Tüketiciler, yaklaşık iki yıldır araç bulamama sorunuyla karşı karşıyayken şimdi de kredi kullanamama sıkıntısı yaşıyor.
Halit Bolkan
Yılın başından bu yana satış rekoru kıran otomobil ve hafif ticari araç satışı yavaşlama eğilimi gösteriyor. Ağustosta da 85 bin adet üzerinde bir satışla rekor kırılması bekleniyor. Son 10 yıllık ağustos satışlarına bakıldığında en yüksek adede 82 bin 577 adetle 2015 Ağustos ayında ulaşıldığı görüldü.
Otomobil ve hafif ticari araçlarda bulunurluk probleminin önemli oranda aşılmasıyla pazarda hareketliliğin artmasını bekleyenler olsa da otomotiv sektörünün yöneticileri temmuz ayında başlayan satış iptallerinin etkisinin artmaya başladığına dikkat çekti. Bu durumun en önemli göstergelerinden biri bayilerin tüketicileri aramaya başlaması.
‘KONTROL ETKİLİ OLMADI’
Yavaşlamadaki nedenlerden biri Ticaret Bakanlığı’nın bireysel satıcıların bir yıl içerisinde üçten fazla alım satım yapamama, yaptığı takdirde tüzel kişi haline gelip vergilendirmeye tabi olması kuralının denetlenmeye başlanması.
Yaklaşık iki yıldır sınırın çok üzerinde alımsatım yapan bireysel tüketicilerin engellenmemesi hem vergi kaybına neden oldu hem de araç fiyatının spekülatif olarak artmasında rol oynadı. 2022’de devreye giren 6 ay/6 bin km kuralıysa km kontrolünün noterlere bırakılması nedeniyle pek etkili olmamıştı.
10 BAŞVURUDAN 8’İNE RET
Pazardaki yavaşlamanın yıl sonuna doğru artmaya başlamasından endişe eden sektör yetkililerine göre otomobil ve hafif ticari araç müşterilerinin asıl sorunu, krediye ulaşmada yaşadıkları zorluklar. Bazı yetkililer 10 kredi başvurusundan 8’ine ret yanıtı verildiğini söylüyor. Finans kuruluşu olan otomotiv şirketlerinde bile kredi garanti değil. Bankalarda taşıt kredi faizleri aylık yüzde 2.54 düzeyinden başlayıp yüzde 4.89’a kadar yükseliyor.
Otomobil firmalarının düzenlediği kampanyalarda genellikle yüzde 1.99 faiz oranıyla kredi sağlanıyor. Bazı modellerde yüzde 0.99 faiz oranı da bulunuyor. Ancak bu kampanyalarda da kredi limiti 300 bin TL’yi geçmiyor.
PAZARIN DENGESİ İÇİN YENİ KURAL
Sadece bireysel kullanıcılar değil operasyonel filo kiralama ve günlük kiralama şirketleriyle kendi araç filolarını alan şirketler de finansman bulamamaktan şikâyetçi. Ağırlıklı olarak takasa getirilen aracın üzerini nakit yoluyla tamamlama şeklinde ilerleyen 0 km otomobil ve hafif ticari araç pazarı, kredi muslukları açılmadığı takdirde rekor satışlara veda edecek. Eğer baskılanan döviz kuru da yükselişe geçerse otomobil, hafif ticari araç ve ikinci el pazarı ciddi bir durgunluk dönemine girebilir. İkinci el pazarında 0 km otomobillerden daha yüksek fiyatlar istenmesiyle pazar dengesinin bozulmasının engellenmesine yönelik yeni bir kural daha getirildi.
BAKANLIKTAN İLAN SİTELERİNE YAPTIRIM
Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre ikinci el satış ilan siteleri ilan yayımlayacak gerçek kişinin, adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ya da yabancı kimlik numarası ve telefon numarasını, tüzel kişilerin de unvan ve telefon numarasını üyelikten ya da ilanın yayımlanmasından önce doğrulamak zorunda. Ayrıca bu bilgilerin güncellenme sorumluluğu da ilan sitesine ait. İlan sitesi, ilanı verilen aracı ilanı veren gerçek kişinin kendisinin, eşinin, birinci ya da ikinci dereceden akrabasının ya da taşıt sahibinin yetkilendirildiğinin kontrolünü yapacak. Sahte ilanların engellenmesi, spekülatif fiyat artışlarının önlenmesi ve ilan platformlarında ilan ve bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi amacıyla kasımda devreye girecek bu kurala uymayanlara 10 bin TL’den 100 bin TL’ye kadar idari para cezası uygulanacak.
