Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi, Diyarbakır’ın tarihi Sur’daki Dört Ayaklı Minare önünde beş yıl önce kameralar kayıttayken öldürüldü. Aradan bunca yıla rağmen cinayet hala aydınlatılmadı. Tahir Elçi’nin aile avukatı Nahit Eren, cinayetin aslında belli olan failinin korunmaya çalışıldığını söyledi.
Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi’nin 28 Kasım 2015 günü, o dönem çatışmalara sahne olan kentin Sur ilçesindeki Dört Ayaklı Minare önünde açıklama yaptığı sırada öldürülmesinin üzerinden beş koca yıl geçti. İşlenen bu cinayetle ilgili açılan davanın ilk duruşması geçtiğimiz 21 Ekim’de, Diyarbakır 10’uncu Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Elçi ailesi ve hukukçu meslektaşlarının yanı sıra kamuoyunun tüm sorumluların açığa çıkarılıp, hesap sorulması beklentisi ile gözünü diktiği yargılamaya mahkeme heyetinin uzlaşmaz tutumu damga vurdu.
Daha ilk duruşmada, yargılama usulüne dair taleplerini dile getirmeleri engellenmeye çalışılan avukatlar, Türkan Elçi’nin da salondan dışarı çıkarılmakla uyarılması üzerine ‘reddi hakim’ talebinde bulundu. Talebin 11’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nce değerlendirmesine karar veren mahkeme, bir sonraki duruşmayı 3 Mart 2021 tarihine erteledi.
Duruşmada yaşananlar, sanık koltuğunda kolluk birimleri olan benzer davalarda karşılaşıldığı gibi Elçi cinayetinin de “cezasız” bırakılmak istendiği algısı ve kaygısını güçlendirdi. Bu hissiyatı besleyen ise, Elçi’nin hedef haline getirilmesi ve katledilmesi sonrası başlatılan soruşturma sürecinde karşılaşılan skandallar oldu.
Tahir Elçi, 15 Ekim 2015 tarihinde CNN Türk’te katıldığı Ahmet Hakan’ın sunduğu bir programda sarf ettiği sözler sonrası hedef tahtasına konuldu. O programda “PKK terör örgütü değildir” demesi üzerine havuz medyasının kendisine yönelik linç kampanyasının fitilini ateşlediği Elçi hakkında hemen soruşturma başlatılıp, yakalama kararı çıkarıldı. 20 Kasım günü Baro binasında gözaltına alınıp, İstanbul’a götürülen Elçi, Bakırköy 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde hakim karşısına çıkarıldı. İfadesi alındıktan sonra adli kontrol ve yurtdışına çıkış yasağı ile serbest bırakılan Elçi hakkında yöneltilen “örgüt propagandası” suçlamasıyla 5 yıla yıla kadar hapis istemi ile iddianame hazırlandı. Yayınına çıktığı TV kanalına ise 700 bin TL para cezası kesildi. Diyarbakır’a dönen Elçi, kentte o dönem yaşanan silahlı çatışmalarda zarar gören Sur ilçesindeki Dört Ayaklı Minare önünde 28 Kasım 2015’te basın açıklaması yaptığı sırada ensesinden giren bir kurşunla katledildi.
Açıklamayı takip eden basın mensupları, öncesi ve sonrasında yaşananları kamaraları ile kayıt altına alsa da, yaşanan panik havası içerisinde Elçi’nin vurulma anını yakalayamadı. Olay anında kayıtta olan polis kamerasında, cinayetin işlendiği ana ait 13’lik saniye görüntünün kayıp olduğu öne sürüldü. Bu polis kamerasına ait hafıza kartı da bulunamadı. Kuşkuları büyüten ise, aynı sokakta bulunan PTT Şubesi’ne ait 5 no’lu güvenlik kamerası kayıtlarına ait 17 dakikalık görüntü kesintisi bulunması ila bir başka işyerine ait dört kameradan üçü çalışırken, cinayet mahallini gören dördüncü kameranın çalışmaması oldu.
Yine Elçi’nin öldürüldüğü sokakta bulunan 30’u aşkın polisin silahlarına dair kriminal inceleme yapılmadı. Olay yeri incelemesi ise, cinayetten ancak 4 ay sonra yapılabildi. Tespit edilen 83 delilden sadece 43’ü toplanabildi, bunlar arasında Elçi’yi öldüren mermi çekirdeği yoktu.
İşlenen cinayete dair başlatılan soruşturmada dört yıl süre zarfında hiçbir şüpheli yer almadı. Olay anı kayıtlarında Elçi’ye doğru ateş açtıkları görülen üç polis ise ‘tanık’ olarak yer aldı. Ağırdan alınan soruşturma sürecini hızlandıran Diyarbakır Barosu’nun Londra Üniversitesi Gold Smith Koleji bünyesindeki Forensic Architecture’a (Adli Mimarlık) hazırlattığı rapor oldu. Bu raporda cinayetin kamera kayıtlarında ateş ettikleri görülen 3 polisten birinin silahıyla işlendiği tespitinde bulunuldu.
Bu rapor üzerine Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, 3 polisin bu kez ‘şüpheli’ olarak ifadelerine başvurdu. 3 başsavcı ile 5 savcının değiştiği 4 buçuk yıllık soruşturma sürecinden sonra iddianame 26 Mart 2020’de hazırlanabildi. Sunulduğu 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nce 3 Nisan 2020’de kabul edilen iddianame ile sanık polisler M.S., F T. ile S.T. hakkında “bilinçli taksirle ölüme sebebiyet vermek”ten 2 yıldan 6 yıla kadar hapis isteniyor.
Hazırlanan bu iddianame, Elçi’nin vurulduğu noktanın 100 metre ötesinde polislerce takip edildikleri taksiden inen Uğur Yakışır ve Mahsum Gürkan’ın açtıkları ateşle polis memurları Ahmet Çiftaslan ve Cengiz Erdur’un yaşamını yitirdiği olayla birleştirildi. Hakkında yakalama kararı çıkarılan dosya sanığı olan Uğur Yakışır’a ilişkin “kasten öldürme, olası kast ile öldürme, 6136 sayılı yasaya muhalefet, devletin birliğini ve ülkenin bütünlüğünü bozma, mala zarar vermek”ten ağırlaştırılmış müebbet hapis talebi söz konusu.
Elçi ailesi avukatlarından Nahit Eren, öncesi süreçle birlikte Tahir Elçi cinayetini, soruşturma sürecinde karanlıkta bırakılan noktalar, hazırlanan iddianame ile mahkeme yaşananları Mezopotamya Ajansı’na (MA) değerlendirdi.
Elçi’ye daha sonra “örgüt propagandası yapmak”tan dava açıldığını anımsatan Eren, “Yargı bir şekilde o dönemde oluşan linç kampanyasına taraf oldu, daha doğrusu dahil oldu. Biz bu cinayetin çok yönlü bir cinayet olduğunu belirtiliyoruz. Sadece o güne sığdırılmaması gerektiğini ifade ederek, cinayetin daha geniş bir şekilde ele alınması gerektiği kanaatinde olduklarını” dile getirdi.
Av. Eren, Elçi cinayetinin sadece sanık 3 polis üzerinden yürütülmesine gerektiği de kaydetti. Dosyada şüpheli sıfatıyla yer alan polislerden ikisinin görevlerinden alınmayıp, hala görevlerinin başında olduğunu, diğerinin ise darbe girişiminden sonra açığa alındığına dikkat çeken Eren, yürütülen soruşturma süreci üzerinde durdu.
Eren, işlenen cinayet sonrasında Mardin Kapı Kebapevi’nin olay yerini gören kameraları görüntülerine “arızalı olduğu” gerekçesiyle ulaşılamadığını, yine PTT Şubesi’nin olay mahallini gören 5 No’lu kamerasına ait görüntü kayıtlarında 17 saniyelik, Emniyet Müdürlüğü Foto-Filim Şube ekibinin görüntülerinde ise 13 saniyelik görüntü kesintisi olmasına dikkat çekti.
Tüm bunların olay anına ait kayıtların mevcut olduğu şüphesini güçlendirdiğini ifade eden Eren, şöyle konuştu:
“Yani bu kameralar Dört Ayaklı Minare’ye yönelik kayıt yapan kameralar. Bunların bir tarafa bırakalım, Foto-Film şubesindeki görevli polis memurunun tam da cinayet anına denk gelecek kısma yönelik video kaydındaki 13 saniyelik kesintiyi nereye koyacağız. Şimdi bu şahıs aslında orada olay mahallinden çekim yapan biri. Kendi beyanlarına göre, o an için yere eğildiğini ve kayıttan çıktığını söylüyor. Bunun tespiti mümkün değil mi? Mümkün. Silindi mi yoksa o an gerçekten kayıt mı yapılmadı, bunlar tespit edilebilen hususlar. Biz o dönemde soruşturma aşamasında talepte bulunduk; söz konusu kaydın orijinaliyle Adli Tıp’a gitmesi durumda, Adli Tıp, kesinti mi yoksa gerçekten çekimden mi çıktığını tespit edebilirdi. Ama maalesef kolluk bütün yazışmalara rağmen o kaydın orijinalinin, yani asli kaydın, ellerinde olmadığını söyledi. Tabi kopyası üzerinden Adli Tıp Kurumu o tespiti yapamayacağını bize iletti. Şimdi bunların hepsini yan yana koyduğumuz zaman, işlenen cinayetin kim tarafından, nasıl icra edildiğini aslında bize gösteren olgular. Video kaydında kesintiler gerçekten kasıtlı yapılmışsa -ki biz bu kanaatteyiz- aslında cinayetin faili belli. Ama bir şekilde saklanıyor, korunmaya çalışılıyor.”
Av. Eren, böylesi bir soruşturma süreci akabinde hazırlanan iddianamenin de kendileri açısından kabul edilecek içerikte olmadığını ifade etti. Eren, iddianameye dair şunları söyledi:
“Çok vasat hazırlanmış bir iddianameydi. İddianame gerçek anlamda cinayetin bütün yönleriyle ortaya çıkaracak nitelikte bir iddianame değildi. Tahir Elçi cinayetine giden yolu çok iyi biliyoruz. Tahir Elçi’nin özellikle bir şekilde çıkmış olduğu bir TV programında sarf etmiş olduğu sözler üzerinden gelişen bir süreç söz konusuydu. Tahir Elçi’nin iktidara yakın basın tarafından ne şekilde hedefe oturtulduğu, almış olduğu ölüm tehditleri, herkesin malumuydu. Ama nedense soruşturma aşamasında o süreçler hiçbir şekilde irdelenmedi. Diyarbakır Barosu soruşturmanın ilk aşamasından itibaren etkin bir soruşturma yürütülmesi için ciddi çalışmalar icra etti. Düşünün 3-4 yıl boyunca dosyada tek bir şüpheli yoktu. Bugün hakkında iddianame düzenlenen polis memurları da görevlerinin başında, görevlerini idame ettiriyorlar. Hiçbir şekilde açığa alınmadılar. Dosyaya şüpheli olarak yansıtılmadılar. Hatta tanık olarak ifadeye davet edilmiştiler.”
