Eğitim Sen Van Şubesi’nin 2 Şubat’ta yayımladığı Van İli Deprem Sonrası Eğitim-Öğretime İlişkin Değerlendirme Raporu
Bugün 2 Şubat. 23 Ekim depreminin üzerinden 105, 9 Kasım depreminin üzerinden ise 82 gün geçti. Eğitim Sen Van Şubesi olarak geçen süre içerisinde ilimizde eğitim-öğretimin bugünkü durumuna bakmak, eğitim emekçilerinin mevcut sorunlarına çözüm aramak, öğrencilerimizin sıkıntılarını dile getirmek, okullarımızın durumunu gözler önüne sermek ve çözüm önerilerimizi paylaşmak amacı ile bu raporu hazırlamayı bir borç olarak biliyoruz. Raporu hazırlama aşamasında, mevcut sorunların tespiti konusunda okullarımız gezilmiş; öğretmen arkadaşlarımız dinlenmiş; onların istek ve temennileri doğrultusunda bir rapor hazırlanmaya çalışılmıştır. Ayrıca raporda şubemizin mail adresine eğitim emekçilerinin gönderdiği bilgiler de yer almıştır. Okul temsilcilerimizin ilettiği bilgiler, raporun hazırlanma aşamasında çok faydalı ve yardımcı olmuştur. Hazırladığımız bu raporu konunun muhatapları olan Van Valiliği ve Milli Eğitim Müdürlüğü ile paylaşmayı önemsiyor ve şimdiden emeği geçen herkese teşekkürlerimizi sunuyoruz.
23.10.2011 ile 09.11.2011 tarihlerinde meydana gelen iki büyük depremle sarsılan ilimiz Van’da, resmi rakamlara göre 644 vatandaşımız hayatını kaybetmiştir. Depremler neticesinde ayrıca maddi olarak birçok kayıp yaşanmış ve zaten yoksullukla mücadele eden halk daha da yoksullaşmıştır. Depremlerin yarattığı bu olumsuzluklardan hiç şüphesiz en çok etkilenen kesimlerden birisi de eğitim-öğretim emekçileri olmuştur. Hepimizin bildiği üzere depremler neticesinde 76 öğretmen arkadaşımız hayatını kaybetmiştir.
Bilindiği üzere depremlerden sonra okulların hasar görmesi sonucu geçici bir tedbir olarak eğitim-öğretime ileri bir tarihe kadar ara verildi. Okulların kapalı olduğu süre içerisinde, okulların eğitim-öğretime hazırlanması çalışmalarında yetersiz kalınmış ve ortaya çıkan kriz süreci iyi yönetilememiştir. Okulların kapalı olması, ekonomik sıkıntılar ve olumsuz iklim koşulları neticesinde kent hızla göç vermeye başlamış ve şehir adeta ”Hayalet Kent”e dönüşmüştür. Göç neticesinde başta 8 ve 12. sınıflar olmak üzere onbinlerce öğrencimiz il dışına çıkarak eğitim-öğretimlerine bu yerlerde devam etmek zorunda kalmışlardır. Okulların kapalı olduğu dönem içerisinde Van’a iki Milli Eğitim Bakanlığı müsteşarı gönderilmiş ve sorun bu haliyle çözülmeye çalışılmış; ancak çözüm bulmak denen şey her gün okul müdürlerini toplayarak toplantı yapmaktan, toplantıda alınana kararları ertesi gün bozup yeniden karar almaya çalışmaktan öteye geçememiştir. Nitekim sorunu çözmek adına ortaya atılan “Her ikisi de memur olan eşlerden birini geçici görevlendirmeyle başka bir yere atama” önerisi kabul görmemiş, yapılması düşünülen prefabrik sınıflar sadece iki okulumuzda hayata geçirilmiştir. Bir okulumuzda ise kurulan çadırlarda eğitim-öğretime devam edilmiştir. Nihai çözüm ise hasar gören okulları “sağlam” denilen okullara taşımak olarak görülmüştür.
Okulların planlaması bu şekilde yapıldıktan sonra sıra okulları açmaya gelmişti. Tüm eksikliklere rağmen önce 5 Aralık 2011 tarihinde, Van merkez ve Erciş ilçesi hariç diğer ilçelerde eğitim-öğretime başlanmıştır. Bundan iki hafta sonra 26 Aralık 2011 tarihinde öğretmenler görevlerinin başında olmaları konusunda bilgilendirilerek Van’a çağrıldılar. Üç gün süren seminerden sonra ise 2-4 Ocak 2012 tarihinde eğitim-öğretime başlanmıştır.
Okulların eğitim-öğretime başlamasının üzerinden yaklaşık bir ay geçti. Yaşanan aksaklıkları, eksiklikleri giderme adına yeterince önlem alınmadığı için sorunlar bugün daha da artmıştır. Sorunları konularına göre sınıflandırırsak şunları söyleyebiliriz:
ÖĞRETMENLERİN MEVCUT SORUNLARI:
1- BARINMAYA İLİŞKİN SORUNLAR: Yaşanan depremler neticesinde eğitim emekçileri olarak en fazla mağdur olduğumuz durum hiç şüphesiz barınma konusu olmuştur. Deprem öncesi genellikle yüksek katlı binalarda ikamet eden eğitim emekçisi arkadaşlarımız, binaların hasar görmesi sonucu adeta sokakta kalmıştır. İnsanın en temel ihtiyacı olan barınma sorunu çözülmeden ondan verim beklemek imkansız bir durumdur. Barınma sıkıntısını gidermek adına Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından bekar öğretmenler için Barzani Konteyner Kenti, Kevenli TOKİ konutları ve ana okulları tahsis edilmiştir.
Barzani Konteyner Kenti’nde bekar öğretmen arkadaşlarımız barınmakta ve kentin sorunları devam etmektedir. Özellikle tuvalet ve banyoların dışarıda kurulması sonucu su donabilmekte ve sağlıksız koşullar doğabilmektedir. Banyoların elektrik tesisatları iyi yapılmadığı için su ısınmamakta ve öğretmen arkadaşlarımız banyo ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır.
Kevenli Toki konutlarında ilk etapta 48 daire kiralanmış ve bu daireler kadın öğretmenlere tahsis edilmiştir. 3+1 şeklindeki daireler, 10 kişi kalacak şekilde tasarlanmıştır. Tahsis edilen dairelerde sadece ranza şeklinde yataklar mevcut olup, diğer eşyaların temini arkadaşlarımıza bırakılmıştır. TOKİ konutlarıyla ilgili şikayetlerin başında konutların ısınamaması gelmektedir. Kaloriferlerin yanmaması sonucu öğretmen arkadaşlarımız soğukla da mücadele etmek zorunda kalmışlardır. Kadın arkadaşların ikamet ettiği bu konutlarda erkek hizmetlilerin görev yapıyor olması ise rahatsızlık yaratan bir başka konudur.
Anaokullarında kalan arkadaşlarımızın ise sıkıntıları bugün itibariyle daha da büyümüştür. Daha önceleri kalabalık gruplar şeklinde barındırılan arkadaşlarımız bu yetmezmiş gibi bu yerleri boşaltmaları istenerek mağdur edilmektedirler. Öğretmen arkadaşlarımız bu yerlere yerleştirildikten sonra kendilerince bir düzen oluşturmuşken apar-topar adeta bu yerlerden atılmaları kabul edilir bir durum değildir.
Barınma konusunda en fazla mağdur olan arkadaşlarımız ise hiç şüphesiz evli olan arkadaşlarımız olmuştur. Sayısı binleri bulan başvuruya rağmen ilk etapta ayrılan konteyner sayısı sadece 190 adetti. Bugünkü durumda ise ayrılan sayı 400 olmasına karşın ihtiyacı gidermekten uzak bir sayıdır.
2-EKONOMİK SIKINTILAR: Deprem süresince kapalı olan okulların sorumlusu olmayan öğretmenlere ek ders ücreti verilmeyerek borçlarla boğuşmak zorunda bırakılmıştır. Maaşının çoğu kredilere giden ve geçimini ek derslerle sağlayan öğretmen arkadaşlarımızın bu dönem içerisinde ek dersleri ödenmeli, böylece mağduriyetleri bir nebze de olsa giderilmelidir. Ayrıca öğretmenlerin görevlerinin başında oldukları seminer döneminin de ek dersleri ödenmemiştir. Milli Eğitim Müdürlüğü bu konuda adeta “nereden kısabilirim” mantığını yürütmüştür.
Deprem sonucunda çıkarılan deprem tazminatından 2 aylık süreyle öğretmen arkadaşlarımız yararlandırılmamıştır. Verilen dilekçelere “görüş gelmedi” denilerek herhangi bir girişimde bulunulmamıştır.
Milli Eğitim Müdürlüğü, öğretmen arkadaşlarımızın kullandığı kredileri erteleme istekleriyle yeterince ilgilenmemiş ve bu konuda kamuoyu oluşturmakta yetersiz kalmıştır.
Deprem sonucunda çıkarılan deprem tazminatından Van merkez ve Erciş ilçesi dışında çalışan kamu emekçileri sanki depremden etkilenmemişler gibi bu tazminatın dışında tutulmuşlardır.
3-GÖREVLERE İLİŞKİN SORUNLAR: Bilindiği üzere depremlerden sonra başta 8 ve 12. sınıflarımız olmak üzere yaklaşık 70.000 öğrencimiz başka illere yollanarak eğitim-öğretimlerine buralarda devam etmek zorunda kaldılar. Azalan öğrenci sayılarına bağlı olarak norm kadro fazlası durumuna düşen bazı arkadaşlarımız istekleri dışında başka okullara görevlendirilmek istenmektedir. Bu durum çözüm odaklı olmaktan uzak, yeni sorunlar yaratacak bir uygulamadır. Ayrıca azalan öğrenci sayısı, sınıfların birleştirilmesini getirmiş ve ek dersle geçinen arkadaşlarımızın ek derslerini kaybetmesine yol açmıştır. Depremin yarattığı bütün olumsuzlukların bedelini biz öğretmenlere ödettirmeye çalışmak kabul edilemez bir durumdur.
Bilindiği üzere depremler neticesinde hasar gören okulların personel ve öğrencileri başka okullara taşındı. Ancak taşıma yoluyla başka okullara giden öğrenciler arasında mahalle kavgaları ve yaralanmalara varan olaylar yaşanmaktadır. Milli Eğitim Müdürlüğü’nün bu planlamayı yaparken bunu düşünerek gerekli önlemleri alması gerekmektedir. Ayrıca başka okullara giden öğretmen-idare ve diğer personele bakış açısı farklı olmakta, hor görülmekte ve kendilerini “istenmeyen” durumunda hissetmelerine yol açılmaktadır. Taşıma yoluyla giden öğretmenlerin eşyalarını koyacağı bir dolap bile çok görülmekte; laboratuvar, spor salonu ve hatta öğretmenler odasını kullanmaları dahi zorlaştırılmaktadır. Mevcut okul idareleri kendi düzenlerini bozmamak adına taşıma yoluyla gelen diğer okulu zora sokacak uygulamalara imza atabilmektedir.
Bilindiği üzere deprem süreci ve deprem sonuncunda mağduriyetlerini dile getiren sendikalar ve öğretmen arkadaşlarımız baskılara ve soruşturmalara maruz bırakılmışlardır. Milli Eğitim Müdürlüğü personeline sahip çıkacağına onlar hakkında disiplin soruşturmaları açarak başka bir skandala imza atmıştır. Ayrıca deprem süresince bazı yerel medya kanallarında öğretmenlerin mesleki şahsiyetlerine karşı yapılan hakaretlere karşı sessiz kalınmış ve personel sahiplenilmemiştir. Şunu açıkça söyleyebiliriz ki en fazla mağdur edilen, sahipsiz bırakılan kamu kuruluşu Milli Eğitim olmuştur. Yine depremlerden sonra stajyer öğretmenlerin yarım kalan eğitimleri açıklanan tarihlerde ağustos ayına kadar süreceği öngörülmektedir. Bu durum var olan mağduriyeti daha da arttırmaktan öteye geçemeyecek bir uygulamadır.
4-TAYİN HAKKI: Depremler sonucunda emniyet-adalet gibi kurumlar depremden etkilenmiş ve psikolojik olarak yıpranmış personeline tayin hakkı vererek onların mağduriyetini gidermeye çalışmıştır. Ancak konu öğretmenler olunca sadece enkazda kalmış, yaralanmış, ya da bir yakınını kaybetmiş öğretmen arkadaşlarımızın tayin isteyebilecekleri belirtilmiştir. Kaldı ki bu koşulları taşıyan arkadaşlarımız bile hala atama beklerken diğer arkadaşlarımızın beklentisi nafile bir sonuç olmaktan öteye geçememiştir. Düzce ve Simav depremlerinde verilen tayin hakkı, Van depremi sonrasında tüm öğretmenlere verilmemiştir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın dediği gibi bu hak verilirse Van öğretmensiz kalmayacaktır; bu sorun atama bekleyen yüzbinlerce öğretmenin deprem bölgesine atamasının yapılması ile çözülebilecektir.
OKULLARIN DURUMU: Depremler sonucunda Van merkezde 43 okul hasar gördüğü için eğitim-öğretim yapamaz raporu aldı; bu okulların öğrenci ve personeli başka okullara taşındı ve hala taşınmaya devam ediyor. Ancak eğitim-öğretim yapılabilir denilen okulların dahi güvenli olduklarına yönelik ciddi tereddütler söz konusudur. Örnek verecek olursak ilk etapta sağlam raporu alan okullardan biri olan HÜRRİYET İlköğretim Okulu’nun yapılan itirazlar sonucu ağır hasarlı olduğu ortaya çıkmış ve okul boşaltılmıştır. Yine benzer durumda KERİM TUNCER İlköğretim Okulu sağlam raporu alıp üç hafta eğitim-öğretim yaptıktan sonra hasarlı olduğu ortaya çıkmış ve boşaltılmasına karar verilmiştir. Verilen raporların örneklerde görüldüğü gibi sağlıksız şekilde yazılmış olması, hiçbir okulun aletsel incelemeden geçirilmeden gözlemlere dayanılarak raporların verilmiş olması geride kalan diğer okullara yönelik tereddütlerimizi arttırmaktadır. Milli Eğitim Müdürlüğü, tüm okulların vakit geçirilmeden aletsel incelemeden geçirilmesini sağlamalı ve hemen daha güvenli olan prefabrik sınıflar oluşturmalıdır. Her gün binlerce öğrencinin eğitim gördüğü okulların güvenliğini en üst düzeyde tutmak birinci öncelik olmalıdır.
Ayrıca gelen raporlar doğrultusunda okullarda özellikle ısınma, su, derslik yetersizliği gibi konularda ciddi eksiklikler yaşandığı ortaya çıkmaktadır. Örneğin DUMLUPINAR İlköğretim Okulu, kalorifer sisteminde arıza olduğu için ısınmamakta, öğretmen ve öğrenciler en soğuk günlerini yaşadığımız bu mevsimde hastalıklarla baş başa bırakılmaktadır. Benzer şekilde MEMURSEN İlköğretim Okulu’nda su olmadığı için hem ısınma problemi ile hem de i hijyen koşullarından yoksun bir şekilde eğitim-öğretime devam edilmektedir. HACIBEKİR İlköğretim Okulu’nda derslik sıkıntısı yaşanmakta, AKKÖPRÜ İlköğretim Okulu ısınmamaktadır. Yine Aşik Köyü İlköğretim Okulu’nda elektrikler kesik (elektrik bağlantısı yok şebeke döşenmemiş, suyu yok) olduğu için ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır.
Bu saydığımız okullar sadece verdiğimiz birkaç örnektir. Bunun dışında benzer şartlarda eğitim-öğretim yapan çok sayıda okulun olduğunu biliyoruz. Bunun tespitini yapmak ve gerekli önlemleri almak Milli Eğitim Müdürlüğü’nün en temel görevidir.
Ayrıca okullarda blok ders uygulaması öğrencilerin hazır bulunmuşluk düzeyini ve öğrenme sürecine etkin katılımını olumsuz yönde etkilemektedir. Öğrencilerde dikkat dağınıklığına yol açan bu uygulamadan vazgeçilmeli; 40 dakika ders, 5-10 dakika teneffüs şeklinde ayarlanmalıdır.
ÖĞRENCİLERİN SIKINTILARI: Bilindiği üzere depremlerden sonra başta 8 ve 12. Sınıflarda okuyan olmak üzere yaklaşık 70.000 öğrencimiz başka illere giderek eğitim-öğretimlerine burada devam etmek zorunda kaldılar. Öğrencilerimizin gittikleri yerlerde takipleri sağlanmadı; dönmek isteyenler para bulamadıkları için bulundukları yerlerde mahsur kaldılar. Çankırı, Tarsus, Erzincan gibi yerlerde saldırılara maruz kalarak yaralanmalara varan vakalar yaşandı. Burada kalan ve okullarına devam edenler ise taşıma yoluyla başka okullara nakledildiler. Burada da gerekli önlemler alınmadığı için öğrencilerimizin taşımayla gittikleri okullarda kavgalar yaşandı ve yaralanma vakaları oluştu. Ayrıca taşıma olarak öğrencilerin tek bir toplanma merkezinden alınması öğrenciler açısından sıkıntı yaratan başka bir durumdur. Bunun yerine birkaç merkez seçilerek bu sorun çözülmelidir.
Bilindiği üzere Van’da okulların hasar görmesiyle çoğu okul başka okullara taşınmak suretiyle eğitim-öğretime devam edebilmektedir. Ancak iki okulun tek bir okulda eğitim-öğretim yapması sabahçı-öğlenci sistemini mecbur kılmış ve daha 6 yaşındaki birinci sınıflar sabahın altısında okul yoluna düşmek zorunda bırakılmışlardır. Çocukların uykuya en fazla ihtiyaç duydukları yaş aralığında sabah erkenden okula gitmek zorunda kalması pedagojik olarak sakıncalı bir durumdur. Aynı şekilde ilköğretimde şu an uygulanan blok ders uygulaması da kendi içinde sakıncalar taşımaktadır; 80 dakika boyunca derste kalan öğrenci dikkatini yitirmekte ve böylece öğrenciye iyi bir öğrenim imkanı sağlanamamaktadır.
Öğrenciler üzerinde depremin yarattığı psikolojik travma devam etmekte olup, rehabilitasyon çalışmaları çok yetersizdir.
Deprem sonrası öğrenciler için moral, motivasyon ve rehabilitasyon niteliği taşıyan müzik, resim ve beden eğitimi gibi dersler yeterli atölye ve salon ortamlarının olmaması nedeniyle yapılamamaktadır.
MEM PERSONELİ: Deprem sürecinden en fazla mağdur olan personelin başında hiç şüphesiz Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde çalışan personel olmuştur. MEM çalışanlarının depremin ilk gününden beri fedakarca çalışmalarına devam ettikleri halde barınma gibi en temel ihtiyaçları dahi karşılanamadı; aylarca hasar gören binada çalışmak zorunda kaldıktan sonra konteynerlerde çalışabildiler. Sıkıntıları hala devam etmektedir.
YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ: Depremden sonra geçici bir tedbir olarak üniversite şubat ayına kadar tatil edilmişti. Burada çalışan personelin de sıkıntıları hala devam etmektedir. Barınma konusunda sadece akademik personele konteyner tahsis edilirken idari personel bunun dışında tutulmuştur. Ayrıca fazla çalışma ücretleri de ödenmeyerek ekonomik olarak mağdur edilmişlerdir.
İLÇELER: Van merkez ile Erciş ilçesi hariç diğer tüm ilçelerin depremi yaşamalarına rağmen bölgede yaşayanlar deprem tazminatından yararlanamadı. Depremin merkez üssüne yakın olan Muradiye, Gürpınar, Edremit gibi ilçelerimizde okullar yeterince incelenmeden acele bir şekilde açılarak öğretmen ve öğrencilerimiz tehlikeye atıldılar; merkezden iki hafta önce eğitim-öğretime başlamalarına rağmen yarıyıl tatilinden yararlandırılmayarak mağdur edildiler. Özellikle Edremit ve Gürpınar ilçelerinde görev yapan personel genellikle Van’da ikamet ettikleri halde konteyner tahsisinden yararlandırılmayarak bir kez daha mağdur edildiler.
EĞİTİM SEN VAN ŞUBESİ OLARAK ÖNERİLERİMİZ:
1- Üzerinden yaklaşık 3 ay geçmesine rağmen hala barınma sorunu çözülememiştir. Evi az-orta- ya da ağır hasarlı olup olmamasına bakılmaksızın isteyen herkese konteyner tahsis edilmelidir.
2- Bekar öğretmenlerin kaldıkları yerlerin eksiklikleri bir an önce giderilmelidir.
3- Anaokullarında kalan arkadaşlarımıza daha iyi koşullarda barınabilecekleri yerler tahsis edilmelidir.
4- Verilecek olan deprem tazminatından Van’daki tüm eğitim emekçileri yararlandırılmalıdır. Kesinti yapılan iki aylık süre geri ödenmelidir.
5- Deprem süresince kesilen ek ders ücretleri geri ödenmelidir.
6- Mem personelinin barınma sorunu hemen giderilmelidir.
7- Tüm okullar aletsel incelemeden geçirilmelidir. Sağlam raporu alan okullara bu raporlar asılmalıdır.
8- Okulların ısınma, su, temizlik gibi eksiklikleri bir an önce giderilmelidir.
9-Taşıma yoluyla başka okullara giden personelin ihtiyaçları giderilmelidir.
10-Okul idarelerine resmi yazı gönderilerek taşımayla gelen okullara yardımcı olmaları istenmelidir.
11-Depremden etkilenen tüm eğitim emekçilerine tayin hakkı verilmelidir. Tayin hakkı için gerekli kamuoyu oluşturulmalıdır.
12-Öğretmenler hakkında açılan soruşturmalar derhal geri çekilmelidir. Öğretmenler üzerinde uygulanan baskı ve yıldırma politikalarına son verilmelidir.
13-Mesleki haklarımıza yönelik yerel medyada yer alan karalama kampanyalarına karşı hukuki süreç başlatılmalıdır.
14-İl dışına gönderilen öğrencilerin takibi sağlanmalıdır.
15-Öğrencilerin ve öğretmenlerin deprem travmasını atlatabilmeleri için tüm okullarda profesyonel rehabilitasyon hizmeti yürütülmelidir.
16-Taşıma merkezi için birkaç merkezi yer belirlenmelidir.
17-Açıklanan seminer tarihi ağustos ayından daha önceye alınmalıdır.(Nisan-mayıs)
18-Bütün mahallelerde barınma alanları oluşturulmuştur. Öğretmenler için belli noktalarda barınma imkânı sağlamak yerine, okullarına en yakın barınma yerinde barınma imkanı sağlanmalıdır. Bunun sağlanamaması durumunda ise, tüm öğretmenlere okul servisi sağlanmalıdır.
19-Öğretmenlerin çoğu maaşlarını ZİRAAT BANKASI’NDAN aldıkları için Ziraat Bankası’ndan kredi kullanmışlardır. Ziraat Bankası’nın kredileri en az 6 ay ertelemesi için Bakanlık çalışma yapmalıdır.
EĞİTİM SEN VAN ŞUBESİ YÖNETİM KURULU
