Atı alan Üsküdar’ı geçemeyecek

Hüseyin Şimşek

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aldığı seçimlerin yenilenmesi kararı kapsamında 14 Mayıs’ta ülke tarihinin en kritik seçimlerinden biri gerçekleştirilecek. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişin oylandığı 2017 referandumunda oy kullanma işlemi sürerken YSK eliyle mühürsüz oy pusulalarını geçerli hale getiren, tartışmalı sonucu ise “Atı alan Üsküdar’ı geçti” sözleriyle savunan iktidara bir daha bu fırsatı vermemek isteyen muhalefet, dört bir koldan seçim ve sandık güvenliği için çalışıyor.

Son yılları MHP ortaklığı ile geçen 21 yıllık AKP ittifakına karşı büyük oranda birleşen muhalefet, bu seçimleri tek adam rejiminden kurtuluş seçimleri olarak görüyor. İttifak, aday belirleme ve liste tercihlerine yönelik müzakere ve çalışmalarını sürdüren muhalefet partileri, bir yandan da “Atı alan yine Üsküdar’ı geçmesin” diye seçim güvenliği çalışmalarını sürdürüyor. Siyasi partiler dışında toplumsal muhalefet de sandık ve seçim güvenliğine vurgu yapıyor.

11 ili derinden sarsan deprem felaketinin gölgesinde gerçekleştirilecek seçimlere yönelik endişeler büyük. AKP’nin iktidarını kaybetmemek için her yolu deneyebileceği uyarılarına karşılık muhalefet işini şansa bırakmadan “güvenli seçimleri” sağlamaya çalışacak. Deprem bölgesi için özel görevliler belirleyecek muhalefet kesimleri, geçen seçimlerde ulaşılamayan köylerde de sandık temsilcisi bulundurmak istiyor.

MİLLET İTTİFAKI YÜZDE 99’DA

CHP, İYİ Parti, Saadet, DEVA, Gelecek Partisi ve Demokrat Parti’den oluşan Millet İttifakı, Altılı Masa ortaklığından bu yana seçim güvenliği çalışmasını birlikte yürütüyor. İl il çalışmalar yapıldığını bildiren ittifak kaynakları, sandıkların yüzde 99’a yakını için görevlendirmelerin sağlandığını bildiriyor. Her sandığa bir de avukat görevlendirecek ittifak, bu kapsamda hukuk kurullarını da çalıştırıyor.

Cumhuriyet tarihinin en kritik seçimi olarak değerlendirilen seçimlere hazırlık kapsamında son olarak Millet İttifakı İstanbul İl Başkanları, ‘seçim sürecine ilişkin saha planlaması ve sandık güvenliği konularında’ değerlendirmelerde bulundu. Çalışmaların haftalar içerisinde artması ve seçim gününe kadar tam eş güdümün sağlanması bekleniyor.

SEÇMEN NE KADAR HAZIR?

Tüm vatandaşların seçime hazır olmasının büyük öneme sahip olduğunu bildiren CHP yönetimi, Parti Okulu eliyle de çalışmalar sürdürüyor. CHP Parti Okulu, bugün sosyal medya hesaplarından altı soruluk bir mini test yayımlayacak. Konuyla ilgili yapılan açıklamada, “Test, haklarını bilen bir seçmenin ve müşahit olmak için görev talep etmenin, seçimin adil şekilde sonuçlanması için ne kadar büyük bir paya sahip olduğunu vurguluyor. Bu mini testte tüm seçmenler hem 2023 seçimlerine ne kadar hazır olduklarını ölçüyor hem de seçmen olarak haklarını öğrenerek bilgilerini tazeliyor.”

OY ÇALMAYA KARŞI MÜCADELE

Sandık güvenliğine ilişkin HDP’nin başı çektiği Emek ve Özgürlük İttifakı ile SOL Parti, TKP, TKH ve Devrim Hareketi’nden oluşan Sosyalist Güç Birliği’nin de ayrı ayrı çalışmalar yürüttüğü ve olası “oy çalma” girişimlerine karşı mücadele edeceği bildirildi.

Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş da sandık güvenliğine dikkati çekerek uyarılarda bulunmuştu. Demirtaş, avukatları aracılığı ile kişisel sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında sandık konusunda, “Güzel günlere inanmayan, motive olmayan bir halk sandığa gitmez. Daha da önemlisi, seçim sürecinde veya oy verme gününde sandığa darbe yapmaya kalkan olursa halk darbecilerin karşısına dikilmez. Tek güvence halktır. Halkın inancı, örgütlülüğü, motivasyonu ve kararlılığıdır” ifadelerini kullandı.

BAROLAR GERİ KALMAYACAK

Ankara Barosu, 14 Mayıs’ta yapılacak olan Cumhurbaşkanı ve 28’inci Dönem Milletvekili Genel Seçimi’nde gönüllü olarak görev almak isteyen avukatlar için sandık güvenliği eğitimleri düzenleneceğini duyurdu. Barodan konuyla ilgili yapılan açıklamada, “Açıklamada, “14 Mayıs günü yapılacak olan cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde gönüllü olarak görev almak isteyen meslektaşlarımız için sandık güvenliği eğitimleri düzenlenecektir. Eğitimlere katılmak isteyen meslektaşlarımız en geç 25 Mart 2023 tarihine kadar Baronet üzerinden kayıt yaptırabilirler” ifadelerine yer verildi.
2014’ten bu yana 8 seçimde görev yapan Oy ve Ötesi Derneği de 14 Mayıs seçimlerine hazırlıklarını hızlandırdı. Siyasi partiler dışında en aktif sandık güvenliği çalışmasını yürüten yapılar arasında gelen Oy ve Ötesi, 100 bin gönüllü ile seçim günü sandıkların tümünden veri toplamayı hedeflediğini duyurdu.

Oy ve Ötesi Derneği, depremden etkilenen seçim bölgelerine özel bir çalışma yapacağını da belirtti. Optik Karakter Tanıma (OCR) teknolojisi ile donatılmış bir mobil tutanak okuma uygulamasının nisan ayında gönüllülere sunulacağı açıklandı. Metin görüntülerini, makine tarafından okunabilen bir metin formatına dönüştüren OCR teknolojisi ile fotoğrafı çekilen sandık tutanaklarının verileri otomatik olarak sayısal hale getirilecek. Oy ve Ötesi, 50 büyükşehirde seçim kuralları, gönüllü sandık müşahitliği ve tutanak verisi toplama süreçlerine dair güncel bilgileri kapsayan eğitimler vermeye hazırlandığını da duyurdu.

KONDA Araştırma Yönetim Kurulu Üyesi Bekir Ağırdır ise sandıklarla ilgili konuştu. Genç nüfusa işaret eden Ağırdır şöyle konuştu: “Bu seçimlerin belirlenmesi gençlerin sandığa gidip gitmemesiyle belli olacak. Herkesin sandığa gitmesini sağlamamız gerek. Eğer 40 yaş üstü seçmenler kalırsa seçim yapmamıza gerek kalmaz. Bizim 30 yaş altı 20 milyon genci sandığa götürmeye ihtiyacımız var.”

Deprem bölgesinde yaşamını sürdüren ya da ayrılan seçmenler, nüfus müdürlükleri ve nüfusmatikler aracılığı ile adres bildirimlerini sağladı. Seçmen listeleri, bu beyanlara göre şekillenecek. Adres değişikliği yapanlar, taşındıkları yer için oy kullanacak. Seçim bölgesinin sandık düzeni için çalışmaların sürdüğü bildirildi.

Muhalefet partileri ise deprem bölgelerinde oy sayımı tamamlanana kadar güvenli seçim için hazırlıklarını tamamlamak üzere olduklarını ifade etti.

YSK SANDIK GENELGESİ

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 14 Mayıs’ta yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Milletvekili Genel Seçimi dolayısıyla “Sandık Kurullarının Oluşumu, Görev ve Yetkilerini Gösterir Genelge” yayımlayarak önemli tespitlerde bulundu. Genelgeyle sandık kurullarının çalışması, yapacakları iş ve işlemler, oy verme şekli, şikayet ve itirazlarla ilgili esas ve usuller düzenlendi.

Buna göre, sandık kurulu bir başkan, 6 asıl ve 6 yedek üyeden oluşacak. Sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde, kamu görevlileri arasından belirlenen üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye kurula başkanlık edecek.

İdare amirleri, zabıta amir ve memurları, Askeri Ceza Kanunu’nun 3. maddesinde yazılı sivil memurlar dahil askeri şahıslar, TBMM üyeleri ve adaylar sandık kurullarına seçilemeyecek.

Sandık çevresinde düzenin sağlanması sandık kurulu başkanına, sandığın konulduğu bina ve çevresi ise bina sorumlusuna ait olacak.

Sandığın konulacağı yer, ilçe seçim kurulunun denetiminde sandık kurulunca kararlaştırılacak. Sandığın konulacağı yerlerin belirlenmesinde, seçmenin oyunu kolaylıkla serbestçe ve gizli bir şekilde verebilmesi göz önünde bulundurulacak.

Sandık kurulu, oy verme günü olan 14 Mayıs’ta, oy verme saatinden en az bir saat önce sandık başında toplanacak.

Bir seçmen, aynı seçim türü için birden fazla oy kullanamayacak. Sandık kurulu önüne alınan seçmen, oyunu kullanmadan önce kimlik belgesini ve varsa seçmen bilgi kağıdını başkana verecek.

SAYIM VE DÖKÜM AÇIK YAPILACAK

Milletvekilleri, milletvekili kimliği ile seçmen bilgi kağıdını, cumhurbaşkanı adayları ve milletvekili adayları ise herhangi bir il seçim kurulu başkanınca cumhurbaşkanı veya milletvekili adayı olduklarına ilişkin seçmen bilgi kağıdını göstererek kayıtlı oldukları seçim çevresi dışında da oylarını kullanabilecek.

Oy verme bitince, kurul başkanı bunu yüksek sesle ilan edecek ve oy vermenin bittiği saat tutanak defterine geçirilecek. Oy sandıkları, oy verme bitiş saatinden önce açılamayacak.

Sayım ve döküm açık olarak yapılacak. Oy verme yerinde bulunanlar, sayım ve dökümü izleyebilecek.