Fedek, Vadilkura, Teyma gibi yerlerde Yahudi yerleşim birimleri bulunuyordu.
Hz. Peygamber’in Medine’de bu toplulukları bir araya getirerek bir şehir-devlet çatısı altında birleştirdiğini görüyoruz. “Birliktelik” anlayışı esas alınarak oluşturulan antlaşma metni tarihe “Medine Sözleşmesi” olarak geçmiştir. Hz.Muhammed (s.a.v)’in Müslim ve gayr-i Müslim onsekiz kabileyi sahabeden Enes’in evinde toplayarak bizzat yazdırdığı sözleşme ile ne yapmak istediği doğrusu merak konusudur. Cabiri’ye göre sözleşme esas itibariyle bir savaş sözleşmesidir. Ona göre Medine Sözleşmesi hicretin tabii bir sonucu ve devamıdır. Hicret, Kureyş muşriklerine karşı örgütlü bir savaşı düzenlemek amacıyla yapılmıştır. Medine’ye gelinerek, oradan Mekke’deki düzeni yıpratacak saldırılar düzenlenecektir. Medine bu amaçla bir üs olarak kullanılacaktır. İşte bunun için Hz. Peygamber Medine’deki Yahudilerle antlaşma yaparak arkasını sağlama almak istemiştir…1
1 Cabiri; İslam’da Siyasi Akıl, s. 187
2 Muhammed Hamidullah; İslam Peygamberi, c. 2, s. 188-189
3 Hüseyin Atay; İslam’ın Siyasi Oluşumu, s. 116
4 Sosyo-politik birliktelik, aslında ontolojik birliktelik anlayışının bir yansımasıdır. Buna göre alem tasavvuru “varlığın birlikteliği” diyebileceğimiz bir anlayışa dayandırılır. Bütün varlıklar özgür ve özerk ben idrakine sahiptir. Aslolan bu varlıkların alemin oluşum sürecine “özne” olarak katılımıdır. Hiçbir varlık nesneleştirilmemelidir. Bu nedenle alemde aslolan A. Suruş’un tabiriyle asalet-kesret, Molla Sadra’nın tabirleriyle cevher-i harekettir. Yani çokluk ve çokluğun dinamik ilişkisi neticesinde sürekli değişmesi ve yenilenmesidir. Varlıkları bir arada tutan kozmik ve sosyolojik adalet ilkeleri ise bu “birlikteliğin” çimentosu ve harcıdır. Hz.Muhammed (s.a.v)’in, Hilfu’l-Fudul, Kur’an’ın hak ve adalet ayetleri, Medine Sözleşmesi ve Veda Hutbesi’nde ortaya koyduğu anlayış bence tanrı ile alemi bu şekilde “birliktelik” açısından algılayan bir ontolojik tasavvura dayanmaktaydı. (Bkz. İhsan Eliaçık; Yeniden İslam, Süreklilik ve Yenilik” başlıklı makale)