TÜİK, tarla ürünleri üretiminde düşüş bekliyor. Geçen yıl rekor kıran turunçgil miktarı azaldı. ZMO İstanbul Şube Başkanı Kapıkıran, özellikle tahılda beklenen azalmanın tüketici için zam anlamına geldiğini söyledi.
Havva Gümüşkaya
TÜİK, yılın ikinci bitkisel üretim tahminlerini yayımladı. Tahmine göre tarla ürünleri üretiminde düşüş bekleniyor.
Üretim miktarlarının, 2024 yılı ikinci tahmininde bir önceki yıla göre tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde yüzde 5,2 azalacağı tahmin edildi. Buna göre, yaklaşık üretim miktarlarının tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 75,3 milyon ton, sebzelerde 33,7 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde ise 28,4 milyon ton olarak gerçekleşeceği öngörüldü.
Sebzede yüzde 6, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde ise yüzde 3,5’luk artış bekleniyor.
TÜİK’e göre ürün bazındaki üretim tahminleri bir önceki yıla göre şöyle değişti:
“Buğday üretimi yüzde 5,5 oranında azalarak 20,8 milyon ton, arpa üretimi yüzde 10,9 oranında azalarak 8,2 milyon ton, çavdar üretimi yüzde 18 oranında azalarak 250 bin ton, yulaf üretimi yüzde 4,6 oranında azalarak 391 bin ton, mısır üretimi ise yüzde 8,3 oranında azalarak yaklaşık 8,3 milyon ton olacak.” Geçen yıl üretim rekoru kırılan turunçgillerde ise bu yıl ciddi oranda düşüş var. Turunçgillerden mandalinada yüzde 32,1, portakalda yüzde 30,8, limonda yüzde 26,3 oranında üretim azalışı öngörüldü. Zeytin üretiminin ise yüzde 136,8 artması bekleniyor.
Kuru baklagillerde üretimin nohutta üretimin bir önceki yıla göre aynı kalarak 580 bin ton, kuru fasulyede yüzde 14’lük artış ile 275 bin ton ve kırmızı mercimekte yüzde 5,7 düşüş ile 400 bin ton üretim olacağı tahmin edildi. Şeker pancarı üretiminin yüzde 8,9 oranında azalarak 23 milyon ton olarak gerçekleşeceği tahmin edildi.
FİYAT ARTIŞI OLACAK
TÜİK’in bitkisel üretim tahminlerini değerlendiren TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Murat Kapıkıran, özellikle tahıl ürünlerinde beklenen azalmanın tüketiciler açısından zam anlamına geldiğine dikkat çekti. Kapıkıran, “Tarla ürünleri üretiminin azalacağı tahmini genellikle kuraklık etkisine bağlanıyor. Fakat asıl etkenlerin başında son yıllarda açıklanan taban alım fiyatlarının üreticinin maliyet hesaplarına uymamasının geldiği görülüyor” dedi. Son yıllarda sıkça hasat dönemi öncesi ithalatta gümrük indirimleri veya sıfırlamalarının uygulandığına vurgu yapan Kapıkıran, “Bu durum yerli ürünlerin düşük fiyatlarla tüccarlar tarafından toplanmasına neden olurken açıklanan taban fiyatlarının dahi altında fiyatlarla ürünlerini satmak zorunda bırakıyor. Yapılan ithalatlarla sağlanmaya çalışılan regülasyonların çiftçilerin sonraki yıllar üretime devam etme kararlarına olumsuz etki yapıyor” diye konuştu.
Şeker pancarı üretiminin yüzde 8,9 oranında azalma beklentisine değinen Kapıkıran şu ifadeleri kullandı:
“Bu yıl uygulanan alım fiyatlarının yetersiz kabul edilmesinin yanı sıra aşırı su ihtiyacı duyan pancar bitkisinin üretim planlamalarında, üretim alanları seçiminde yetersizlik olduğunu gösteriyor.
TÜİK 2024 Bitkisel Üretim 2’nci tahminleri göstermektedir ki temel tüketim ürünlerinin hammaddeleri olan tarla tarımı ürünlerinin önemli bir kısmında, yönetmeliği geçtiğimiz aylarda yayımlanan tarımsal üretim planlaması, sözleşmeli tarımsal üretim ve iki yıl ekilmeyen arazilerin kiralanmasına ilişkin yönetmelikler üretimi yeterli duruma getirmeye yetmemektedir.
Tüm tarım kesimlerini ve örgütlerini kapsayacak 23 yıldır yapılmayan tarım sayımı ve buna bağlı olarak tarımsal üretim planlaması yapılmadan, tarım üretici-ekoloji-tüketici ekseninde yeniden planlanmadan üretim azalışları ve yetersizlikler önlenemeyecektir.”