2. Editör
Beyaz yağ dokusu (İng: “white fat”) fazla enerjiyi depolarken, kahverengi yağ dokusu (İng: “brown fat”) ve bej yağ dokusu (İng: “beige fat”) termojeniktir, yani enerjiyi ısı olarak dağıtır. Ancak daha çok kahverengi yağ dokusuna sahip bireylerin daha sağlıklı olup olmadığı belirsizdir.
Nature Medicine dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre, kahverengi yağ dokusuna sahip bireylerde daha düşük oranda kardiyometabolik hastalık görülüyor ve kahverengi yağ dokusu varlığı; tip-2 diyabet, dislipidemi, koroner arter hastalığı, serebrovasküler hastalık, konjestif kalp olasılığı ve hipertansiyona yakalanma olasılığının daha az olması ile bağımsız olarak ilişkilendiriliyor. Rockefeller Üniversite Hastanesinde kıdemli bir doktor olan Paul Cohen şöyle söylüyor:
Çalışmamız, kahverengi yağ ile belli sağlık koşullarına yakalanma riskinin azalması arasında bir ilişki olduğunu gösteren ilk çalışma. Bulduklarımız sayesinde, tedavi amaçlı olarak kahverengi yağ dokusunun potansiyeline odaklanma konusunda artık daha yüksek bir özgüvene sahibiz.
Araştırmacılar, çalışmada 52.487 hastanın pozitron emisyon tomografisi (PET) ile çekilen 134.529 tomografi taramasını inceleyip, bireylerin yaklaşık %10’unda kahverengi yağ dokusu olduğunu buldular. Dr. Cohen, şöyle diyor:
Bu sayı muhtemelen eksik bir tahmin; çünkü hastalara soğuğa maruz kalmaktan, egzersizden ve kafeinden kaçınmaları talimatı verildi, bunların hepsinin kahverengi yağ aktivitesini artırdığı düşünülüyor.
Saptanabilen düzeyde kahverengi yağ dokusuna sahip hastalarda yaygın görülen birkaç hastalık ve kronik rahatsızlıkların daha az olduğu tespit edildi. Örneğin, bu katılımcıların yalnızca %4.6’sı tip-2 diyabet hastalığına sahipken, bu oran saptanabilir kahverengi yağ dokusuna sahip olmayan katılımcılarda %9.5’ti. Benzer şekilde, saptanabilir kahverengi yağ dokusu olmayan katılımcıların %22.2’lik oranına kıyasla, saptanabilir kahverengi yağ dokusuna sahip katılımcıların %18.9’u anormal kolestrol değerlerine sahipti.
Dahası, çalışma, kahverengi yağ dokusuna sahip kişilerin daha düşük riske sahip olduğu üç durum daha ortaya çıkardı: hipertansiyon, konjestif kalp yetmezliği ve koroner arter hastalığı. Bir başka şaşırtıcı bulgu da kahverengi yağ dokusunun, obezitenin sağlığa olan olumsuz etkilerini azaltabileceğiydi.
Genellikle obez insanlarda bazı kalp ve metobolik rahatsızlıkların görülme riski fazladır. Ancak bilim insanları, kahverengi yağ dokusuna sahip obez kişilerde bu oranın obez olmayan insanlar ile benzer olduğunu söylüyor. Dr. Cohen bu konuda şöyle söylüyor:
Kahverengi yağ dokusu neredeyse beyaz yağ dokusunun getirdiği zararlardan koruyor gibi görünüyor.
Kahverengi yağ dokusunun daha sağlıklı olmamamıza katkı sağlayan mekanizmaları hala belirsiz; ancak bazı ipuçları var. Örneğin kahverengi yağ hücreleri kalori yakmak için glikoz tüketir ve bu diyabetin gelişmesi için önemli bir risk faktörü olan kan şekeri seviyesinin düşmesini sağlar. Hormonal sisteme sıkı sıkıya bağlı olan hipertansiyon gibi diğer durumlarda kahverengi yağın rolü hala gizemini koruyor. Dr. Cohen şöyle belirtiyor:
Kahverengi yağ dokusunun glikoz tüketmekten ve kalori yakmaktan daha fazlasını yapma olasılığını göz önünde bulunduruyoruz ve belki de, aslında diğer organlara giden hormonal sinyallerin bir parçası da olabilir.
- Çeviri Kaynağı: Science News | Arşiv Bağlantısı
- T. Becher, et al. (2021). Brown Adipose Tissue Is Associated With Cardiometabolic Health. Nature Medicine, sf: 1-8. doi: 10.1038/s41591-020-1126-7. | Arşiv Bağlantısı