Saray, bir süredir dilinden düşürmediği ‘reform’ paketini açıklamaya hazırlanırken AYM, Enis Berberoğlu hakkında ikinci kez hak ihlali kararı verdi. Kararın bu defa uygulanıp uygulanmayacağı merak konusu. Hukukçular ise uygulanmazsa ‘devletin iyice çivisi çıkmıştır’ diyor.
Mehmet Emin Kurnaz
Sıkışan Saray yönetimi ‘reform’ söylemiyle Batı’ya ‘yeni sayfa açma’ mesajı verse de kurumların birbiriyle çelişen kararları içerideki krizi gözler önüne seriyor. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) kararları yerel mahkemelerce tanınmazken, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararları ise ‘bizi ırgalamaz’ duvarına çarpıyor.
Milletvekilliği düşürülen CHP’li Enis Berberoğlu hakkında daha önce verilen ihlal kararının uygulanmadığı gerekçesiyle yapılan ikinci başvuruyu değerlendiren AYM, yeniden ihlal kararı verdi. Yüksek Mahkeme, Berberoğlu’nun bireysel başvurusunda, ihlal kararına oy birliğiyle ikinci kez hükmetti.
Yargı üzerindeki baskı çok büyük
AYM’nin kararının bu kez uygulanıp uygulanmayacağı ise merak konusu. Kararı yorumlayan hukukçular, AYM kararlarının uygulanmadığı bir devletin zaten hukuk devleti olamayacağını vurguluyor. “Bu kez bu kararın uygulanacağına inanıyorum. Yine uygulanmazsa devletin çivisi çıktı demektedir” diyen CHP Hukuk Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, “Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmadığı bir devlet hukuk devleti olmaz. AYM’nin ikinci defa böyle bir karar alması doğru değil. Bu konunun ikinci defa aynı şekilde mahkemeye taşınmış olması dahi doğru değil. Maalesef bugün yargı üzerinde baskı var” ifadelerini kullandı.
“Siz Anayasa Mahkemesi, AİHM kararlarını uygulamayacaksınız nasıl itibarınız olacak, nasıl hukuk devleti olacaksanız?” diye soran Erkek, “Bu kez bu kararın uygulanacağına inanıyorum. Yine uygulanmazsa devletin çivisi çıktı demektedir. Anayasa kararlarını eleştirebilirsiniz ama ‘uygulamıyorum’ diyemezsiniz. Bu yalnızca Enes Berberoğlu ve AKP davası değil. Fatura vatandaşa çıkıyor” şeklinde konuştu.
Hukuk devleti varsa uygulanır
Hukukçu Turgut Kazan ise şunları söyledi: “Ortada bir hukuk devleti varsa bu kararlara kesinlikle uymaları gerekiyor. Diyeceksiniz ki: ‘Daha önce de aynı karar verilmişti, ancak uygulanmadı.’ ABD’de yeni başkan Biden rüzgarı ile değerlendirerek ‘biz biraz yumuşamalıyız’ falan diye bir esinti gelirse -ki umarım gelir- işte o zaman mahkeme bu karara uyar. Kesinlikle bu karara uymak zorundadır. Uymamak soruşturma gerektirir. Tazminatların hakimlerden alınması gerekir. Demirtaş kararındaki ve AYM kararlarındaki tazminatları ödemek zorundalar.”
***
‘Reform’ paketinde AYM ve AİHM var
İktidarın son dönem dilinden düşürmediği ‘reform’ söylemi için harekete geçtiği, reform taslağının Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önüne sunulduğu belirtildi. Erdoğan’ın haftaya AKP MKYK toplantısının ardından reform paketinin içeriğini kamuoyuyla paylaşacağı aktarıldı.
Edinilen bilgiye göre AYM ve AİHM kararlarının mahkemeler tarafından nasıl uygulanması gerektiğiyle ilgili yeni düzenlemelerin yapılması gündemde. Yeni düzenlemeyle, AİHM kararlarına ilişkin tazminat ödenip ödenmemesi konusunda bazı değişikliklerin gündeme gelebileceği belirtiliyor.
***
Hiç kimse yargıya parmak sallayamazmış
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Twiter’da kendisine hakaret ettiği iddia edilen kişinin adli kontrolle serbest bırakılmasına tepki göstererek, “45 gündür anam hastanede Annemle fotomun altına küfreden alçak mahkemeye çıkıyor ve adli kontrolle serbest. Ne yapmalıyım Bakan olsam ne yazar” dedi. İçişleri Bakanı Soylu’ya yanıt veren Adalet Bakanı Abdülhamit Gül; ‘Klavye başına geçip sosyal medyada bana her gün tutuklama siparişi verenlere sesleniyorum. Bu işleyişi beğenmeyen gider itiraz hakkını kullanır ama yargıya parmak sallayamaz’ diye konuştu.
***
NE OLMUŞTU?
Durdurulan MİT tırları görüntülerini Cumhuriyet gazetesine verdiği suçlamasıyla yargılandığı davada beş yıl 10 ay hapis cezası alması üzerine Berberoğlu’nun milletvekilliği düşürülmüştü. Berberoğlu, salgın önlemleri kapsamında tahliye edilmişti. AYM Genel Kurulu, 17 Eylül 2020’de Berberoğlu’nun ‘seçilme ve siyasi faaliyette bulunma’ ve ‘kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı’nın ihlal edildiğine hükmetmişti. Buna rağmen İstanbul 14’üncü Ağır Ceza Mahkemesi, 13 Ekim 2020’de Berberoğlu’nun yeniden yargılanmasına yer olmadığına hüküm vermişti. Berberoğlu’nun avukatları, 15’inci Ağır Ceza Mahkemesi’ne itiraz dilekçesi sunmuştu. İtirazı reddeden mahkeme, istinaf mahkemesini işaret etmişti. Berberoğlu’nun avukatları, bu gelişme üzerine, bir kez daha AYM’ye başvurarak yerel mahkemenin AYM’nin ilk ihlal kararına uymamasının hak ihlaline neden olduğunu belirtmişti.
