Wikileaks internet sitesinin yayınladığı binlerce dökümandan oluşan ABD istihbarat belgeleri birçok ülkede ve kuruluşta şok etkisi yarattı. Belgelerin gerçek olup olmadığı tartışmaların başında yer alırken, ABD’nin yalanlamaması belgeleri doğruluyor. ABD’li uzmanlar gizli belgelerin çok geniş askeri personelle paylaşıldığından yakınırken, Wikileaks’i de ulusal çıkarlara aykırı hareket etmekle suçluyorlar. Öte yandan İngiltere, Pakistan’ı ‘terör ithal etmek’ ile suçlarken, Pakistanlı yetkililer tüm sorumluluğun kendilerine yüklenmesinden muzdarip. ABD ve NATO’nun katliamlarında ölenler ise şimdilik gündemde değil.
Yine ulusal çıkarlar
Belgelerin etkisini en çok hissetmesi gereken ülkelerden ABD’de, olay basit bir iç güvenlik meselesi gibi tartışılmak isteniyor. Belgelerin yayınlanmasının ABD’nin güvenliğini zedeleyeceği ve teröristlere sebep sunacağını iddia eden ABD’li yetkililer, değişmez referansları 11 Eylül’e de sık sık başvurmayı unutmuyorlar.
ABD’yi rahatsız eden diğer unsur ise gizli bilgilerin düşük rütbeli askerlere de ulaşabilmesi. Wikileaks’in daha önce yayınladığı ve Irak’ta sivillere ateş açan ABD helikopterini içeren görüntüler nedeniyle tutuklanan ABD askeri Bradley Manning’in düşük rütbeli bir asker olması bu endişelerin sebebi olarak gösteriliyor. Sivil hedeflerin vurulması gibi ABD’yi zora sokacak konuların ise gözden uzak tutulmaya çalışıldığı gözleniyor.
Afganların güvenlik endişesi
Belgeler Afganistan’da ise ‘korku’ya sebep oldu. Belgelerin içinde onlarca Afgan’ın isminin geçtiğini ve hepsinin terörist tehlike altında olduğunu söyleyen Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, Wikileaks için ‘tamamen sorumsuzca ve şok edici’ yorumunda bulundu.
Herkes Pakistan’a yükleniyor
Raporlarda Pakistan İstihbarat Örgütü’nün (ISI) Taliban güçlerine yardım ettiğini gösteren belgelerin de bulunması Pakistan’da sıkıntı yarattı. Yıllardır ABD’nin bölgede biçtiği rolü yerine getirmeye çalışan Pakistan eleştiri oklarının hedefi konumuna geldi.
Belgelerde Pakistanlı istihbaratçıların Taliban yöneticileriyle biraraya geldiğini gösteren belgeler bulunuyor. Bunun yanı sıra ISI’nın eski liderlerinden General Hamid Gül’ün de bizzat işin içinde olması sistematik bir işbirliği olma olasılığını arttırıyor. Hamid Gül Sovyetler Birliği’ne karşı savaşırken parlamış ve ABD tarafından öne çıkarılmış bir isim olması da işin ilginç bir boyutu olarak ortaya çıkıyor.
Pakistan Dışişleri Sözcüsü Abdül Basid ‘Bunlar abartılı, hatalı ve belli ki gerçeklerle uyuşmayan raporlardır’ derken başta İngiltere Başbakanı David Cameron olmak üzere Pakistan’ı suçlayanlar eleştiri dozunu arttırıyorlar. Bölgenin bir diğer ülkesi olan Hindistan da Pakistan’a tepki gösterirken ABD’nin eski müttefikini desteklememesi dikkat çekiyor.
Sivil kayıplar gündemde değil
Belgelerin en önemli tarafını oluşturan ve onlarca sivilin ölümüne neden olan NATO saldırıları ise ‘önemsiz ayrıntılar’ olarak görülüyor. ABD Başkanı Barack Obama’nın basın sözcüsü Robert Gibbs belgelerde geçen isim ve operasyon kodlarının ömen taşıdığını beyan ederken içeriği ile ilgili bir sıkıntılarının bulunmadığını söyledi. Böylece katliamları kabul eden ABD, insan ölümlerini önemsiz bulduğunu da açıklamış oldu.
Sol