2010’da başlayan ve her bakan döneminde sona ereceği söylenen ithalat 15 yıldır devam ediyor. Üç ayda büyükbaş ve kırmızı et ithalatı için 654 milyon dolar ödendi. Canlı hayvan ithalatına rağmen et üretimi yüzde 11,7 azaldı.
Havva Gümüşkaya
Kırmızı et fiyatlarını düşürmek bahanesiyle 2010 yılında başlayan ve her Bakan döneminde sona ereceği söylenen ithalat 15 yıldır aralıksız devam ediyor.
Bu yıl da devam eden ithalatın özellikle Ramazan dönemine denk gelen mart ayında fiyat artışlarının önüne geçmek için artırılacağı açıklanmıştı. 2025’in ilk çeyreğinde 345 bin 240 büyükbaş, 15 bin 274 küçükbaş hayvan ve 17 bin 900 ton kırmızı et ithalatı için toplam 654 milyon dolar ödendi.
YERLİ ÜRETİM AZALDI
İktidarın ithalatı teşvik eden politikaları, yerli besiciliği bitirme noktasına getirdi. TÜİK’in dün açıkladığı 2024 kırmızı et üretim istatistikleri, kesilen hayvan ve üretilen kırmızı et sayısındaki düşüşü gözler önüne serdi. Kırmızı et üretimi, 2024 yılında yüzde 11,7 azalarak 2 milyon 105 bin 895 ton olarak tahmin edildi. Bu kapsamda bir önceki yıla göre sığır eti üretimi yüzde 11,2 azalarak 1 milyon 483 bin 42 ton, koyun eti üretimi yüzde 10,5 azalarak 509 bin 539 ton, keçi eti üretimi yüzde 22,8 azalarak 99 bin 532 ton, manda eti üretimi ise yüzde 10,4 azalarak 13 bin 781 ton oldu. Canlı hayvan ithalatına karşın kırmızı et üretiminde düşüş yaşandı. Böylece 2024 yılında kişi başına düşen kırmızı et miktarı, 3 kg azaldı.
ET TÜKETİMİ DE EŞİTSİZ
Tarım yazarı Gazi Kutlu, kırmızı et üretiminde yaşanan düşüşün temel nedeninin kesilen hayvan sayısındaki azalmadan kaynaklandığını belirtti. Kutlu, “Büyükbaş hayvanda 744 bin, küçükbaş hayvanda ise 4,5 milyon başlık bir azalma yaşandı. Ancak bu gerilemeye rağmen, büyükbaş hayvanlarda karkas randımanındaki 4,6 kiloluk artış sayesinde toplam et üretimi daha az düşmüş gibi görünmektedir. Yani üretimdeki kaybın etkisi, karkas randımanındaki artışla bir miktar telafi edilmiştir. Buna karşın, kişi başına düşen et üretimi gerilemeye devam etti. 2022 yılında kişi başına 25,6 kilo olan üretim, 2023 yılında 28,3 kiloya çıksa da iki yıl öncesinin gerisinde kaldı. Geçtiğimiz yıla göre ise 3 kilo daha düşük bir seviyede. Bu tablo, vatandaşın son iki yıldır daha az et tükettiğini açıkça ortaya koyuyor” diye konuştu.
Kişi başına düşen et miktarının ortalama olmasına değinen Kutlu, “Kimileri yılda sadece 5 kilo et tüketebilirken kimileri 50 kilo tüketebiliyor. Ülkemizde çalışanların yüzde 42’si asgari ücretle geçinmeye çalışıyor. Ayrıca 17 milyon emeklinin mevcut maaşlarla yılda kişi başına 25 kilo et tüketmesi de gerçekçi değildir. Bizden buna inanmamız da beklenmesin” dedi.
PAHALI ‘YENİ UCUZ’ OLACAK
Kutlu, yıllardır canlı hayvan ve et ithalatı yapıldığına dikkat çekerek “Hiçbir dönemde, bu yılın ilk üç ayında olduğu kadar yüksek miktarda ithalat gerçekleştirmedik. Tüm bu ithalata rağmen et fiyatlarında herhangi bir düşüş sağlanamadı” diye konuştu.
“Dışarıdan ucuz canlı hayvan ve et ithalatı ile iç piyasada fiyatları baskılamaya çalışmamıza karşın fiyatlar düşmüyorsa, bunun tek bir nedeni vardır” diyen Kutlu, “İçeride üretim maliyetleri yüksek ve besici yeterince desteklenmiyor. Üstelik vatandaşın satın alma gücü de her geçen gün azalıyor. Yaz aylarına yaklaşırken kuraklık nedeniyle kaba yem fiyatlarının artması bekleniyor, hazır yeme ise neredeyse her 15 günde bir zam geliyor” ifadelerini kullandı.
Kutlu, ne et fiyatlarının sabit kalacağını ne de yurttaşın uygun fiyata ete ulaşabileceğini belirterek “Bugün ‘pahalı’ dediğimiz fiyatlara, maalesef yarın ‘ucuz’ diyeceğiz. Bunun temel nedeni, ithalata dayalı hayvancılık politikasında ısrar edilmesidir” dedi.
