YSK kararıyla KHK ile ihraç edilen seçilmiş belediye başkanlarına mazbata verilmeyecek.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile ihraç edilen ve belediye başkanı seçilen adaylara mazbata verilmemesine karar verdi. Bu isimlerin yerine seçimi kazandıkları yerlerde yarışı ikinci sırada bitiren isimlere mazbata verilecek.
YSK, KHK ile ihraç edilen adaylara mazbata verilmemesini kararlaştırdı. Kurulun bu kararını Danıştay 8. Dairesinin 2017’de aldığı, “KHK ile ihraç edilenlerin belediye meclis üyeliğinin düşürülmesine” ilişkin kararı gerekçe gösterdiği belirtildi.
YSK ilgili kanun ve KHK’de yer alan “Bu şekilde görevine son verilenler bir daha kamu hizmetinde istihdam edilemez, kamu, kurum ve kuruluşlarında görev alamaz” hükmünü öne sürdü.
“KHK ile ihraç edilen ve belediye başkanı seçilenlere mazbatalarının verilmemesi” kararının oy birliğiyle, kararın “ikinci sırada kazanan adaya mazbata verilmesi” bölümünün ise oy çokluğuyla alındığı öğrenildi.
Çoğunluk görüşüne katılmayan 4 üyenin bu yerlerde seçimin yenilenmesi gerektiğini savunduğu kaydedildi.
Bazı ilçelerde, seçimi kazanan adaylar için “KHK ile meslekten ihraç edildiler” denilerek YSK’ye itirazda bulunulmuştu.
KHK’Lİ ADAYLARIN İSİMLERİ
HDP’nin belediye başkan adayı gösterdiği KHK’li isimler şöyle:
Van’ın Edremit ilçesi: Gülcan Kaçmaz Sayyiğit
Van’ın Tuşba ilçesi: Yılmaz Berki
Van’ın Çaldıran ilçesi: Leyla Atsak
Diyarbakır’ın Bağlar ilçesi: Zeyyat Ceylan
Kars Dağpınar Beldesi: Abubekir Erkmen
Erzurum Tekman Belediyesi: Müzahit Karakuş
KHK’li adayların kazandığı seçimlerde ikinci yüksek oyu alan isimler, AKP’nin adayı oldu.
YSK’NİN KARARINA HUKUKÇULARDAN TEPKİ
YSK’nin seçilme yeterliliğine sahip olduklarına onay vererek adaylık başvurularını kabul ettiği KHK’li adayların, seçimleri kazanmaları sonrası mazbatalarının verilmemesi yönünde aldığı skandal karara, hukukçular karşı çıktı.
Avukat Kamil Tekin Sürek, YSK’nin KHK’li seçilmişlerle ilgili kararını Evrensel’e değerlendirdi.
AVUKAT SÜREK: OHAL KALKTIĞI ZAMAN KHK’NİN HÜKMÜ OLMAZ
Avukat Sürek, “Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile verilen kararlar Olağanüstü Hal (OHAL) sürecinde geçerlidir. OHAL kalktığı zaman KHK’nin herhangi bir hükmü olmaz. Bir de KHK ile ihraç edilenler hakkında verilen kararlar İdare Mahkemesi ya da komisyondan dönüyor zaten. Bu nedenle yeniden görev alamazlar gibi bir karar mümkün değil” dedi.
“KHK ile ihraç edilenler hukuken suçlu diye bir durum yok. Hükümlü kabul edilemez. KHK ile ihraç idari tedbirdir yalnızca. Bunun iki yolu var, İdare Mahkemesi ya da komisyon. Bir çok başvuruda İdare Mahkemeleri ihraç edilenler lehine karar verdi” diyen Avukat Sürek, “YSK karar verdiği için seçilmişlerin itiraz hakkı yok ama; bu kararla ilgili İdare Mahkemesine başvuru yapılabilir” ifadelerini kullandı.
“KHK’Lİ MİLLETVEKİLİ SEÇİLEBİLİYORKEN BELEDİYE BAŞKANI NEDEN SEÇİLEMİYOR?”
KHK ile ihraç edilen kimi isimlerin milletvekili seçildiğini hatırlatan Sürek, “Birisi milletvekili seçilebiliyorken niye belediye başkanı seçilemiyor? YSK onu kabul etmiş, ama belediye başkanı seçilemiyor. Böyle bir şey olmaz” dedi.
Mazbatanın, seçimde ikinci olana verileceği iddiasını da değerlendiren Sürek, “Normal koşullarda birinciye mazbata verilir, belediye meclisinde oylama yapılır ve en çok oyu alan başkan olur. İkinciye mazbata vermek gibi bir şey olmaz” ifadelerini kullandı.
“SEÇİLME YETERLİLİĞİ OLDUĞU İÇİN SEÇİME GİREBİLDİLER”
KHK’liler başvuru yapıyor ve seçilme yeterliliği olduğu için seçime katılıyor. Şimdi diyorlar ki seçilme koşulları yok. Böyle bir şey olmaz. Çünkü baştan seçilme koşulları incelendi. Adaylık süreci zaten seçim kurullarının denetiminden geçiyor” hatırlatması yapan Sürek, “Dolayısıyla seçim sonrasında seçilme koşullarını taşımıyor denilemez” dedi.
AKAR: YSK, HUKUK BİR YANA KANUNA DAHİ UYMA GEREĞİ DUYMUYOR
YSK’nin KHK’li adaylara dair kararını sosyal medya adresi Twitter’dan değerlendiren Diyarbakır Barosu eski Başkanı Mehmet Emin Aktar da YSK’nin aldığı kararı “kanunsuz ve gayrı meşru” olarak tanımladı. Aktar, YSK’nin kararına dair paylaşımında “298 s. Seçimlerin Temel Hükümleri Hk. Kanun m. 130/5 kesinleşen adaylıklara hangi hallerde itiraz edilebileceğini açıkça ve sınırlı olarak saymış.YSK hukuk bir yana kanuna dahi uyma gereği duymuyor. KHK ile ihraç edilen seçilenlere ilişkin karar hem kanunsuz hem gayrı meşrudur” dedi.
298 s. Seçimlerin Temel Hükümleri Hk. Kanun m. 130/5 kesinleşen adaylıklara hangi hallerde itiraz edilebileceğini açıkça ve sınırlı olarak saymış.YSK hukuk bir yana kanuna dahi uyma gereği duymuyor.KHK ile ihraç edilen seçilenlere ilişkin karar hem kanunsuz hem gayrı meşrudur. pic.twitter.com/gjxOit5AjL
— Mehmet Emin Aktar (@MehmetEminAktar) April 10, 2019
Aktar, bu sözleri ile birlikte “298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun”un 130/5 maddesi ile “6319 sayılı Mahalli İdareler İle Mahalle Muhtarlıkları Ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun”un 16. Maddesi’ni de paylaştı.
KANUN NE DİYOR?
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 130/5 maddesi şöyle diyor: “Ancak, adaylığın kesinleşmesinden sonra, adayın Türk olmadığına, yaşının kanunda gösterilenden küçük olduğuna, okur – yazar olmadığı veya seçilme yeterliğini kaybettiren bir mahkumiyeti bulunduğuna ilişkin iddialar dışındaki nedenlerle adaylara itiraz olunamaz. Bu hüküm olağanüstü itirazlar için de geçerlidir.”
Yine 6319 sayılı Mahalli İdareler İle Mahalle Muhtarlıkları Ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un “Adayların ilanı” ilişkin 16 Maddesi ise şöyle:
“Madde 16 – Adaylık kesinleştikten sonra, ilçe seçim kurulları, bütün adayları oy verme gününden önceki, 20 nci gün ilan eder. Adayların ilanından sonra, adaylıktan istifa, seçim sonuna kadar nazarı itibare alınmaz. Ancak, bu gibiler seçilmiş bulunurlarsa, istifaları hüküm ifade eder ve yerlerine kendilerinden sonra gelenler seçilmiş sayılırlar. Ölüm halinde de aynı şekilde hareket edilir.”
HDP’NİN ‘KHK’Lİ’ ADAYINDAN İLK TEPKİ: VERİLEN KARAR SİYASİDİR
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) seçimlere girmelerinde yasal engel görmeyip, adaylıklarını kabul ettiği KHK’li isimlere mazbata verilmemesi yönündeki skandal kararına ilk tepki, HDP’nin Bağlar Belediyesi Eşbaşkanı seçilen KHK’li Zeyyat Ceylan’dan geldi.
HDP’li Ceylan, YSK’nin aldığı karar için “Kararın hukukla, adaletle, vicdanla alakası yok. Verilen karar siyasidir. Bunun birinci müsebbibi YSK’dir. İkincisi müsebbibi ise AKP’dir” dedi.
“BAŞVURU SÜRECİNDE YSK YAPMASI GEREKENİ YAPMADI”
Adaylık başvurusu için 19 Şubat’ta YSK’ye dilekçe verdiklerini ve 13 günlük süre zarfında gerekli araştırmaların yapıldığını hatırlatan Ceylan, şunları söyledi: “YSK ya da İl, İlçe seçim kurulları KHK’li olduğumuz için seçimlere girmemizi engelleyebilirdi. Batman’da (Sabri Özdemir) olduğu gibi adaylığımız veto edilebilirdi. Batman’da olduğu gibi partimiz başka bir aday gösterebilirdi. Ancak bu yapılmadı. 13 günlük bir süre vardı. Bu sürede araştırma yapabilirdi. Uyarıda bulunabilinirdi. YSK yapması gereken işi o zaman yapmadı.”
“HALKIMIZIN İRADESİ GASP EDİLMİŞTİR”
Ceylan, alınan karar ile halk iradesinin gasbedildiğini de vurguladı. Ceylan, “Senaryo hazırlanmıştır. Belediyelerimiz bu şekilde gasp edilerek, AKP’ye veriliyor. Bunun adı hukuksuzluktur. Siyasi bir karar olduğu gibi aynı zamanda irade gasbıdır.” diye konuştu.
HDP’nin Diyarbakır’da en güçlü olduğu yerlerden birisi olan Bağlar Belediye Başkanlığı seçiminde en yüksek oyu alan Zeyyat Ceylan, öğretmen olarak görev yaparken çıkarılan KHK ile ihraç edilmişti.
Bağlar ilçesinde yüzde 70,34 oy oranı ile seçimleri kazanan HDP’li Ceylan için AKP’li aday tarafından adaylığın düşürülmesi için YSK’ya başvuruda bulunulmuştu.
HDP ve diğer seçilmiş adaylar da karar tepki gösterdi. HDP, seçimleri kazanan KHK’li isimlere mazbata verilmemesi yönündeki kararını “tasarlanmış bir siyasi komplo” olarak değerlendirdiği YSK’yi, “tuzak kurmakla” eleştirdi.
