UBS’nin 2025 Küresel Servet Raporu’na göre Türkiye, yerel para cinsinden serveti en çok azalan ülke oldu. Buna rağmen ülke dolar milyoneri sayısında dünya lideri oldu. Altın, döviz ve yüksek faiz zengine yaradı.
Hayri Kozanoğlu
Union Bank of Switzerland’ın (UBS) 2025 Küresel Servet Raporu yayımlandı. UBS, küresel elitlerin 6,3 trilyon dolarlık portföylerini yöneten, onlara yatırım danışmanlığı veren bir finansal hizmetler kuruluşu olduğu için böyle bir araştırmayı yürütüyor ve sonuçlarını kamuoyuyla paylaşıyor.
Rapora göre küresel servet 2024 yılında yüzde 4,6 artarak, 2023’teki yüzde 4,2’lik tempoyu da geride bırakıp 470 trilyon dolara yükseldi. Küresel servetin yüzde 92’sine sahip olduğu tahmin edilen 56 ülkenin mercek altına alındığı çalışmada en çarpıcı veriler Türkiye’den geldi.
2024’te Türkiye’deki dolar milyarderi sayısı yaklaşık 7 bin kişi artarak 68 bine yaklaştı. Bu, geçen yıla göre %8,4’lük bir sıçramaya denk geliyor ki yüzde 5,8’lik bir yükseliş gösteren BAE’nin önünde, ülkemizi oransal olarak milyoner sayısı en hızlı artan ülke konumuna getiriyor.
“Ne güzel, ülkemizde refah artıyor. Bu yoksullara bile akmasa da damlar, dertlenmeye ne gerek!” diye düşünmek olanaklı. Ne var ki rakamların ayrıntılarına göz atınca, yerel para cinsinden 2024’te serveti en fazla daralan ülke yüzde 21 ile Türkiye. Bizi yüzde 8,2 düşüşle savaş yürüten Rusya izliyor. Ülkemizde TL cinsinden servetin yüzde 35 arttığı yılda, reel anlamda yetişkin başına servetin yüzde 14,6 düştüğü belirtiliyor.
Bu çelişkili gibi görünen durumu açıklamak için toplam servetin finansal ve reel varlıklar arasındaki dağılımına bakmak gerekiyor. İsviçre’de finansal varlıklar toplam servetin %80’ine ulaşırken; Türkiye, Rusya, Yunanistan gibi ülkelerde ancak üçte birini oluşturuyor. Yani başta konutlar olmak üzere, Türkiye’de servetin genel seyrini gayrimenkul fiyatları belirliyor.
Hatırlanırsa 2024 yılında TCMB’nin Konut Fiyat Endeksi yüzde 29,4 artış göstermiş, bu reel anlamda yüzde 10,4’lük bir azalmaya işaret etmişti. Buradan, 2024 yılında Türkiye’de toplam servetin neden gerilediğini tahmin edebiliriz.
Peki, öyleyse 2024’te dolar milyoneri sayısı nasıl arttı? Birincisi, ülkemizde azımsanmayacak altın yatırımcısı var. Altın fiyatlarındaki keskin yükseliş onların servetlerini artırdı. 2024 Mart Yerel Seçimleri öncesi politika faizinin yüzde 50’ye çekilmesiyle mevduat faizleri de yüksek bir düzeye çıktı. Ekonomi programı, faizlerin enflasyonun üzerinde seyretmesine; döviz kurundaki değişimin ise enflasyonun altında kalmasına dayandığı için haliyle TL mevduat kazançlarının dolar karşılığı arttı. Zaten yüklü döviz mevduatı tutan rantiyelerin hesapları, sınırlı da olsa faiz kazancıyla dolar karşılıklarını yukarı çekti.
Özetle, portföyünü altın, TL mevduatı ve döviz mevduatı arasında dağıtan bir rantiyenin serveti üç cepheden de dolar cinsinden artış elde etti. Buna karşın, örneğin İstanbul’da tek bir evi bulunan bir kişinin varlığı düşüş gösterdi.
Servet dağılımını Gini katsayısı ile ölçünce de Türkiye 0,73 ile tüm ülkeler arasında 9’uncu sırada bulunuyor. Brezilya, Rusya, Güney Afrika, BAE, Suudi Arabistan, İsveç, ABD ve Hindistan servet dağılımı Türkiye’den bozuk yerler. Slovenya ve Belçika ise servetin en adil dağıtıldığı iki ülke olarak dikkat çekiyor.
Sonuçta, kredi kartı ve ihtiyaç kredisi borçlarına gömülmüş bir dar gelirlinin serveti eksi bakiye verirken; konut sahibi orta gelir grubundakilerin de varlıkları dolar cinsinden geriliyor. Buna karşın, 2024’te finansal piyasalarda boy gösteren rantiyeler arasında milyon dolar servet eşiğini aşanların sayısı hızla tırmanıyor.
