Arjantin’de kadın hakları savunucularının uzun yıllardır kürtajın yasal olması için verdiği mücadelenin sonuçları yarın Senato’da yapılacak oylamaya bağlı. İlk kez Arjantinli bir devlet başkanının desteklediği söz konusu tasarı Senato’dan geçerse, ülkede ilk defa isteğe bağlı kürtaj yasal hale gelecek.
“Kadın bedenlerini çözemeyeceğiniz tüm siyasi ve ekonomik sorunların savaş alanı haline getirmeyi bırakın!” Arjantinli Milletvekili Gabriela Cerruti, Alt Meclis’te yaklaşık 24 saat süren kürtaj hakkının tanınmasını içeren yasa tasarısı görüşmelerine bu sözleriyle damga vurdu.
Kadınlara gebeliği 14 haftaya kadar sonlandırma hakkı tanıyan kürtaj hakkı düzenlemesi, Alt Meclis’te 131-117’lik bir oyla kabul edilmesinin ardından yarın Senato’da oylanacak.
‘BİN GÜN PROGRAMI’
Ülkede 1993’ten kalma yasal düzenlemeye göre, kadınlara kürtaj hakkı yalnızca hayati risk taşıması ve cinsel saldırı gibi gerekçelerle sınırlandırılırken Senato’da tasarının kabul edilmesi durumunda Arjantinliler kadın hakları mücadelesinde önemli bir kazanım elde edecek. Devlet Başkanı Alberto Fernandez’in ve partisi Frente de Todos’un desteklediği tasarıda, aynı zamanda hamilelik ve erken çocukluk döneminde kapsamlı sağlık hizmeti sağlayacak olan ‘Bin Gün Programı’ da oylanacak. Söz konusu tasarıya Senato’daki sağ ve katolik yanlılarının itirazları ise hayli yüksek. Bu nedenle çekişmeli bir oylama olması beklenirken ülkede etkili dini kurum Katolik Kilise de karşı kampanya yürütüyor. Piskopos Oscar Ojea’nın milletvekillerine yaptığı çağrıda “hayır” oyununun “tıp bilimi ve hukuk” tarafından desteklendiğini savunacak kadar ileri gitmesi ülke kamuoyunda tepki çekiyor.
KÜRTAJ SUÇ DEĞİLDİR
Kadın, Cinsiyet Politikaları ve Cinsel Çeşitlilik Bakanı Estela Diaz, “2020 yasal kürtaj yılıdır. Kendi hayatlarımıza, çocuk sahibi olmak isteyip istemediğimize, çocuk sahibi olmak istiyorsak, kaç tane olmasını istediğimize karar verme hakkına sahibiz. Toplum artık kürtajı suç olmaktan çıkardı şimdi sıra Senato’da çağrısı yapıyor. Peronist Senatör Norma Durango da “İnsanların bunun bir cinayet olmadığını, kadının bir hakkı olduğunu anlamalarını sağlamaya çalışıyoruz” diyerek bu tasarının yasadışı kürtaja yönelen kadınların yaşam hakkını koruyacağını belirtiyor.
YERELDE MÜCADELE
Kadın hakları mücadelesi yürüten yerli aktivistler ise yoksulluk sınırında yaşayan halkların kürtaj konusunda bir bilinçlenmeden mahrum bırakıldığına işaret ediyor. Arjantin’in Chaco eyaletine bağlı Castelli kasabasındaki yerli topluluklardan Qom’un bir üyesi olan feminist aktivist Bashe Nuhem, yerel basına verdiği demeçte, “Radyo istasyonunda çalışıyorum ve kürtaj hakkında konuşmak büyük bir zorluk. Kürtaj hakkında konuşmamızı istemeyen erkeklere meydan okuyoruz. Bu bir tabu olmaya devam ediyor” diyor. Nuhen’e göre, kürtaj hakkının Senato’da ele alınması yerli kadınlara yönelik cinsel saldırıları gündeme getirecek. “Kendimi dahil ediyorum çünkü ben de cinsel istismara maruz kaldım” diyen Nuhen, birçok yerel liderin kürtaj karşıtı görünmesine rağmen partnerlerini kürtaja zorlayan bir ikiyüzlülük içinde olduklarını vurguluyor.
Ülkede Salta eyaletinin kuzeybatısında kalan ve Salta kentine 540 kilometre uzaklıkta kalan Santa Victoria Este kasabasında acil servis doktoru olan Tujuayliya Gea ise Open Democracy’e verdiği demeçte, “Burada yaklaşık 13 bin kişi yaşıyor ve yüzde 75’i yerli. Yerel kiliselerin söylemleri halkın üzerinde çok hakim. Benim kasabamda insanlar yetersiz beslenmeden ölüyor ve temiz suya erişemiyor. O halde cinsel haklar hakkında nasıl konuşacağız” diye soruyor. “Yerel halk, kürtajı talep etme hakkına sahip olduğunu bile bilmiyor” diyen Gea, “Kürtajın yasal olmasını istiyoruz ve ilk önce halkı, sağlık çalışanlarını kilisenin, ataerkil yönetimin etkisi altından kurtarmalıyız. Yoksulluk ve eşitsizlik yerli kadınları anne olmaya zorluyor” görüşünü paylaşıyor.
İLİŞKİLERİ GÜÇLÜ
Ülkede tanınmış bir Anayasa avukatı olan Alfonso Santiago da AFP’ye verdiği demeçte, kürtaj tasarısını destekleyen Devlet Başkanı Alberto Fernandez hükümeti ile Katolik Kilisesi arasındaki ilişkinin, oylama ne yönde sonuçlanırsa sonuçlansın güçlü kalacağını belirtiyor. “Diğer konularda işbirliğinde bir kesinti olacağını sanmıyorum. Daha önce olmadı, örneğin eşcinsel evlilik onaylandığında” diyen Fernandez, bu yıl yapılan hükümet destekli kurumsal bir ankette, ülkedeki Katoliklerin yüzde 22,3’ünün bir kadının kürtaj hakkına sahip olmasını savunduğunu ifade etti.
***
KADINLARIN MÜCADELESİ MECLİS’İ MECBUR BIRAKTI
Arjantin’de kürtaj hakkı tasarısı bir kez daha Senato’nun gündeminde yer alırken ülkedeki kadın hakları mücadelesi uzun yıllardır kürtajın yasal olması için kampanyalar yürütüyor. “Karar vermek için cinsel eğitim, kürtajdan kaçınmak için doğum kontrol hapları, ölmemek için yasal kürtaj” sloganıyla 2005’te başlatılan Yasal, Güvenli ve Ücretsiz Kürtaj Ulusal Kampanyası’na 500’den fazla örgüt destek veriyor. 2007 yılında ise bu kampanya kapsamında kürtajı yasallaştırmak için bir yasa tasarısı hazırlanarak Alt Meclis’e gönderildi ancak tasarı 2018 yılına dek görmezden gelindi. 14 Haziran 2018’de bu tasarı Alt Meclis’te kabul edilirken Senato’nun onayını alamadı. Hareketin sembolü olan ‘yeşil bandana’ ülkede kürtaj hakkını savunan kadınların üzerinde taşıdığı bir işaret olurken ilk kez bu yıl bir devlet başkanı kürtajın yasal olmasını savunduğunu açıkladı. 2019’dan bu yana iktidardaki Alberto Fernandez, 16 Kasım’da yaptığı açıklamada kürtajı yasallaştırmak için bir yasa tasarısının hazırlandığını açıkladı. Kıta ülkeleri El Salvador, Dominik Cumhuriyeti, Nikaragua ve Honduras’ta ise kürtaj halen suç.
