Hanehalkının enflasyon beklentileri, resmi tahminlerin çok üzerinde seyrediyor. Halkın ekonomide toparlanma umudu zayıflarken borçlanma ihtimali de artıyor.
Havva Gümüşkaya
Merkez Bankası’nın 2024’ün son ayında başladığı faiz indirimleri, Ocak ayında da devam etti. Ancak enflasyon tahminleri öngörülenin üzerinde seyretmeye devam ediyor. Tüketicilerin ekonomiye güveni ise artmıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Aralık ayında 81,3 iken Ocak ayında yüzde 0,4 oranında azalarak 81,0 oldu. Gelecek 12 aylık dönemde maddi durum beklentisi endeksi Aralık ayında 81,9 iken bu ay yüzde 1,7 düşüşle 80,5 olarak gerçekleşti. Aralık ayında 76,8 olan gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi endeksi yüzde 3 artışla bu ay 79,1 oldu. Gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi ise Aralık’ta 102,6 olarak kaydedilmişken Ocak ayında 99,4 olarak hesaplandı. Tüketicilerin gelecek üç aylık dönemde tüketimin finansmanı amacıyla borç kullanma ihtimali ise son altı aydır artıyor.
ENDEKS 100’Ü AŞAMADI
Tüketici güven endeksi 0-200 puan aralığında ölçülüyor. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması ise tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor. Endeks, 2012 yılına kadar giden veri setinde ekonomiye ilişkin güvenin ifade edildiği 100’ün üzerine hiç çıkmadı.
Seçim dönemlerinde ise yaratılan illüzyon ile 90 seviyesini aştı. 2014 yerel seçimlerinde endeks değeri 92,4’e, 1 Kasım 2015’te yapılan genel seçimlerde ise 95,2 ile en yüksek değerlere ulaştı. Son yapılan Mayıs 2023 Genel Seçimlerinde endeks 91,1 değerini aldı. Endekste ilk kez yerel seçimlerin yapıldığı 2024 Mart ayında seçim dönemlerindeki artış yaşanmadı. Tüketici güven endeksinde seçim aylarında ölçülen en düşük değer hesaplandı. AKP’nin ikinci parti konumuna düştüğü Mart 2024 yerel seçimlerinde tüketici güven endeksi 79,4’e geriledi.
BEKLENTİLER HÂLÂ KÖTÜ
Merkez Bankası’nın tahminlerine göre enflasyon 2025 yılının sonunda yüzde 21 seviyesinde gerçekleşecek. Ancak bu tahmin oldukça iyimser bulunurken hane halklarının enflasyon beklentisinin çok altında kalıyor. TCMB’nin piyasa katılımcıları anketine göre hane halkının 12 aylık enflasyon beklentisi yüzde 69,2 seviyesinde bulunuyor.