Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvurularda 2016’da büyük bir artış yaşandı. 2016’da, son dört yılın toplamından daha fazla başvuru oldu
HÜSEYİN ŞİMŞEK
Anayasa Mahkemesi (AYM) son beş yılın bireysel başvuru istatistiklerini açıkladı. 2012 yılları ile 2016 yılları arasındaki verilerin paylaşıldığı istatistiklere göre, son bir yıldaki başvuru toplamı dört yılda yapılan başvurulardan daha fazla oldu.Verilere göre, AYM’ye 2012 yılında bin 342 kişi bireysel başvuruda bulunurken, bu rakam 2013 yılında 9 bin 897, 2014 yılında 20 bin 578 ve 2015 yılında da 20 bin 376 oldu. 2016 yılında ise AYM’ye bireysel başvuruda büyük bir artış yaşandı. 80 bin 756’e fırlayan başvurularla son beş yılın toplamı 132 bin 767 oldu. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunan 132 bin 949 kişiden 47 bini adli yargıdan, 18 bin 145 kişi ise İdari yargıdan alınan kararlarla ilgili itirazda bulundu. 959 kişi başvuru askeri idari yargıdan, 101 kişi askeri adli yargıdan, 65 bin 997 kişi ise “diğer” kategorisinde bulunan yargı süreçlerinden şikayetçi oldu.
Adil yargılamanın ihlali birinci sırada
İhlal edildiği iddia edilen haklarda da birinci sırayı , 122 bin 643 başvuru ile “Adil yargılama hakkının ihlali” aldı. 29 bin 53 kişi mülkiyet hakkının ihlali, 18 bin kişi ayrımcılık yasağının ihlali, 5 bin kişi hürriyet ve güvenliğin ihlali için başvururken, 15 bin kişi ise özel ve aile hayatına saygının ihlali konularında başvuruda bulundu. Suç ve cezalara ilişkin hakların ihlali, ifade özgürlüğünün ihlali, din ve vicdan özgürlüğünün ihlali, işkence ve kötü muamele, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının ihlali gibi konularda da AYM’ye binlerce bireysel başvuruda bulunuldu.
47 bin karar verildi
Son 5 yılda karara bağlanan bireysel başvuru sayısı ise 47 bin 588 oldu. 2012 yılında sadece 4 bireysel başvuru karara bağlanırken, 2013 yılında 4 bin 924, 2014 yılında 10 bin 930, 2015 yılında 15 bin 555 ve 2016 yılında 16 bin 175 başvuru karara bağlanabildi.
Bin 656 başvuruya olumlu yanıt
Karara bağlanan dosyalar hakkında ise genellikle “kabul edilmezlik” kararının verildiği, istatistiklere yansıdı. Buna göre, 25 bin 876 başvuru kabul edilmezken, 177 dosya hakkında kapatma, 53’ünde düşme, bin 582 birleştirme, 10 bin 29 idari ret, 18 başvurunun reddi ve 197 hakkın ihlal edilmediği kararı verildi.
En çok başvuruda bulunan adil yargılama hakkının ihlali konusunda da istatistiki bilgilere yer veren AYM, bu konudaki ihlallerin yüzde 79’unun makul sürede yargılama hakkının ihlalinden kaynaklandığını açıkladı. Diğer gerekçeler arasında ise mahkemeye erişim hakkının ihlali, gerekçeli karar hakkının ihlali, hakkaniyete uygun yargılama hakkının ihlali, tanık dinleme hakkının ihlali gibi nedenler yer aldı.