İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad, Rusya ve ABD’yi, geçtiğimiz hafta Brezilya ve Türkiye’nin arabuluculuğuyla İran’la imzalanan uranyum takas anlaşmasını kabul etmeye çağırarak, anlaşmanın kabul edilmemesi halinde İran’ın artık dünya güçleri ile masaya oturmayacağı uyarısında bulundu. Ahmedinecad, Kirman vilayetinde halka hitaben yaptığı konuşmada “Eğer anlaşmayı reddederler ve yeni siyasi oyunlar oynamaya başlarlarsa o zaman müzakere ve anlayış kapılarının kapanacağını da bilsinler” dedi.
Konuşmasında “Hiçbir ülkenin siyasi ve ekonomik işlerimize müdahale etmesine izin vermeyeceğiz” diyen Ahmedinecad, anlaşmanın nükleer sorunu çözmek için son şans olduğunu vurguladı.
Rusya tam destek verecek
Moskova’da düzenlenen basın toplantısında konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Mevcut anlaşmanın tam uygulanabilmesi durumunda, İran nükleer sorununun barışçıl çözümü için gerekli şartları karşılayabilir. Bunun uygulanabilmesi için mümkün olan her şeyi yapmaya çalışacağız. Eğer İran tam olarak yükümlülüklerini yerine getirirse Rusya, Türkiye ve Brezilya’nın öncülüğünde imzalanan takas anlaşmasına tam destek verecek” dedi.
“Rusya dostumuz mu bilmek istiyoruz”
Anlaşmanın ardından, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi daimi üyelerinin ve Almanya’nın, İran’a uygulanacak muhtemel yaptırımların taslağı üzerinde anlaşması, Tahran’ın önceden yakın ilişkilere sahip olduğu Rusya’ya tepki göstermesine sebep olmuştu. İran Cumhurbaşkanı Ahmedinecad, “Rus liderleri, İran halkının onları da tarihî düşmanlar listesine almasına izin vermemeli. Halk bilmek istiyor: Onlar dostumuz mu, yoksa başka şeylerin peşinde mi? Bu kabul edilemez bir durum” demişti.
Ahmedinecad, birkaç gün önce de bir yurt gezisi sırasında, Rusya’nın 30 yıldır İran’ın karşısında yer alanlarla birlikte hareket etmesini eleştirerek, Medvedev’in muhtemel yeni yaptırıma destek veren açıklamalarının İran açısından sorun oluşturduğunu söyledi. Ahmedinecad, “Rus başkanı olsaydım, medeniyet sahibi ve büyük İran halkıyla ilgili konularda görüş belirtip karar alırken daha dikkatli olurdum” dedi.
Rusya Ahmedinecad’ı duygusal buldu
Ahmedinecad’ın Rusya’ya yönelik sert eleştirilerini “duygusal bir konuşma” olarak tanımlayan Lavrov, “Rusya yönetimi sorunun çözümü için defalarca girişimde bulundu. Ancak Tahran uygun karşılık vermedi. Aylar değil yıllar boyunca İran’ın ortaya konan girişimlere yeterli karşılığı vermemesinden dolayı üzgünüz” diyerek atılan adımı olumlu karşıladıklarını söyledi.
“Siyasi demagoji yapmasın”
Kremlin Dış Politika Danışmanı Sergey Prihodko ise, iki gün önce verdiği yanıtta, Rusya’nın ne ABD ne de İran yanlısı olduğunu vurgulayarak ulusal çıkarları doğrultusunda hareket ettiğini belirtti. Ahmedinecad’ı siyasi demagojiden kaçınmaya çağıran Prihodko, “Bugüne kadar hiç kimse siyasi demagojilerle otoritesini koruyamadı” ifadesini kullandı.
Rus Danışman, “Karar mekanizmasında her tür öngörülemezlik, siyasi aşırılık, şeffaflıktan yoksunluk ve tutarsızlık Rusya için kabul edilemez. Bugüne dek kimse siyasi demagoglukla yetkilerini elde tutmayı başaramamıştır. İran’ın bin yıllık tarihi bunun en bariz kanıtı. İran’ın bilge halkı adına konuşanların bunu unutmamalarında fayda var” dedi.
“Obama için tarihi fırsat”
ABD’ye de anlaşmanın önemini vurgulayan mesajlar veren Ahmedinecad, “Sayın Obama bilmeli ki, bu bildiri onun değişim yaratması, halkların hukukuna saygı göstermesi, eski hükümetlerin insanlık dışı politikalarını kenara bırakması, tüm milletlerle adalet ve insaf esası üzerine işbirliği yapması için tarihi bir fırsattır” dedi.
“Dünyada ve ABD’deki bazı kimseler, Obama’nın İran halkının karşısında yer alması ve İran halkıyla dostluk yollarını ebedi olarak kapatması için çok ısrarlılar” diyen Ahmedinecad, Obama’dan fırsatları iyi değerlendirmesini isteyerek, aksi halde İran halkının yeni bir fırsat daha vermeyeceğini söyledi. “Tahran Bildirisi, Obama hükümeti için tarihi bir fırsattır” diyen İran Cumhurbaşkanı, “Gün, uyanış ve direniş günüdür. Obama, gelecekteki dünya siyasetinde insani ve dikkate değer bir etki bırakmak istiyorsa, İran halkının adaletin icrası için yarattığı bu büyük fırsattan istifade etsin” ifadelerini kullandı.
Bilindiği gibi İran, Türkiye ve Brezilya’nın arabuluculuğuyla geçtiğimiz hafta uranyum takas anlaşması imzalamıştı. Anlaşmaya göre İran, belli miktarda zenginleştirilmiş uranyumu Türkiye’de nükleer yakıt ile takas edecek. Söz konusu anlaşma, Ekim ayında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı tarafından hazırlanan ve İran’a ait zenginleştirilmiş uranyumun Rusya’da teslim alınarak Fransa’da nükleer yakıta dönüştürülmesini öngören anlaşma temel alınarak hazırlanmıştı. Ancak bu anlaşma, İran’ın takasın kendi topraklarında yapılmasında ısrara etmesi üzerine rafa kaldırılmıştı. Anlaşmanın ardından, ABD yönetimi, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyeleri Çin ve Rusya ile İran’a yaptırım konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu.
(soL – Dış Haberler)