Virütik bir hastalık olan maymun çiçeği vakalarının artması dünyada kaygı yaratıyor. Yakın temasla bulaşan virüs, vücutta yüksek ateş ve kaşıntılı kabarcıklara yol açabiliyor.
Genel olarak Afrika ülkelerinde görülen maymun çiçeği virüsünün dünyada yayılması endişeleri artırıyor. İngiltere, İspanya, Portekiz, İtalya, İsveç, Kanada ve ABD’den sonra virüsün Fransa, Belçika ve Avustralya’da da görüldüğü bildirildi.
İlk olarak 7 Mayıs’ta İngiltere’de görülen maymun çiçeği virüsü son iki haftada Avrupa’da yedi ülkeye yayılırken Kanada’da 17 şüpheli vaka bulunuyor. İngiltere’de vaka sayısı 9’a yükselirken şimdiye kadar İspanya’da doğrulanmış 7, Portekiz’de 5, İtalya, Belçika, İsveç, ABD ve Avustralya’da birer vaka görüldü.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?
Maymun çiçeği, nadir görülen bir virüs. Çiçek hastalığına benzer bir hastalığa neden oluyor. Hayvanlardan insanlara ve daha nadir olarak insandan insana bulaşıyor. İlk kez 1958 yılında maymunlara görülen bu çiçek virüsü, günümüzde en çok kemirgenler tarafından taşınıyor.
Virüs, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor. İlk insan vakası 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kaydedildi ve enfeksiyon o zamandan beri bir dizi Orta ve Batı Afrika ülkesinde rapor edildi. Şimdiye kadar Afrika dışında sadece bir avuç vaka bildirildi ve bunlar kıtayla seyahat bağlantıları olan insanlarla sınırlı kaldı.
SEMPTOMLARI NELERDİR?
Virüsün ilk belirtileri ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik. Ateş düştükten sonra, genellikle yüzde başlayan ve daha sonra vücudun diğer bölgelerine, çoğunlukla avuç içlerine ve ayak tabanlarına yayılan bir döküntü gelişebiliyor. Çok kaşıntılı olabilen döküntü değişip bir kabuk oluşturuyor ve farklı aşamalardan geçtikten sonra düşüyor. Yaraları iz bırakabiliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ ÖLÜMCÜL MÜ?
Maymun çiçeği virüsü genellikle hafiftir ve çoğu hasta tedavi olmaksızın birkaç hafta içinde iyileşir. Virüsün Kongo türünün yüzde 10’a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün ise her iki vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor.
Virüs, vücudun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğinin bazı yönlerini kapatıyor. En kötü durumlarda hastalar vücutta ölümcül bir şoka ve kan zehirlenmesine yenik düşebiliyor.
NASIL BULAŞIYOR?
Virüs, maymun çiçeğine yakalanmış başka bir kişiyle yakın temas halinde yayılabiliyor. Virüs vücuda deri sıyrıkları, solunum yolu, gözler, burun veya ağız yoluyla girebiliyor. Cinsel ilişki sırasında doğrudan temas yoluyla da bulaşabiliyor. Virüs ayrıca bulaştığı maymunlar, sıçanlar ve sincaplar gibi hayvanlar ya da yatak takımı ve giysi gibi nesnelere temas yoluyla yayılabiliyor.
HASTALIĞIN TEDAVİSİ VAR MI?
Maymun çiçeği, çiçek hastalığına neden olan virüsle yakından ilişkili olduğundan, çiçek hastalığı aşıları önleyici tedbir olarak kullanılabiliyor. Bir aşı olan Imvanex’in maymun çiçeği enfeksiyonunu önlemede yüzde 85 civarında etkili olduğu gösterildi. Şiddetli vakaları tedavi etmek için çiçek hastalığına karşı aşılanmış kişilerden alınan antiviraller ve birikmiş kanın kullanıldığı da biliniyor. Virüse özel şimdiye kadar bir aşı geliştirilmiş değil.
SALGINLAR NE KADAR YAYGIN?
1970’ten bu yana 10 Afrika ülkesinde salgınlar görüldü. Afrika dışındaki ilk vakalar 2003 yılında ABD’de görülen salgınla kaydedildi. Hastalık, insanlara çayır köpeklerinden geçmişti. Köpeklereyse ülkeye ithal edilen küçük memelilerle taşınmıştı. Toplam 81 vaka bildirildi ancak bu vakaların hiçbiri ölümle sonuçlanmadı.
2017’de Nijerya, ülkenin resmi kayıtlara geçen son maymun çiçeği salgınından yaklaşık 40 yıl sonra, en büyük salgını yaşadı. Ülkede 172 şüpheli maymun çiçeği vakası kayda geçmişti.
YENİ BİR SALGIN OLASILIĞI VAR MI?
Uzmanlar, maymun çiçeğinin insanlar arasında kolaylıkla yayılmadığını, bu nedenle yeni bir salgın riskinin çok düşük olduğunu ve paniğe gerek olmadığını belirtiyor. Kaliforniya Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Prof. Dr. Anne Rimoin, “Bu virüs, çiçek hastalığı, kızamık ya da Covid-19 gibi kesinlikle kolay bulaşmıyor. İnsandan insana kolayca geçmiyor, genel halk için riski çok düşük” diyor.
Covid-19 seyahat kısıtlamalarının kaldırılması nedeniyle maymun çiçeği vakalarının bu dönemde artışa geçtiği belirtiliyor. Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’ndan uluslararası halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Jimmy Whitworth ise “Benim teorim, Batı ve Orta Afrika’da çok vaka olduğu yönünde. Seyahat edenler çoğaldı. Bu nedenle daha fazla vaka görüyoruz. Bu virüs, Covid-19 gibi ulusal bir salgına yol açmayacak, ancak ciddi bir hastalığın kayda değer bir salgını var. Biz de bunu ciddiye almalıyız” dedi. (DIŞ HABERLER)
