Kahramanmaraş Katliamı, 19 Aralık-26 Aralık 1978’de meydana gelen, derin devletin, milisler yardımıyla toplumsal muhalefeti bastırma girişimlerinden biridir. 12 Eylül darbesine gerekçe olarak kullanılan olaylardan biridir. O dönemde, Kahramanmaraş Emniyet Müdürü Abdülkadir Aksu’dur.
1973 de Maraş ‘ Kahraman’ ünvanını aldıktan 5 yıl sonra Kahramanmaraş Katliamı gerçekleşir.
19 Aralık 1978 günü Maraş’ta faşistlerin propaganda aracı haline gelen Cüneyt Arkın’ ın ‘Güneş Ne Zaman Doğacak’ filminin gösterildiği Çiçek Sineması’nın, Ökkeş Kenger ve birkaç faşist tarafından bombalanmasıyla olaylar gelişmeye başlamıştır.
19 aralık CHP il merkezi, PTT ve TÖB-DER binalarına saldırı.
21 Aralık ögle saatleri Hacı Çolak ve Mustafa Yüzbaşıoğlu adlı iki sol görüşlü öğretmen silahlı saldırı sonucu yaşamlarını yitirdi.
22 Aralık öldürülen öğretmenlerin cenazesinde sağ görüşlü kesimin cenazeyi sabote edip, halka taş ve sopalarla saldırması. Cenazelerin getirildiği camide bulunan bir grup ölenlerin cenaze namazının kılınmasına karşı çıkarak engellerken bir yandan da “cenaze törenine katılanların camileri ateşe verdiği“ söylentisi kentin Sünni mahallelerine hızla yayıldı. Bunun üzerine harekete geçen silahlı ve sopalı kalabalık gruplar Kahramanmaraş`ın Alevi mahallelerine saldırdılar.
23 aralık kontr gerilla ve sivil faşistlerin, solculara ve alevilere saldırısı
24 aralık polis ile halk arasında çatışmayı önlemek gerekçesiyle tüm polislerin görev dışı bırakılması.
Faşistlerin başını çektiği muhafazakâr, mutaassıp küçük-burjuva ve lümpen kitleler “Bugün cihat günüdür, Alevileri öldüren cennete gider”, “Komünistleri bırakmayın” sloganları eşliğinde saldırılarılarını sürdürdüler.
24 aralık sağ görüşlülerin alevilere aiit olan ve önceden 3 hilalle işaretledikleri dükkanları yakıp yakıp yağmalaları.
24 aralık alevilerin olduğu mahallerinin basılması ve katliamın başlangıcı
25 – 26 aralık katliamın devamı
26 aralık öğleden sonra olaylara askerin müdahale etmesi
Sonuç: resmi rakamlara göre 117 ölü (genç, yaşlı, kadın, çoçuk, bebek denilmeden katledilmesi) resmi olmayan rakamlara göre bu sayı daha da fazla. sinemaya ilk bombayı atıp olayların fitilini ateşleyen Ökkeş Kenger (katliamdan sonra soyadını değiştirerek ŞENDİLLER yapmıştır.) yargılanamamış ve ilk seçimlerde milletvekili seçilmiştir. Mehmet Ali Birand’ın dediği gibi’ Kahramanmaraş’ta 3 gün boyunca devlet yoktu.’ Bu olay tarihimize kara sayfa olarak geçti.
Darbeye giden yol
Maraş Katliamı, aynı zamanda 1980 darbesine giden sürecin önemli bir basamağıydı. O güne kadar faşist hareketin durmaksızın tekrarladığı “sıkıyönetim ilan edilmeli ve askerler devlete sahip çıkmalı” söylemi böylece bir gerçeğe dönüşüyordu. 26 Aralık günü CHP hükümeti ve onun başındaki “Karaoğlan” Ecevit, 13 ilde sıkıyönetim ilan edecek ve bilahare sıkıyönetim tüm Türkiye ölçeğine yayılarak 1980 faşist darbesine yol açacaktı.
Yargılamalar Sonuç Vermedi
Olayların yatışmasının ardından sıkıyönetim mahkemelerinde açılan davalar 1991 yılına kadar sürmüş, çoğunlukla sağ ve aşırı sağ görüşlü olarak nitelenen toplam 804 kişi hakkında dava açılmış, sanıklardan; 29 kişi idam, 7 kişi müebbet hapis, 321 kişi de 1-24 yıl arasında hapis cezaları ile cezalandırılmıştır. İdam ve müebbet hapis cezaları dışındakilere 1/6 oranında cezai indirim uygulanmış ve cezaları azaltılmıştır. Sıkı yönetim mahkemesinin kararı yargıtay tarafindan bozulmuş, yeniden yapılan yargılama sonucunda idam cezaları uygulanmamıştır.
Ceza alanların cezaları da; 1991 yılında çıkarılan Terörle Mücadele Kanunu nedeniyle, ertelenerek serbest birakıldılar. Bu kişilerden bazıları daha sonra milletvekili seçildi..
Olaylardan sonra Maraş`ta yaşanan yoğun göç nedeni ile sol görüşlü ve Alevi yurttaşların yüzde 80`inin Maraş`ı terk ettiği tahmin edilmektedir.
Aydınlık Gazetesi’nin 12 Ocak 1979 tarihli sayısında yazanlar ilginçtir:
“Kahramanmaraş katliamı, EDEM (Yağ Fabrikası) toplantısında kararlaştırıldı. Katliamdan 15 gün öncesine rastlayan toplantıya, EDEM ortağı Faruk ARIKAN, Fabrikatör ve Hacı Çiftliğinin sahibi Muammer PAKDİL, kardeşi Cahit PAKDİL, Faruk ARIKAN`ın ağabeyi Hacı Osman ARIKAN, Pişkinler İplik Fabrikası sahibi Abdurrahman PİŞKİN, Çırçır ve Prese Fabrikatörü Sıddık AKDİŞLİ, Tanrıverdi Çırçır Fabrikası sahiplerinden Zekeriya KİRİŞÇİ, Yağlıca kardeşler Kooperatif şirketi sahipleri Kasım ve Ali YAĞLICA, Fabrikatör Tarık SARIKATİPOÄLU, Çırçır Fabrikatörü Mehmet VAKKASOÄLU, AP İl Başkanı ve Kadıoğlu Çiftlikleri sahibi Faruk KADIOÄLU, Belediye Başkanı Ahmet UNCU,
MİSK Bölge Temsilcisi (Başkanı) Cemil TOZKOPARAN katıldılar…
Toplantının açış konuşmasını yapan Hasan Balcı, “Bugüne kadar bizleri koruyabilmeleri için ülküdaşlarımıza her ay 250 bin lira para veriyorum. Sizler ise bugüne kadar bir kuruş yardım yapmadınız. Hükümete haddini bildirmek ve Alevi komünistleri yok etmek istiyorsak mutlaka birleşip bütün gücümüzü ortaya koymalıyız. Elbirliği yapalım, Maraş`ı komünistlerden, POL-Der ve TÖB-DER`cilerden temizleyelim“ demiştir.”
