Madencilikte bir söz vardır: “Taş çıkmadan kömür çıkmaz.” Taş çıkarma işi olarak adlandırılan hazırlık işleri özel sektöre verildi. Ancak taşeronların denetiminin nasıl yapıldığı ise hala tartışma konusu. Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şube Başkanı Erdoğan Kaymakçı, “Madenlerde denetim var yaptırım yok” diyor.
2004 yılında Zonguldak havzasını özel sektöre açan Maden Kanunu’nda yapılan değişiklikle daha önce sadece TTK tarafından yapılabilen hazırlık ve kömür çıkarma gibi ana işler milyon dolarlarla ihaleleri alan şirketlere verildi. Odalar, uzmanlar bu tarihten itibaren ölümlü iş kazalarında yaşanan artışa dikkat çekiyor.
Art arda yaşanan büyük facialarla denetim sorunu bir kez daha gündeme geldi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, faciadan birkaç gün önce Meclis’de bir soru önergesine verdiği yanıtta, maden ocaklarının 2002-2009 yılları arasında 7 bin defa denetlendiğini açıklamıştı.
Maden Mühendisleri Odası, 30 işçinin hayatını kaybettiği patlamaya ilişkin taşeronlaşmaya ve denetime dikkat çekiyor. MMO Zonguldak Şube Başkanı ve Karaelmas Üniversitesi Öğretim Üyesi Yar. Doç. Dr Erdoğan Kaymakçı, ilk yapılan incelemelerde denetimin yetersiz olduğunun ortada olduğunu söyledi.
Kaymakçı, “Çoğu bu işlerde deneyimsiz. TTK’nın yıllardır birikmiş olan tecrübesi kullanılmalı. Taşeron firmalara devredilmesi büyük sakınca doğurur dedik. Vahşi kapitalizm kuralları. Kimse dinlemedi bizi” dedi.
Şube başkanı Kaymakçı, patlamanın yaşandığı maden ocağının Yapı Tek adlı taşeron firma tarafından işletildiğini hatırlattı, firmanın bu ihaleyi 16 Milyon dolara aldığını kaydetti.
Erdoğan, Zonguldak havzasındaki özel sektöre açılan sahaların denetiminin TTK’ya ait olduğunu belirtti, şöyle devam etti: “Bir sözleşme var, TTK ile firmalar arasında. Bu anlaşmaya göre yapılıyor bu işler. Bu sözleşme hükümleri gereğince yapılıyor. Denetimlerin ne sıklıkla yapılacağı yer alıyor. Bunlar yapıldı mı? Denetimde sorun olduğu kesin. Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurumu, bu kaza için devreye girdi. Bu ciddi bir gelişme. Ortada çok ciddi bir durum var anlaşılan. Bu kazaların normal olmadığını bir kez daha ortaya çıkartıyor.”
DENETİMİN SADECE ADI VAR
Yar. Doç. Dr. Erdoğan Kaymakçı, denetlemenin tam olarak yapılmadığını, yetkililerin de söylediğini hatırlatıyor ve şöyle devam ediyor: “Denetlemenin tam yapılmadığını Bakanlık, devlet söylüyor. Denetlemede hem bakanlık müfettişlerinin hem kurumun, hem de taşeronun yapması gerekenler sıralanıyor. Ancak denetlemenin adı var, ancak yaptırımı yok. 2004’ten sonraki tarihi söylüyorum. Hazırlık işleri yapılmaya başlandı. Ve bunlarında deneyimleri de yoktur.