• Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
    • Yaşam
    • Türkiye
    • Dünya
  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
    • Belgesel & Film
    • Eylem & Etkinlik
    • Fotoğraf & Karikatür
    • Kitap & Dergi
    • Müzik & Video
Adil Medya
  • Şubat 6, 2023
  • Hakkımızda
  • Yayın İlkeleri
  • Künye
Adil Medya
  • Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
      Kılıçdaroğlu: Beşli çetelerden bütün o paraları alacağım

      Kılıçdaroğlu: Beşli çetelerden bütün o paraları alacağım

      Örtmece

      Örtmece

      AYM domino taşı mı?

      AYM domino taşı mı?

      AKP’li vekillerin yasama karnesi kırık

      AKP’li vekillerin yasama karnesi kırık

    • Yaşam
      Gece uyku öncesi 1 fincan içmek yetiyor.. Hem beyne iyi geliyor hem mideye

      Gece uyku öncesi 1 fincan içmek yetiyor.. Hem beyne iyi geliyor hem mideye

      Kendimizi İfade Ederken Ne Kadar Özgürüz?

      Kendimizi İfade Ederken Ne Kadar Özgürüz?

      Maruz kaldığımız bilgi

      Maruz kaldığımız bilgi

      Bitter çikolatadaki kurşunu yazan Bülent Şık: Kakaolu tüm ürünler riskli

      Bitter çikolatadaki kurşunu yazan Bülent Şık: Kakaolu tüm ürünler riskli

    • Türkiye
      Kahramanmaraş'ta 7.4 büyüklüğünde deprem: Çok sayıda can kaybı var, 4. seviye alarm verildi!

      Kahramanmaraş'ta 7.4 büyüklüğünde deprem: Çok sayıda can kaybı var, 4. seviye alarm verildi!

      AKP ve yoksulların siyasal dilleri: Konuş-ama-ma

      AKP ve yoksulların siyasal dilleri: Konuş-ama-ma

      Depremden etkilenen bölgelerde kar yağışı ve yağmur bekleniyor

      Depremden etkilenen bölgelerde kar yağışı ve yağmur bekleniyor

      7.4’lük depremin ardından Kandilli'den tsunami uyarısı

      7.4’lük depremin ardından Kandilli'den tsunami uyarısı

    • Dünya
      Fransa, İngiltere... Emekçiden esiyor yel

      Fransa, İngiltere... Emekçiden esiyor yel

      Said’in sonbaharı

      Said’in sonbaharı

      İran'da Azadi Kulesi'ne karşı dans videosuna 10 yıl hapis

      İran'da Azadi Kulesi'ne karşı dans videosuna 10 yıl hapis

      Miçotakis'ten Ankara'ya sert eleştiriler: 'NATO hüsrana uğrattı' dedi, 'savaş çığırtkanlığı' ile suçladı

      Miçotakis'ten Ankara'ya sert eleştiriler: 'NATO hüsrana uğrattı' dedi, 'savaş çığırtkanlığı' ile suçladı

  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
      Çarşafımda Kan Var Anne

      Çarşafımda Kan Var Anne

      Örtmece

      Örtmece

      “Gri liste” ayıbı nasıl biter?

      “Gri liste” ayıbı nasıl biter?

      CHP kampanyasını gözden geçirmeli!

      CHP kampanyasını gözden geçirmeli!

    • Belgesel & Film
      Kapitalizmin Yeni Silahı: Prekaryaya Dönüştürülen Göçmen Emeği

      Kapitalizmin Yeni Silahı: Prekaryaya Dönüştürülen Göçmen Emeği

      Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi Orhan Kemal

      Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi Orhan Kemal

      ''Gelincik'' Elini kirletmekten çekinmeyen bir polisin hikâyesi

      ''Gelincik'' Elini kirletmekten çekinmeyen bir polisin hikâyesi

      “Leyla ile Mecnun” ekranlara geri dönüyor

      “Leyla ile Mecnun” ekranlara geri dönüyor

    • Eylem & Etkinlik
      Aleviler büyük kurultayda buluşuyor

      Aleviler büyük kurultayda buluşuyor

      R.İhsan Eliaçık'a Avrupa'da ödül

      R.İhsan Eliaçık'a Avrupa'da ödül

      Aleviler Meclis önünde torba yasaya karşı eylem yapacak

      Aleviler Meclis önünde torba yasaya karşı eylem yapacak

      Konseri yasaklanan tüm şarkıcılar Munzur Kültür ve Doğa Festivali'ne davet edildi

      Konseri yasaklanan tüm şarkıcılar Munzur Kültür ve Doğa Festivali'ne davet edildi

    • Fotoğraf & Karikatür
      Uykusuz bu hafta kapağına TOKİ'yi taşıdı

      Uykusuz bu hafta kapağına TOKİ'yi taşıdı

      Başka Türlü | Tamam da, dezenformasyon hangisi?

      Başka Türlü | Tamam da, dezenformasyon hangisi?

      Uykusuz'dan maden faciası kapağı: Size de fıtrat mı dediler?

      Uykusuz'dan maden faciası kapağı: Size de fıtrat mı dediler?

      Günün karikatürü

      Günün karikatürü

    • Kitap & Dergi
      Komünist robotlar yaşam dünyamızı değiştirebilir mi?

      Komünist robotlar yaşam dünyamızı değiştirebilir mi?

      Beni Gör

      Beni Gör

      Dövizdeki artış okuru da kitapevini de vurdu: ‘Kitap alanlarla araba satar gibi pazarlık yapıyoruz’

      Dövizdeki artış okuru da kitapevini de vurdu: ‘Kitap alanlarla araba satar gibi pazarlık yapıyoruz’

      Çocukların haysiyetini hatırlamak

      Çocukların haysiyetini hatırlamak

    • Müzik & Video
      4 gün sürecek 'Kuzey Fest'in programı belli oldu

      4 gün sürecek 'Kuzey Fest'in programı belli oldu

      Efendiler Bunun Neresi Yalan

      Efendiler Bunun Neresi Yalan

      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

Erdoğan 24 Ocak 1980’in çok gerisine götürdü Türkiye’yi

Erdoğan 24 Ocak 1980’in çok gerisine götürdü Türkiye’yi

Ocak 24, 2023 Fikir & Yazı, Politika 0 yorum

Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest

Bugün bir zamanların en moda iktisadi tartışma konusu olan 24 Ocak kararlarının 43. senesi.

24 Ocak kararları üzerine bendenizin çok da katılamadığı bir dizi siyasi eleştiriler getirildi, bu konulara, mesela 12 Eylül 1980 olmasa idi 24 Ocak 1980 kararlarını yürütmek mümkün değil idi gibi, bunca seneden sonra artık girmek istemiyorum.

Ancak, 24 Ocak kararları ekonomik olarak kanımca doğru kararlar idi, bir yanlışlıklar komedyasına yani sermaye biriktiremeyen bir sermaye birikim modeline son verdi ama arkadan gelen büyük hatalar sonucunda kalıcı bir istikrar ve büyüme bir türlü yakalanamadı.

Herkes konuya ilişkin çok şey yazmıştır, söylemiştir ama, yine kanımca, 24 Ocak kararları dendiğinde aklıma üç temel parametrede gerçekleştirilen değişiklikler geliyor.

  1. Faizler üzerinde aşağı yönlü siyasi-idari baskı vardı ve bu düşük faiz politikası sonucunda kaynaklar tasarruf üretenden tasarruf tüketene aktarılıyor idi; başka bir ifade ile tasarrufçudan yatırımcıya(?) aktarılan kaynak sonucunda tasarruf üretimi üzerinde muazzam bir negatif teşvik oluştu, tasarruf oranları, ikinci, üçüncü konutlara yapılan yatırımlar dışında çok düşük seviyelerde kaldı.

Tasarruf-yatırım eşitliği üzerinden düşünüldüğünde sistem düşük tasarruf oranları kökenli olarak yatırım üretemedi, ülke çok düşük kişi başına gelir düzeyleri ile yaşadı senelerce.

  1. Döviz kurları üzerinde de büyük bir baskı vardı, bu baskı süreci de kaynakların döviz üretenden, mesela ihracatçıdan döviz tüketenlere, mesela ithalatçıya aktarılmasına neden oldu ve bu çok yanlış politika tercihi sonucu Türkiye rahmetli Demirel’in ifadesi ile 1979’da “70 sente muhtaç bir ülke” haline geldi; ekonomide yanlış teşvikler, en bariz örnekleri de galiba döviz üretene değil de döviz tüketene, tasarruf üretene değil de tasarruf tüketene kaynak aktarmaktır, çok yanlış, kötü sonuçlar ürettiler.
  2. Kamu fiyatlarının çok büyük ölçüde baskılanmış olması, vergi de toplayamayan bir devlet gerçeği ile beraber, Türkiye ekonomisini çok büyük bütçe açıkları ile çalışmak zorunda bıraktı.

Peki 24 Ocak kararları neler idi?

1-Faizler piyasa düzeylerine yani fon arz-talep dengesinin belirlediği noktaya hatta daha da yukarısına çekildi, tasarruf üretimi kıpırdamaya, yatırımlar da daha doğru alanlara kaymaya başladı.

2-Döviz kurları da döviz arz ve talebinin belirlediği noktaya yaklaştı, ihracat çok belirgin bir artış yaşadı, 24 Ocak kararlarından on beş sene sonra girdiğimiz gümrük birliği sürecinde Avrupa Birliği ülkelerine ihracatta belirli eşikler bu karar nedeniyle daha kolay aşılabildi.

3-Kamu fiyatları meselesi ise ilk başlardaki bir hamleye rağmen sıkıntılı durumunu hep korudu.

***

24 Ocak kararları hep Turgut Özal’ın ismiyle anıldı.

Ve iddia Özal’ın 1980 öncesindeki büyük devlet rantlarını ortadan kaldırarak rant ekonomisine son verdiği doğrultusundadır.

Ben bu iddiaya pek inanmam.

Özal devlet kararları nedeniyle, faiz, kur, oluşan rantları sıfırlamamıştır ama bu rantların daha doğru alanlara akmasına neden olmuştur; örneğin faiz kararları ile oluşan rantların tasarruf tüketenden tasarruf üretene akmasına neden olmuştur.

Peki bugün durum nedir?

24 Ocak kararlarını belirleyen üç parametrenin faiz oranları, kurlar ve kamu fiyatları olduğunu söylemiştim yukarıda.

Bugün faizlerde 24 Ocak’ın yani 43 sene öncesinin de çok gerisine düştük, faizler büyük baskı altında.

Aynı durum kurlarda da geçerli, bugün tekrar aşırı değerli TL politikasına dönüldü.

Kamu fiyatları üzerindeki baskı ise 80 öncesi kadar yoğun.

Sermaye hareketlerine serbestlik getiren 32 sayılı karar 24 Ocak kararlarından tam dokuz sene sonradır ama 24 Ocak sürecinin olmaz ise olmazı idi, siyasetçiler bu 32 sayılı kararı hiç sevemediler çünkü iktisat politikası hatası yaptıklarında sistem faturayı anında kesmeye başladı; Tansu Çiller’in 1994 senesinde aldığı yanlış faiz kararı ve iki saat sonra patlayan kurlar 32 sayılı kararın en tipik örneğidir.

32 sayılı karar bir biçimde geçen seneye kadar geldi, halen de resmen yürürlükte ama Merkez Bankası direktifleri ile 32 sayılı karar süreci sonlandırılmış oldu.

Nasıl olabiliyor anlamak kolay değildir, dünya liderimiz Türkiye’yi 1980 öncesine dahi götürebilme başarısını göstermiş bulunmaktadır.

Aferin Valla.


 

  • Kaynak Artı Gerçek

Yorum Bırak Cancel reply

İlgili Haberler

Kılıçdaroğlu: Beşli çetelerden bütün o paraları alacağım Politika
Şubat 6, 2023

Kılıçdaroğlu: Beşli çetelerden bütün o paraları alacağım

Çarşafımda Kan Var Anne Fikir & Yazı
Şubat 3, 2023

Çarşafımda Kan Var Anne

Örtmece Fikir & Yazı
Şubat 3, 2023

Örtmece

Zaman Akışı

Şub 6 11:49
Türkiye

Kahramanmaraş’ta 7.4 büyüklüğünde deprem: Çok sayıda can kaybı var, 4. seviye alarm verildi!

Şub 6 11:43
Türkiye

AKP ve yoksulların siyasal dilleri: Konuş-ama-ma

Şub 6 11:41
Politika

Kılıçdaroğlu: Beşli çetelerden bütün o paraları alacağım

Şub 6 06:40
Türkiye

Depremden etkilenen bölgelerde kar yağışı ve yağmur bekleniyor

Şub 6 06:00
Türkiye

7.4’lük depremin ardından Kandilli’den tsunami uyarısı

Şub 3 22:27
Fikir & Yazı

Çarşafımda Kan Var Anne

Şub 3 12:50
Bilim & Teknoloji

Hafıza Destekleyici Makinalar Yolda, İnsan Deneyleri Başladı!

Şub 3 12:48
Felsefe

Demarkasyon Problemi Nedir? Bilimin Sınırlarına Nasıl Karar Vereceğiz?

Şub 3 11:47
Kültür & Sanat

Metin Altıok Şiir Ödülü için başvurular başladı

Şub 3 11:42
Dünya

Fransa, İngiltere… Emekçiden esiyor yel

Şub 3 11:37
Türkiye

Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı’na, Soylu’nun danışmanı Ali Arif Özzeybek atandı

Şub 3 11:31
Türkiye

Sokak hayvanları tartışması: ‘Köpekler nefret objesine dönüştürüldü’

Şub 3 11:24
Politika

Örtmece

Şub 3 11:14
Türkiye

AYM domino taşı mı?

Şub 3 11:11
Ekonomi

TÜİK verileri: Ocak ayında enflasyon beklentiyi aştı!

Şub 3 10:50
Türkiye

AKP’li vekillerin yasama karnesi kırık

Şub 3 10:46
Ekonomi

TÜİK: Yıllık enflasyon yüzde 57’ye geriledi

Şub 3 10:32
Politika

“Gri liste” ayıbı nasıl biter?

Şub 3 10:21
Politika

Erdoğan talep etti, Demirtaş’ın kronometre yanıtına erişim engeli geldi

Şub 3 10:12
Politika

CHP kampanyasını gözden geçirmeli!

Şub 2 19:53
Türkiye

İETT otobüsü durağa girdi: 1 ölü, 4 yaralı

Şub 2 13:26
Türkiye

EYT görüşmelerinde gerginlik: EYT’liler farkında; bunların tek derdi seçim

Şub 2 12:31
Politika

Buldan’dan kapatılma davası mesajı: B ve C planlarımız mevcut

Şub 2 12:14
Politika

Soylu’dan konsoloslukların kapatılmasına dair açıklama: Psikolojik harp

Şub 2 11:01
Dünya

Said’in sonbaharı

Şub 2 10:59
Türkiye

Sahibinden kiralık deprem riskli bina

Şub 2 10:56
Politika

Konuta para yok, EYT mağdur etti

Şub 1 16:01
Yaşam

Gece uyku öncesi 1 fincan içmek yetiyor.. Hem beyne iyi geliyor hem mideye

Şub 1 15:41
Türkiye

EYT’de emeklilik başvurusu nasıl yapılır?

Şub 1 15:38
Ekonomi

Türk-İş: Açlık sınırı ilk aydan asgari ücreti geçti

  • Fikir & Yazı
  • Eylem & Etkinlik
  • Fotoğraf & Karikatür
  • Kitap & Dergi
  • Belgesel & Film
  • Müzik & Video
  • Yukarı Dön