“Etki ajanlığı” düzenlemesi TBMM Genel Kurulu’na geldi. TBMM Adalet Komisyonu CHP Sözcüsü Bülbül, “Maddede, ‘Siyasi yarar’ kavramı yer alıyor, böyle bir siyasi iklimde ‘Siyasi yarar’ neye göre belirlenecek?” diye sordu.
Mustafa Bildircin
AKP’nin, “Noterlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” 24 Ekim’de TBMM Anayasa Komisyonu’ndan geçti. Kamuoyunda, “Casusluk” olarak nitelendirilen, “Etki ajanlığı” düzenlemesinin de yer aldığı torba kanun teklifi, komisyondan geçmesinin ardından TBMM Genel Kurulu’na getirildi.
TBMM Adalet Komisyonu CHP Grup Sözcüsü ve CHP Milletvekili Süleyman Bülbül, toplam 23 maddeden oluşan kanun teklifine yönelik gazetecilere değerlendirmelerde bulundu.
ANTİDEMOKRATİK DÜZENLEME
Kanun teklifinin TBMM Genel Kurulu’ndan geçmesiyle “Cadı avı” döneminin başlayacağını belirten Bülbül, “AKP siyasi emellerine hizmet etmesi için yeni suç ihdas ediyor. Bu düzenleme, korku iklimi yaratmaya yönelik antidemokratik bir yasal düzenlemedir” diye konuştu.
Maddenin tekliften çıkarılması gerektiğini belirten CHP’li Bülbül, özetle şunları söyledi:
“Düzenleme, birçok yönden ciddi tehlike yaratmakta ve hata içermektedir. Siyasi iktidarını uzatabilmek için her yolu deneyen AKP iktidarı, Dezenformasyon Yasası ile başlayan süreçte, korku iklimi çerçevesinde özgürlükleri ihlal edici, güvenlikçi yasa tekliflerini TBMM’ye getirmektir. Maddede yer alan, ‘Siyasi yarar’ kavramı, iktidarın siyasi yararının her gün değiştiği iklimde nasıl belirlenecek? AKP, bugün düşman ilan ettiği bir dış ülke liderine diğer gün, ‘Kardeşim’ demektedir. Dün, ‘Darbeci’ olarak tanımladığı bir siyasi lideri yarın turkuaz halılarla Saray’da karşılayabilmektedir.
MUHALİFLERİ CEZALANDIRMA PLANI
Teklifin, muhalif sesleri bastırmaya yönelik planın bir parçası olduğu açıkça anlaşılmaktadır. Türkiye’yi baskıcı tek adam rejimine teslim etme planlarının bir diğer örneği bu tekliftir. Teklifle, tek bir eylemden dolayı bir kişinin ikinci bir yargılamaya tabii tutulmasının önü açılacak. Bir suç için iki kez cezalandırma yapılması mümkün değildir. Bu durum hem kişi özgürlüğünü sınırlamakta hem de adalete olan güvensizliği pekiştirmektedir.
TCK’da bulunan diğer casuslukla ilgili suç düzenlemelerinin soruşturma ve kovuşturması Adalet Bakanı’nın iznine tabii değilken yeni ihdas edilmeye çalışılan bu suçun kovuşturmasının Adalet Bakanının iznine tabii tutulması yargının siyasallaştığının açıkça bir örneğidir. Bu da bu suçun, iktidarın siyasi emellerine hizmet etmek üzere ihdas edildiğinin ispatıdır.”
ANAYASA’YA AYKIRILIK
CHP’li Bülbül, teklifin Anayasa’ya aykırı olduğunun da altını çizdi. Yasa teklifinin bir benzerinin, “Antidemokratik ve baskıcı uygulamalarıyla başı çeken Rusya’da” göründüğünü kaydeden Bülbül, “Anayasal hak ve özgürlüklerin kullanımını engelleyen etki ajanlığı maddesi, mutlaka geri çekilmelidir” ifadelerini kullandı.
∗∗∗
YASA, BASINA SALDIRILARI ARTIRACAK
Etki ajanlığı yasası ile gazetecilere yönelik baskının artacağı değerlendirmelerine yol açarken Expression Interrupted platformu tarafından hazırlanan “İfade ve Basın Özgürlüğü Gündemi” raporu iktidarın basına olan müdahalesini gözler önüne serdi.
Raporda yer alan verilere göre 2024’ün üçüncü çeyreğinde 89 gazeteci ve bir gazete hakkında açılmış 70 dava görüldü. Sonuçlanan 17 davada 16 gazeteci beraat etti, 11 gazeteci hakkında mahkûmiyet kararı verildi. 10 gazeteciye 9 yeni dava açıldı, 8 gazeteci gözaltına alındı, 4 gazeteci tutuklandı.
Gazetecilere bu dönemde görülen davalarda en çok “hakaret/kamu görevlisine hakaret”, “terör örgütü propagandası” ve “örgüt üyeliği” suçlamaları yöneltildi. “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçlamaları da bu dönemde gazetecilerin en sık karşılaştığı suçlamalar arasında yer aldı.
∗∗∗
AKP VE MHP’LİLER YASAYA KARŞI ÇIKMIŞ
CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, bu hafta Meclis’te görüşülecek Etki Ajanlığı yasasına ilişkin sosyal medya hesabından bir açıklama yayımladı.
“Teklifte yer verilen maddelerin gerekçesi, teklifi getirenlerin amacını açık biçimde ortaya koyuyor” diyen Günaydın, “Düzenleme, devlet ile hükümetin bu kadar iç içe geçtiği, yargının siyasallaşarak araçsallaştırıldığı bu dönemde, özelde gazeteciler genelde ise tüm muhalifler için büyük bir tehdit oluşturuyor” ifadelerini kullandı. Günaydın, “CHP Meclis grubu bu düzenlemenin Meclis’ten geçmemesi için her türlü çabayı gösterecek, geçmesi halinde iptali için Anayasa Mahkemesi’ne taşıyacaktır” dedi. Etki ajanlığı yasasının daha önce Gürcistan’da hayata geçirildiğini belirten Günaydın, AKP ve MHP’li isimlerin 24-27 Mayıs 2024 tarihleri arasında Bulgaristan’ın başkenti Sofya’da toplanan NATO Parlamenter Meclisi toplantısında yasayı demokrasi tehdidi olarak nitelediğini aktardı. Günaydın’ın paylaşımına göre AKP’li ve MHP’li isimler NATO Parlamenter Meclis toplantısında yasaya karşı oy kullanmışlar.
Günaydın’ın paylaşımına göre yasaya karşı çıkan AKP’li ve MHP’li isimler şöyle: Mevlüt Çavuşoğlu, Mehmet Muharrem Kasapoğlu, Fatma Aksal, Ali Şahin, Oğuz Üçüncü, Tuğba Işık Ercan, Mehmet Ali Çelebive Ziya Altunyaldız, Mevlüt Karakaya, Kamıl Aydın.
∗∗∗
CEZA 7 YILA ÇIKACAK
Toplam 23 maddeden oluşan kanun teklifinin 16’ın maddesi ile Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) öngörülen değişiklikle casuslukla ilgili yeni bir suç ihdas ediliyor. TCK’nin, “Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk” bölümüne eklenecek maddede, ‘‘Devlet güvenliği veya iç ve dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda suç işleyenler hakkında üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası verilir’’ ifadeleri kullanılıyor.
