Yüksek faiz, baskılanan kur ve daralan ihracat sanayiyi kilitledi. Üretim nisanda sert düşüş yaşarken özellikle hazırgiyim ve tekstilde kriz büyüyor. TOBB Hazırgiyim Meclis Başkanı Fayat, “Aynı şeylerden farklı sonuç beklemek abes” dedi, Şimşek politikalarına tepki gösterdi.
Melisa AY
Ekonomideki durgunluk sanayi üretimi verileri ile kendini gösterirken istihdam ve üretim için de sanayiyi kötü günler bekliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Nisan 2025 döneminde sanayi üretimi bir önceki aya göre yüzde 3,1 düşüş göstererek hızlı geriledi. Yıllık olarak ise sanayi üretiminde yüzde 3,3’lük yükseliş yaşandı. Sanayi üretim endeksi değişim oranlarına bakıldığında, imalat sanayi yüzde 3,4 geriledi.
Tekstil sektöründe üretimde gerileme yıllık yüzde 5,1, aylık yüzde 3,2 ile ciddi boyuta ulaştı. Organize sanayi bölgelerindeki (OSB) aylık elektrik tüketim verileri de makinelerin durduğunu ortaya koydu. Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu’nun (OSBÜK), Mayıs ayı elektrik tüketimi istatistiklerine göre, geçtiğimiz ay incelenen 190 OSB’nin elektrik tüketimi, 2024 yılının aynı ayına göre yüzde 1,11 azaldı. Özellikle tekstil üretiminin yoğun olduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde elektrik tüketimi yüzde 7,64 gerileme kaydetti.
Üretimin gerilemesinde ihracat daralması da etkili oldu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat, ‘göz göre göre gelen kriz’ olarak tanımladığı gerilemeyi BirGün’e değerlendirdi. Fayat, “Sıkıntılar yeni değil, 2023’te başladı. O yıl da ‘değerli TL’ teması ve özellikle Avrupa Birliği gibi pazarlardaki daralma da açığa çıkınca sıkıntılar baş vermişti. Biz bunları o zamandan beri ‘Değerli TL ihracatçının kolunu kanadını kırdı’ diyerek anlattık. Bu arada enflasyon o kadar yükseldi ki dizginlemek için dövizin baskılanması seçildi. Defalarca, ‘Bu yöntem yanlış’ dedik. 2 buçuk yıllık süreçte enflasyon yüzde 140, döviz 110, işgücü maliyetleri 250 civarında arttı. Nihayet sanayici zorda kaldı” dedi.
Hazırgiyimde 57 bin, ihracat yapan 37 bin firma olduğunu hatırlatan Fayat, öngörülerinin karamsar olduğunu anlatarak “2 buçuk yılda binlerce firma kapandı, işten çıkarmalar yükseldi. 2022’de 1 milyon 230 bin kişiye istihdam sağlayan sektör şu anda 930 bin kişilere geriledi. Bu da aileleri ile birlikte 5 milyon kişiyi ilgilendiriyor. İhracatta mayısta yıllık yüzde 7,5 gerileme kaydedildi, yılın ilk 5 ayında gerileme yüzde 6,5 oldu. Hesaplamalarımıza göre bu şekilde ilerlerse ihracat yıl sonunu yüzde 8-10 civarlarında eksiyle kapatacak. Tüm bunlar da işten çıkarmaların ve iflasların artacağını işaret ediyor” dedi.
TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclis Başkanı
AYNI YOL, FARKLI SONUÇ VERMEZ
Fayat, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek‘in politika değişikliği sinyali vermediğini vurguladı, “Bunların böyle olmaması için acil önlem alınması gerekiyor. Aynı şeyleri yaparak farklı sonuçlar beklemek abes olur. Ancak Mehmet Şimşek’in açıklamalarından da görüyoruz ki Mehmet Bey bu şekilde ilerlemekte ısrarcı, politikasını buradan devam ettirecek. Bu şartlarda şirket kapanmaları olmazsa olmaz sonuç” dedi.
Fayat son olarak, Mısır ve Bangladeş gibi ülkelere kayan tekstil üretimine dair şu değerlendirmede bulundu: “Anadolu’da istihdam sağlayan büyük markalar devasa üretimleri artık yapamaz hale geldi. Mısır gibi ülkelere teveccühün önemli sebebi işgücü maliyetleri. Sektörümüz emek yoğun bir sektör, işgücü maliyetleri toplam maliyetin yüzde 50’sine kadar dayanmış durumda. Mısır’da işgücü maliyetleri ülkemizin 4’te 1’i. Enflasyondan düşük kalan kur artışı, bunları da katlayan işgücü maliyeti artışı birleşince de sanayideki gerileme kaçınılmaz oluyor.”
