Hindistan’da Modi’nin sağcı hükümeti, zengin maden yataklarına sahip eyaletlerde yerel halkların sömürüsüne ve talana karşı mücadele eden isyancılara savaş açtı. İsyanın merkezindeki Chhattigarh eyaletinde 40 bin askerle başlatılan operasyonda Maoist lider öldürüldü.
Umut Can FIRTINA
Hindistan’da sağcı hükümet, ülkenin 1967’den bu yana yoksul halkın ve maden zengini toprakların sömürülmesi ile sosyal eşitsizliklere karşı mücadele eden Maoist isyancı grup “Naksalitlere” karşı savaş açtı.
Hindistan’da Narendra Modi’nin Hindu milliyetçisi Bharatiya Janata Partisi (BJP) hükümetine bağlı ordu ve paramiliter güçler, ülkenin doğusunda isyanın merkezi olan Chattisgarh eyaletindeki isyancıları “ortadan kaldırmak” için harekete geçti.
İSYANIN LİDERİ VURULDU
Kasım 2023’teki yerel seçimde eyalet hükümetini ele geçirmesinin ardından saldırılarına hız veren BJP, nisan ayında başlattığı “Kagar (Sıfır) Operasyonu” kapsamında çarşamba günü Chattisgarh’ın ormanlık Bastar bölgesine 40 bin asker sevk etti.
Hindistan İçişleri Bakanı Amit Shah, Hindistan Komünist Partisi-Maoist’in (CPI-Maoist’in) genel sekreteri ve “isyanın lideri” olarak nitelendirdiği Nambala Keshav Rao’nun (Basavaraju) öldürüldüğünü duyurdu.
‘DÖNÜM NOKTASI’
İsyancı liderin öldürülmesini büyük bir “dönüm noktası” olarak tanımlayan Hindistan İçişleri Bakanı Shah, Chattisargh, Telangana ve Maharashtra eyaletlerinde 54 isyancının gözaltına alındığını, 845’ünün ise teslim olduğunu söyledi.
Bu gelişme, geçtiğimiz haftalarda 31 Maocu militanın öldürüldüğü büyük çaplı bir operasyonun ardından geldi.
Hükümet, 31 Mart 2026’ya kadar Naksalizmi tamamen ortadan kaldırmayı hedefliyor. 2024 yılının başından bu yana 400’den fazla isyancı öldürüldü.
YARGISIZ İNFAZ
Hindistan Komünist Partisi (CPI) Genel Sekreteri Doraisamy Raja, Maoist lider Keshav Rao’nun da arasında bulunduğu 27 yerli halk üyesinin öldürülmesine ilişkin “CPI, bu olay ve tüm Kagar Operasyonu ile ilgili bağımsız bir yargı soruşturması talep ediyor” dedi. Hindistan Komünist Partisi-Marksist Leninist (CPI-ML), Keshav Rao’nun “soğukkanlılıkla yargısız infazına” tepki göstererek “Hükümet vatandaşları öldürmek, şirketlerin talanına karşı protestolarını bastırmak için kampanya yürütüyor” dedi.
∗∗∗
‘KIRMIZI KORİDOR’
Yıllar içinde isyan, madenler açısından zengin Chhattisgarh, Jharkhand, Odisha, Bihar ve Maharashtra, Andhra Pradesh ve Batı Bengal eyaletlerinin “Kırmızı Koridor” olarak adlandırılan bazı bölgelerinde yoğunlaştı.
2009 yılında dönemin Başbakanı Manmohan Singh’in 80 bin askerle başlattığı “Yeşil Av Operasyonu” sonrası çatışmalar sürdü. Yıllar içinde Chattisgarh eyaleti isyanın merkezi haline gelirken hükümet, özellikle 2024 Ocak’tan bu yana artan sivillerin yargısız infazı gibi birçok insan hakkı ihlali ile suçlanıyor.
∗∗∗
SÖMÜRÜYE TALANA KARŞI İSYAN
Naksalitler, doğal kaynakların sömürüsünü, özellikle küresel şirketlere verilen madencilik ruhsatları aracılığıyla ve yerel toplulukların yerinden edilmesini, silahlı mücadelenin temel nedeni olarak gösteriyor.
Hükümet verilerine göre ülkenin demir cevheri rezervinin yüzde 19’u Chattisgarh eyaletinde. Chattisgarh’ın güneyindeki Bastar’da 51 maden lisansından 36’sı, küresel çelik devi ArcelorMittal dahil özel firmaların elinde. Milliyetçi hükümet tarafından ayrımcılığa maruz bırakılan yerel halk, madenlerin şirketlere peşkeşi için yerinden ediliyor.
∗∗∗
NAKSALİTLER KİMDİR?
“Naksalit” isyanı, adını 1967 yılında Batı Bengal’deki Naksalbari köyünden alıyor. O dönemde isyancılar, “Adivasi” olarak bilinen Hindu olmayan yerel kabilelerin toprak hakları ve sosyal adalet için mücadele ediyor.
O tarihten bu yana 14 binden fazla insan hayatını kaybetti.
Kömür, demir ve boksit gibi madenler açısından zengin bölgede yerel halk, hükümetin ve şirketlerin madencilik, sanayi projeleri ve ormansızlaşma nedeniyle on yıllardır yerinden edilmelere maruz bırakılıyor.
