İktidar ve onun yargısının basına ve gerçeğe son dönemde yaptığı müdahale haber engellemek ya da silmek. Her gün en az bir haber engelleniyor. AKP’li siyasiler, bürokratlar, özel okul sahipleri, televizyon ünlüleri, hatta çete üyeleri… Bu yolla hafızalarımıza operasyon yapılmak isteniyor.
Ünlü İngiliz Yazar George Orwell’ın meşhur 1984 romanında her yeri izleyen Big Brother(Büyük abi)’ın 2+2’nin 5 ettiğine inandırması alegorik biçimde verilir. Bu metaforla kitapta devletin insanların zihnini nasıl kontrol ettiği vurgulanır. Elbette 2+2’nin cevabı 5 değildir. Muhtemelen gerçek hayatta da buna kimse inandırılamaz. Ancak bugün hafızamızla oynamak isteyen iktidar ve onun emrindeki yargı da hafızaya, zihnimize benzer bir operasyon yapıyor. Bunu da en çok haberlere gelen erişim engelleriyle, içerik kaldırma kararlarıyla hayata geçiriyor. Tabii ki kitapta geçen ‘Gerçek Bakanlığı’nın Türkiye’de İletişim Başkanlığı’na denk geldiğini söylersek de yanlış bir şey söylemiş olmayız.
Sadece bir hafta içinde erişim engeli getirilen ya da içerik kaldırma kararı verilen bazı haberlere bakalım. Hafızamıızın kime hizmet etmesinin istendiğini de inceleyelim:
• “Kızı Arya’nın kemoterapi tedavisini reddettiği iddiasıyla hakkında dava açılan oyuncu Ceren Hindistan hakim karşısına çıktı.” Engellenen haberlerden birinin ilk cümlesi. Haber birçok internet sitesinde olduğu gibi birgun.net’te de yayımlanmış. Üstelik bu haber 2018 yılına ait. Televizyon ünlüsü Ceren Hindistan o dönem gazetecilere açıklama yapma zahmetinde bulunmamış. Ancak aradan 6 yıl geçince kişilik haklarının ihlal edildiği aklına gelmiş olacak ki erişim engeli kararı aldırmış.
• “ELEV Vakfı Okulları’nın Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda düzenlediği mezuniyet töreninde sahnedeki öğrencilerin üzerine LED ekran düştü. Kazada üçü öğrenci altı kişi yaralanarak ambulansla hastaneye kaldırıldı. ELEV Vakfı Okulları’nın sahibi Erkan Şahin gözaltına alındı.” Bu hafta erişime engellenen bir diğer haberin girişi. Özel okul sahibi Erkan Şahin istedi, haber erişime engellendi. Gerekçe yine aynı: Kişisel hakların ihlali. Peki biz soralım: Erkan Şahin gözaltına alınmadı mı? Haberde yanlış olan ne? Yanlış yok. Ama gözaltına alınan Şahin istedi, yargı hemen karar verdi.
∗∗∗
TEK GÜNDE 3 ENGEL
• “Halil Falyalı cinayeti: Savcılık, Emniyet’e Çakıcı bağlantısını sordu”, “Cağaloğlu’nda WhatsApp mesajıyla FETÖ usulü çağrı” bunlar da 5 Ekim Cumartesi engellenen iki haber. Daha önce Emniyet Genel Müdürlüğü’nü erişime engelleten Yaşam Ayavefe, Falyalı cinayeti soruşturmasını yürüten savcının, Falyalı’nın Alaattin Çakıcı ve Ayavefe ile ilişkisinin olup olmadığının araştırılmasını istediği iddiasıyla ilgili haberleri engelletti. Ayavefe kim? Hakkında Türk İnterpol’ünün kırmızı bülten çıkardığı bir çete üyesi.
• Aynı gün engellenen bir diğer haber ise skandallarla gündemden düşmeyen RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin’in ve Cumhur İttifakı’nda yer alan bakanlar ile milletvekilillerinin kuruma yaptırdığı kıyak atamalarına ilişkin. Haberin başlığı “Ebubekir Şahin’in Çiftliği”ydi. Şahin’den açıklama yok. Atamalar yanlış değil. Üstelik haber 4 Ekim’de yayımlandıktan sadece bir gün sonra engellendi.
KIRATLI’NIN ENGELLERİ
• Metin Kıratlı Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı’yken temmuz ayında AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından AYM üyeliğine atandı. Kıratlı, uzun süredir kendisi hakkında yapılan haberlerden uyuyamıyordu ki herhalde bir günde yüzlerce sitedeki içeriklere engel getirtti. Kıratlı’nın AYM’ye atanması ve Yüksek Mahkeme üyelerinin çoğunluğunun Erdoğan tarafından atanması, Sedat Peker’in 30 Mayıs 2021’deki videosunda “Suriye’de ticaret yapabilmek için Kıratlı’ya gitmeniz gerekiyor” ifadeleri, Kıratlı’nın üç maaş alması oldu 7 Ekim ve 9 Ekim’de erişime engellendi. Kıratlı’nın özgeçmişi haberlerin niye engellendiğini ortaya koyuyor.
1 KİŞİYE 860 KARAR
BirGün Yazarı Timur Soykan’ın bu sayfalarda yolsuzluk, usulsüzlük konulu birçok haberini okudunuz. Birçoğu gazetemizin manşeti olarak yer aldı. Ancak sayfalarda yer alan haberlerin bazıları yayımlandığı gün bazıları ise daha sonra engellendi ya da silindi. Free Web Turkey Proje Koordinatörü Soykan’ın haberlerine ilişkin alınan kararları inceledi. Korkut’un incelemesine göre Soykan tarafından kaleme alınan ve ona atıf yapılarak yayımlanan en az 860 habere erişim engeli getirildi. Yine Korkut’un hazırladığı 2023 İnternet Sansürü Raporu da çarpıcı veriler sunuyor. Buna göre geçen yıl 219 bin 59 URL’ye erişim engeli getirildi. Engellenen haber sayısı 14 bin 680 oldu.
∗∗∗
AKP’LİLER İSTESİN YETER!
Engellenen haberler sadece BirGün’de değil. Free Web Turkey tarafından yayımlanan bilgilere göre engellenen bazı haberler şöyle:
• Diken’de yayımlanan “Elitaş, AKP Grup Başkan Vekili olduğu dönemde Kayseri’deki bir yolsuzluk davasına müdahale etmiş, istediği yönde karar vermeyen hakimin uyarılmasını istediği telefon kayıtları basına sızmıştı” ifadelerinin yer aldığı bir habere erişim engeli getirildi. Karar sosyal medya paylaşımları nedeniyle 2017’de Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) tarafından hakkında inceleme izni verilen hakim Yıldırım Bayrak’ın talebiyle Aksaray 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından verildi. Sosyal medya paylaşımları nedeniyle Bayrak hakkında HSYK’nin inceleme izni verdiğiyle ilgili haberlere Bayrak’ın talebiyle erişim engeli getirildi.
• Evrensel gazetesinde yayımlanan “Plantasyonlardan ışıklı mağazalara: Kahvenin yeni sömürü yüzü” başlıklı yazısına EspressoLab’in talebi üzerine erişim engeli getirildi.
• Eski AKP Diyarbakır Çermik Bld. Bşk. Adayı Halit Ağaçhanlı’nın oğlunun, Ağaçhan Mahallesinde öğretmenlik yapan Özgür Ekinci’nin öldürülmesi davasında şüpheli olarak arandığıyla Yeni Yaşam gazetesi haberi ve bu haberin erişime engellendiğini duyuran haber erişime engellendi.
• Konya’da yaşayan tarikat şeyhi Nuri Köroğlu’nun bir arsayı cemaate “Mehdi gelecek, çok değerlenecek” diyerek değerinden daha yüksek bir fiyata sattığı iddiasıyla ilgili habere Köroğlu’nun talebi üzerine erişim engeli getirildi.
• Görevinden istifa eden Bağcılar Belediye Başkanının, şantaja maruz kaldığı gerekçesiyle suç duyurusunda bulunduğu ve bu doğrultuda iki kişinin tutuklandığı hakkındaki 2022 tarihli haberlere erişim engellendi.
∗∗∗
TOPLUM SUÇLULARI UNUTSUN İSTİYORLAR
Engeller konusunda örnekler daha da çoğaltılabilir. Bununla amaçlanan ne, AKP bu yolla ne yapıyor? Bunun için haberlerin içeriğine bakmak yeterli. Biliyorsunuz ki iktidarın dün ak dediğine bugün kara dediği birçok örnekle karşı karşıyayız. Ekonomi, eğitim, sağlık, politika fark etmeksizin her alanda büyük geri dönüşler yaşadık. Örneğin seçim öncesinde AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın verdiği sözlerden ikisini hatırlayalım: Faiz yükselmeyecekti, kamuda mülakat kaldırılacaktı. Peki ne oldu? 14 Mayıs öncesi yüzde 8,5 olan politika faizi yüzde 50’ye yükseldi. Kamuda mülakat kalkacak vaadi ise hayata geçmedi. Başta da söylediğimiz gibi iktidar toplumun hafızasına operasyon yapıyor. Hedef yolsuzlukları, usulsüzlükleri, devlet içindeki çürümeyi, ödenmemiş vergileri, tutulmayan sözleri unutturmak. Unutturarak suçluları aklamak, yalanları görülmesin istiyorlar.