gamını, toplam dünya gelirlerindeki artış izleyince, klasik ekonomiye biçilen, sınırlı gelirle, sınırlı gereksinimleri en verimli şekilde karşılamak ödevi, postmodern ekonominin sınırlı gelirle, sınırsız arzuları karşılamak misyonuna evrilir. Sayısız ürün olanağında, gereksinimlerini karşılamayı aşmış bulunan tüketici artık gereksinimleri için değil, arzuları için alışveriş yapar. Gereksinim maddi temelleri bulunan elle tutulabilir bir kategoriyken, arzu, maddi temellerden sıyrılmış, ele avuca gelmeyen ve sonsuza uzayan aşkın bir kategoridir. Arzu, kendi şiddetini, bilinçaltının dipsiz karanlık derinliğindeki örtülü alandan aldığından bütünüyle psikolojiktir ve nedensiz bir sahip olma güdüsüne gönderme yaptığı kadar, kişinin kendisini başkalarından daha itibarlı kılma girişiminden de doğrudan beslenir.

Maddi gereksinimlerin değil, manipülasyona açık psikolojinin hizmetinde olan postmodern alışveriş, rasyonel sisteminin çalışmadığı bir alandır. Yeni sistemin odağında ‘arzu’nun bulunması, üreticilerin arzuya yönelik ürünler üretmeleri ve bu ürünleri kullanacak kişilerin, diğer bireylerden daha üstün bir konuma erişecekleri sanısını yayma girişimleriyle sonuçlanır. Bu bir reklam dünyasıdır.

Arzu yaymak, kişilerin belli ürünleri kullanmaları durumunda, toplumsal itibar ve statü elde edeceklerine ikna edilmeleridir. Bunun yolu psikolojik manipülasyondur ve kitle iletişim araçları üzerinden gerçekleştirilir. Belirli içecekler, bankalar, ayakkabılar, aklınıza gelebilecek tüm kalemler arasındaki belirli ürünler, kendi gereksinim karşılama kapasitelerinin çok üzerinde bir görevle, kimliklere olağanüstü itibar sağlayabilen donatılar olarak sunulurlar. Burada postmodern alışveriş, postmodernizmin özneyi ortadan kaldırarak onu boş bir platform şeklinde tarif etmesinden güç alır. Bu boş platformu, reklamlar aracılığıyla saygın, nitelikli ve havalı olduğuna inandırdığı ürünlerle süsleyerek itibarlı bir doluluğa yönlendirir. Kişiler kendilerinde bir hiçtir ve ancak bu ürünlerle donatıldıklarında, her bir ürünün sağladığı itibar kadar itibarlanabileceklerdir. En itibarlı kişi, reklamlarla ve yüksek etiket fiyatlarıyla en itibarlı oldukları algısı yayılan ürünlerle donatılmış olandır. Burada kalite artık önemsizdir, önemli olan o ürün hakkında diğer zihinlere yerleştirilmiş fikrin, sanının, önyargının ne olduğudur.

Artık postmodernizmin türev dünyasında kişi kendi gereksinimlerinin değil, arzularının ardında koşan bir alışverişe tutkulanır. Klasik ekonominin varsaydığı homoeconomicus, yani rasyonel güdülerle tüketim yapan insan, yerini toplumda pozitif ayrışmak ve saygınlaşmak adına tüketim yapan homoconsumus’a dönüşür. Kaynaklarını en verimli şekilde kullanmak yerine, farklı stratejilere yönelir. Bunların en çok görülenleri Gösteriş (Veblen), Züppe (Snob) ve Sürü (Bandwagon) etkileridir.

Gösteriş etkisi, düşük gelirli kişinin, toplumsal hiyerarşide kendi gelir grubunun daha üzerinde olduğuna ilişkin algı yaymak amacıyla benzer ürünler arasında fiyatı artan ürüne talep gösterirken, fiyatı düşen üründen talebini çekmesidir.

Züppe etkisi, gelirinden bağımsız şekilde, kişinin kendinden başka hiç kimsede olmayan ya da çok sınırlı kişilerde bulunan ürünlere talep göstererek kendisini toplum içerisinde pozitif yönde ayrıştırma ve seçkinlik kazanma çabasıdır. Bu etkide ürünün fiyatından çok nadideliğine odaklanılır.

Sürü etkisinde bireyin bir ürüne kişisel estetik haz ya da gereksinim nedeniyle değil, toplumun o ürüne toplu halde talep göstermesinin güdülediği bir talep vardır. En yaygın sürü etkisi, bir ürünün popülerleşerek moda olması yüzünden talep görmesidir.

Bu üç tüketim etkisi de, kişinin rasyonel gereksinimlerinden değil, zihnine yerleştirilmiş olan yargılardan ve kanılardan doğar. Bu sanılar, kişinin bu ürünleri kullanması durumunda toplumun saygın ve önde gelen bir üyesi olacağına ilişkindir. Üretilen bu yargılar, ürünlerin maddi özellikleriyle ilintisizdir, giydirilmiş soyut niteliklerdir. Sözle, resimle, imgeyle oluşturulurlar ve iknaya dayanırlar. Postmodernizmin siyasetteki etkisi post-truth, kültürdeki etkisi popüler kültür, sanattaki etkisi çağdaş sanat ve ekonomideki etkisi de davranışsal ekonomidir. Post dönem, kendinde olana değil, kendinde olanmış gibi görünene dair bir türevler dünyasıdır. Tüketim de bundan kaçamaz.

  • Kaynak politikyol

Yorumunuzu bırakın

İlgili Haberler

Alıntı Yazılar

Ellerindeki boş tencereyi de kaybetmekle korkutuldular!

Ellerinde boş tencere vardı; bırakın bu boş tencerenin dolusunu talep etmek, “terör” ve kaos...
Alıntı Yazılar

Peki bu terörün sahibi kim?

“Şiddet ancak yalanla gizlenebilir, yalan ise ancak şiddetle...
Alıntı Yazılar

Erdoğan’ın final sezonunda Suriye ve Kürtleri ne bekliyor?

Sandık badiresinden sonra Erdoğan’ın iktidarını uzatmasına yarayan düşmanlıktan geri dönmesi...

ZAMAN AKIŞI

Eyl 23 13:22
Sağlık

Prof. Dr. Canan Karatay üstüne basa basa önerdi: Bunu yiyen bir daha ekmek yemeyecek, sınırsızca tüketin

Eyl 23 13:16

Baş ağrısı sebebi çene eklem rahatsızlıkları olabilir!

Eyl 23 13:05
Gündem

Avrupa Feodalizmi Nasıl Ortaya Çıktı ?

Eyl 23 11:34
Gündem

Levent Gültekin’den Akşener’e yanıt: Siyasetteki oyunu ve aktörlerini ifşa ediyorum

Eyl 23 11:22
Ekonomi

Çay üretimi riskte

Eyl 23 11:20
Ekonomi

Binlerce şirket kepenk indirdi

Eyl 22 16:58
Gündem

Eskişehir’de bazı okullar 6 bin TL aylık yemek ücreti istiyor: ‘Bir tostu iki üç öğrenci paylaşıyor’

Eyl 22 16:29
Ekonomi

4 ayda 2150 puan

Eyl 22 14:02
Gündem

Turizmde tehlike çanları çalıyor

Eyl 22 11:28
Gündem

DİAYDER davası: İBB yöneticisi Yavuz Saltık beraat etti

Eyl 21 20:00
Arkasayfa

Aklın Işığında Hakikate Yolculuk-(1)

Eyl 21 16:12
Arkasayfa

Kur’an’da Yok !!! (2)

Eyl 21 14:38
Arkasayfa

Bir hapishane mektubu ve AB’nin yolu nereden geçer?

Eyl 21 13:12
Gündem

Kremlin: Aliyev Putin’den özür diledi

Eyl 21 12:43
Gündem

Ekrem İmamoğlu: İstanbul’da bu sene için susuzlukla karşı karşıya değiliz

Eyl 21 12:40
Gündem

Trump: Seçilirsem komünist ve Marksistlerin ABD’ye girişinin önüne geçeceğim

Eyl 21 12:35
Gündem

AFAD’dan olası Marmara depremi açıklaması: İstanbul için müdahale ve tahliye planı çok önemli

Eyl 21 12:09
Gündem

Antalya Emek ve Demokrasi Güçleri’ne 6 Mayıs gözaltısı

Eyl 21 12:05
Gündem

Hrant Dink davasının tek tutuklu sanığı Adem Sağlam tahliye edildi

Eyl 21 11:58
Kültür & Sanat

Dünya oyuncu örgütleri İstanbul’da buluşuyor!

Eyl 21 11:49
Gündem

Saray bir günde 15 milyon TL harcadı

Eyl 21 11:47
Gündem

Özgür Özel’den ‘İstanbul İl Kongresi’ tepkisi: Bundan çok ciddi rahatsızlık duyuyoruz

Eyl 21 11:42
Arkasayfa

AKP usulü tarih ders kitaplarında Gezi korkusu: Kitaba da yazsanız bu halk unutmaz!

Eyl 21 10:53
Gündem

Masum değilsiniz hiçbiriniz

Eyl 21 10:42
Gündem

Çantanın içinden yoksulluk çıktı

Eyl 19 12:11
Bilim & Teknoloji

Alzheimer hastalığının 10 erken sinyali nelerdir?

Eyl 19 12:06
Bilim & Teknoloji

Ürkütücü canlandırma: Dünya’nın son anlarında neler olacak?

Eyl 19 11:40
Gündem

ABD’de fentanil ölümlerinde tarihi artış: ‘Benzeri görülmemiş aşırı doz krizi yarattı’

Eyl 19 11:26
Gündem

Çocukların bağışıklığını güçlendirmek için 4 altın kural

Eyl 19 10:36
Arkasayfa

Sezgin Tanrıkulu bu ülkenin vicdanıdır…