Pakistan istihbaratı ISI’ın Afganistan’daki Taliban güçlerine geçmişte düşünüldüğünden daha geniş ölçüde destek sağladığı öne sürüldü.
LSE’den bir grup akademisyenin hazırladığı raporda, Taliban’ın yerel komutanlarına atfen, ISI’nın Taliban’ın yüksek konsey toplantılarına katıldığı da kaydedildi.
LSE raporu, Afganistan’daki Taliban güçlerine desteğin ”ISI’nın resmi politikası” olduğu saptamasının altını çiziyor.
Pakistan ordusu, iddiaları reddediyor.
Bir sözcü, saçmalık olarak nitelediği iddiaların ülkenin güvenlik ve askeri kurumlarını karalama kampanyasının bir parçası olduğunu öne sürdü.
Taliban ile Pakistan istihbarat servisi arasında bağlantı olduğu uzun süredir kuşkulanılan bir konu. Ancak raporun yazarlarından Harvard uzmanlarından Matt Waldman, iki grup arasında gerçek bir işbirliği olduğuna ilişkin gerçek kanıtlar bulunduğunu söyledi.
Waldman, bu desteğin sınırlı olmadığını kaydetti ve ”Biz ayrıca bunun ISI’nın resmi politikası olduğunu, çok kapsamlı olduğunu ayrıca hem stratejik hem de operasyonel düzeyde Taliban’ın liderliğini kapsayacak şekilde sağlandığını” söylüyoruz” dedi.
Waldman, bu yıl içinde Taliban’ın Afganistan’daki dokuz yerel komutanıyla görüştü.
Bu komutanların bazıları ISI ajanlarının Taliban’ın yüksek konsey toplantılarına da katıldıklarını aktaran yerel komutanlar, Pakistan’ın Taliban’a desteğinin Hindistan’ın Afganistan’daki etkinliğini kırmayı amaçladığını savunuyor.
Raporda, Taliban’ın yerel komutanlarının anlatımlarının eski Taliban üyesi bakanlar, bir Batılı uzman, Kabil’deki bir BM yetkilisi tarafından da doğrulandığının altı çizilirken, Taliban’ın büyük ölçüde ISI ve Körfez ülkelerindeki gruplar tarafından finanse edildiği kaydediliyor.
Rapor, ABD ordusunun gelecek yıl Afganistan’dan çekilme arayışında olduğuna dikkat çekerek, Pakistan ve diğer bölgesel oyuncuların Afganistan’da etkinlik kurabilmek çabası içinde oldukları görüşünde.
Pakistan, dış politika çıkarlarının bir uzantısı olarak Taliban’ı kullanmakla uzun süredir suçlanıyor.
ISI’nın Afganistan’daki militanları eğitme ve finanse etme çalışmalarına Sovyetlerin işgalinden sonra 1979’da başladığı biliniyor.
2001’den bu yana ise, ABD’nin müttefiki olduğu söylenen ISI, Washington’dan El Kaide’yle mücadeleye desteği karşılığında milyarlarca dolarlık yardım aldı.
Rapor, ”Görünen o ki, Pakistan nefes kesen bir ikili oyun oynuyor” görüşünde.
Kabil’de toplanan şuraya, ülkenin önde gelen aşiret liderleri, dini önderler ve milletvekillerinden oluşan yaklaşık 1.600 kişilik bir kalabalık katıldı.
Onları koruyan asker ve güvenlik personelinin sayısı ise kat kat fazlaydı. Bu sayı 12 bini buluyordu.
Toplantıyı izleyen BBC muhabiri Martin Patience’ın haberine göre delegeler hükümetin Taliban’a barış elini uzatma planlarını destekledi.
Ancak militanlara ne önerileceği konusunda anlaşmazlık çıktı.
Farklı teklifler
Pek çok delege, Taliban liderlerinin kara listeden çıkarılmasını, böylece haklarındaki “Öldür ya da yakala” emrinin kaldırılmasını önerdi.
Bu delegeler Taliban’ın barış masasına oturmaya ancak bu yolla razı edilebileceğini savundu.
Bazıları da şiddeti reddeden militanlar için genel af çıkmasını ve Amerikalıların kurduğu hapishanelerde tutulan isyancıların, Afgan cezaevlerine nakledilmesini önerdi.
Bu önerilerden hangilerinin hayata geçirileceği, Afgan hükümetine kalmış durumda.
Ancak Cumhurbaşkanı Hamid Karzai’nin de bir tür aftan yana olduğu biliniyor.
Fakat pek çok sıradan Afgan ile Batılı yetkililer, Taliban ile barış masasına oturulacağı günlerin henüz uzakta olduğu görüşünde.
Son saldırılar
Bu anlamda şura toplantısı, uzun ve karmaşık bir sürecin başlangıcı olarak görülüyor.
Taliban geçmişte yabancı askerler ülkeden ayrılmadıkça Afgan hükümeti ile pazarlık yapmayacağını bildirmişti.
Şuranın Afgan halkını temsil etmediğini söyleyen Taliban, Çarşamba günkü açılış sırasında saldırı düzenlemiş, şuranın toplandığı mekanın yakınlarına üç füze düşmüştü.
Ancak sonraki iki gün sakin geçti.
Yeni operasyon hazırlığı
Afganistan’da bir yandan barış yolları tartışılırken diğer yandan da Nato, Amerikan ve Afgan birliklerinin güneydeki Kandahar eyaletinde isyancılara karşı bugüne kadarki en büyük operasyona hazırlandığı bildiriliyor.
Ülkede şu anda 130 bin kadar yabancı asker bulunuyor.