Erdoğan bilimsel çalışmaların arttığını söylese de akademide yayın azaldı, kitap sayısı bu yıl da geriledi. 58 üniversite, Ar-Ge’ye bütçelerinin yüzde 1’ini bile harcamadı.
Mustafa Kömüş
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan dün Saray’da düzenlenen Akademik Açılış Yılı Töreni’nde konuştu. Erdoğan konuşmasında bilimsel yayınlarda aşama kaydetse de Yükseköğretim Kurulu (YÖK) verileri bunu yalanladı.
“Bilimsel yayında 29’uncu sıradan 17’nci sıraya geldik. Türk üniversitelerine yakışan kısa vadede bilimsel yayınlarda ülkemizin ilk 10’a girmesini sağlamaktır” diyen Erdoğan, her ile açılan üniversitelerle de övündü.
YÖK’ün verileri ise her ile üniversite açarak akademinin içinin nasıl boşaltıldığını ortaya koydu. Üniversite ve izleme değerlendirme raporları yayından projeye akademinin durumuna ışık tuttu.
Rapora göre üniversitelerdeki kitap ortalaması bu yıl da geriye gitti, ulusal hakemli dergilerde yayımlanan yayın sayısı azaldı, vakıf üniversitelerinin bazıları bütçelerinin yüzde 1’ini bile araştırma geliştirme (Ar-Ge) projelerine ayırmadı. Raporda dikkat çeken bir unsur ise ilk sıralarda yer alan üniversitelerin sıralaması açıklanırken son sıralarda yer alanların belirtilmemesi oldu.
Üniversite kütüphanelerinde bulunan öğrenci başına kitap sayısı genel ortalaması 2020’de 8,17’ydi. Rapora göre o tarihten bu yana hem devlet üniversitelerinde hem de vakıf üniversitelerinde bu konuda düşüş yaşandı. Genel ortalama 1,3 puanlık düşüşle 6,87’ye geriledi. Bu tarihlerde devlet üniversitelerinde ortalama 7,39’dan 5,98’e gerilerken vakıf üniversitelerinde ise 9,61’den 8,42’ye düşüş yaşandı. Öğrenci başına 10 ve üzeri basılı kitap düşen üniversite sayısında ise değişim yaşanmadı ve 33’te kaldı. Öte yandan YÖK bu yıl geçen yıllara göre raporda sansür uyguladı. Öğrenci başına düşen basılı kitap sayısına göre üniversitelerin dağılımına ilişkin raporda bilgi yer almadı. Sadece öğrenci başına 10 ve üzeri basılı kitap düşen üniversitelerin sayısı açıklandı. Ancak 1 veya altında olan üniversiteler ise açıklanmadı. Geçen yıl 4 üniversitede durum böyleydi.
Raporda öne çıkan verilerden biri de yayın ve atıf sayılarına ilişkin oldu. Ulusal hakemli dergilerde yayımlanmış öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı 2022’de 0,48 iken 0,35’e geriledi. Devlet üniversitelerinde 0,57 olan oran 0,43’e, vakıf üniversitelerinde ise 0,32’den 0,23’e düştü. Toplam yayın sayısı ise 2022’de 48 bin 904’ken geçen yıl 37 bin 386 oldu. Bu yayınların sadece 3 bin 814’ü vakıf üniversitelerinden yayımlandı. 3 vakıf üniversitesinde endeksli dergi ve kitaplarda hiçbir yayın yapılmadı. Endeksli yayınların atıf alma oranı ortalaması da 2018’de 86,9’ken 2022’de 79,8’e geçen yıl ise 71,48’e düştü.
Rapora göre üniversiteler yatırım bütçesinin ise sadece yüzde 17’sini Ar-Ge faaliyetleri için kullandı. Üniversitelerin 58’i ise Ar-Ge’ye yatırım bütçesinin yüzde 1 veya daha az kaynak ayırdı.
∗∗∗
YURT BAŞINA ÖĞRENCİ ARTIYOR
Erdoğan dünkü konuşmasında Kredi ve Yurtlar Kurumu’na (KYK) bağlı yurtlarda öğrencilere otel konforunda hizmet sunduklarını iddia etti. Ancak MEB’in verilerine göre yurt başına öğrenci sayısı her yıl artıyor. Buna göre 2019-2020’de yurt başına öğrenci sayısı 886’yken bu sayı 2023-2024’te ise 1130’a yükseldi. Yıllara göre yaşanan artış şöyle oldu:
• 2020: 886
• 2021: 900
• 2022: 979
• 2023: 1117
• 2024: 1130
