İyot yetersizliği nedeniyle her yıl 19 milyon bebeğin kalıcı beyin hasarına maruz kaldığı açıklandı. Anne rahmindeyken yeterli iyot alamayan bebeklerin IQ’sunda 10 puanlık gerileme yaşanabiliyor
MUSTAFA MERT BİLDİRCİN [email protected] @mustafamertb_
Dünya genelinde gerçekleşen yeni doğumların yüzde 19’unun iyot eksikliği yüzünden kalıcı beyin hasarına maruz kaldıkları açıklandı. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve Daha İyi Beslenme için Küresel İttifak (GAIN) kuruluşlarının iş birliğiyle hazırlanan raporda, her yıl dünyaya gelen 19 milyon bebeğin iyot eksikliği nedeniyle bilişsel işlevlerinin gelişmemesi riskiyle karşı karşıya olduğu belirtildi. Risk altındaki çocukların büyük bölümünün Güney Asya ülkelerinde yaşadığı kaydedildi. İyotlu tuza erişimin artırılması için hükümetlere çağrıda bulunuldu.
IQ’yu düşürüyor
UNICEF ve GAIN’in, “Daha Parkak Gelecek” başlıklı raporunda, iyot eksikliğinin muhtemelen beyin hasarlarının önlenebilirliğini azalttığına vurgu yapıldı. Annelerin gebelik döneminde yeterince iyot alamamasının, bebekte sinirsel ve psikolojik sorunlara yol açtığı belirtilerek, çocuğun IQ’sunun 8-10 puan azaltabileceğinin altı çizildi. Bu durumun, ulusların bilişsel kapasitesi ve sosyo-ekonomik gelişimlerinde önemli kayıplar yaşanması anlamına geldiği kaydedilerek, “Yaşamın ilk dönemlerinde bir çocuğun aldığı besinler beyin gelişimini etkiler, parlak bir gelecek şansı yaratır ya da tersine bu şansı azaltır. Yaşamın ilk döneminde çocuk gelişimini koruyarak ve destekleyerek çocuklar için yaşam boyu sürecek son derece olumlu sonuçlar sağlanabilir” denildi.
Etkileri yaşam boyu sürüyor
İyotlu tuz oranının en düşük olduğu bölgenin Doğu ve Güney Afrika olduğuna dikkati çeken raporda, bu bölgede yaşayan insanların yaklaşık yüzde 25’inin iyotlu tuza erişemediği ifade edildi. Afrika’da 4 milyona yakın bebeğin iyot yetersizliği bozukluklarına karşı korumasız kaldığı belirtilerek, Gıda Politikaları Direktörü Greg Garrett’in şu ifadelerine yer verildi: “İyot, çocukluk döneminde gelişim açısından kritik önemdedir. Hükümetlerin, sanayinin, sivil toplumun, UNICEF, GAIN ve diğerlerinin ortak çabaları sonucunda tüm çocukların istikrarlı biçimde iyot almalarını sağlamanın eşiğindeyiz. Ancak yine de iyot yetersizliği sorununu tamamen ortadan kaldırmak için yapılacak daha çok iş var ve umarız başkaları da ulaşılması en güç yörelerde tuz iyotlama yönündeki çabalarımıza katılır. Ana rahmine düşüşten iki yaşa kadar olan süreyi kapsayan yaşamın ilk dönemleri çocuğun gelişimi açısından en kritik dönemdir. Çocuğun yaşamının ilk bin gününde beslenme beyin gelişimini yaşam boyu sürecek şekilde etkilemektedir.”
***
Atılması gereken adımlar
Raporda, çocukların gelişen beyinlerinin zarar görme riskini azaltmak üzere atılması gereken adımlar ise şöyle özetlendi:
»Tuzun iyotlanmasının, erken dönemde çocuk beslenmesini ve beyin gelişimini desteklemeye yönelik ulusal planlara dahil edilmesi.
»Tuzu iyotlama ve tuz kullanımını azaltma gündemlerinin ortak yürütülmesi.
»Ulaşılamayan nüfus kesimlerinin belirlenmesine yönelik denetim sistemleri oluşturulması.
»Tuzun iyotlanmasıyla ilgili mevcut mevzuatın yaşama geçirilmesi için düzenleyici sistemlerin güçlendirilmesi.
»Potansiyel iyotlu tuz kaynağı olarak güçlendirilmiş besin maddelerinin giderek artan öneminin görülmesi.