Artı Gerçek – Türkiye ile Suriye yönetimi arasında Rusya’nın arabuluculuğunda yaklaşık 11 yıl sonra yeniden başlayan resmi temasların, gizli bir görüşme trafiğini tetiklediği öne sürüldü. İddiaya göre, Suriyeli Kürtler ile Şam arasında yeniden diyalog kurulurken, ABD de Türkiye’nin yeni bir harekâtını engellemek için arabuluculuk yapmaya çalışıyor. Öyle ki, MİT Başkanı Hakan Fidan ile Beyaz Saray’ın Ortadoğu ve Kuzey Afrika koordinatörü Brett McGurk’ün görüştüğü öne sürülüyor.
Söz konusu iddialar, Londra’da İngilizce yayımlanan Suudi gazetesi Şark ül Evsat’ın haberinde yer aldı. Gazete, Türkiye ile Suriye arasındaki normalleşme sürecinin açık ve gizli siyasi temaslara yol açtığını yazdı.
Haberde öne çıkan iddialar şöyle:
‘ABD DIŞİŞLERİ BAKANLARI GÖRÜŞMESİNİ ERTELETTİ’
Şark ül Evsat’a göre Rusya, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad arasındaki olası görüşmenin Türkiye’de mayıs ayında düzenlenecek seçimlerden önce yapılmasını istiyor. Buna göre, iki ülkenin savunma bakanlarının biraraya getiren Rusya, Erdoğan-Esad zirvesinden bir önceki adım olarak görülen dışişleri bakanları toplantısının 11 Ocak’ta Moskova’da yapılmasını istiyordu. Ancak Şark ül Evsat, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun 18 Ocak’taki Washington ziyaretinden önce Suriye ile bu seviyede bir temas kurulmaması için “Ankara’ya Amerikan tavsiyesi verildiğini” öne sürdü.
İDDİA: ANKARA, ‘AMERİKALILAR ÇEKİLSE BİLE ÇEKİLMEYİZ’ DEDİ
Haberde, Şam yönetiminin de bu görüşmeden somut sonuçlar istediğini, bu nedenle Rusya ile ek temaslar başlattığı belirtildi. Şark ül Evsat, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentyev’in bu süreçte Şam’ın ziyaret ederek Erdoğan-Esad görüşmesi için bastırdığını ama Suriye liderinin bu görüşme için Türkiye’nin ülkenin kuzeyinden çekilmesi veya en azından bir çekilme takvimi belirlemesi şartı koştuğu hatırlatıldı.
Gazetenin iddiasına göre, Şam yönetimi Esad-Erdoğan zirvesinden önce bir tür ‘simgesel başarı’ kazanmak isterken, Ankara çekilmeyi reddetti. İddiaya göre Ankara, arabuluculara “Türkiye’nin Suriye’den hiçbir koşulda, hatta Amerikalılar çekilse bile çekilmeyeceği” mesajını verdi. Şark ül Evsat, “Bu pozisyon, Türkiye’nin geçmişte Suriye’den çekilmeyi siyasi bir çözüm bulunması ve ülkeye 2011’den sonra giren tüm yabancı güçlerin çekilmesi ile ilişkili kıldığı açıklamalarıyla tezat oluşturuyor” ifadelerini kullandı.
‘M4 KARAYOLU İÇİN LAZKİYE’DE GİZLİ GÖRÜŞME YAPILDI’
Haberde, çekilme konusunda şu an uzlaşma sağlanamaması üzerine, normalleşme çabalarında dikkatlerin Halep-Lazkiye yolunun (M4 karayolu) yeniden açılmasına odaklandığı belirtildi. İddiaya göre, kısa süre önce Lazkiye’nin Kasab bölgesinde, M4 karayolunun yeniden açılması için gizli görüşmeler yapıldı. Türkiye’nin, Suriye’nin egemenliğini kabul etmekle birlikte yolu kendisinin kontrol etmesi şartı üzerinden “bir miktar esneklik” gösterdiği belirtildi.
‘BİR KÜRT HEYETİ ŞAM’I ZİYARET ETTİ’
Şark ül Evsat, bu süreçte Şam’la Kürtler arasında da temasların başladığını yazarak “Her iki taraf da [Türkiye ile] normalleşme konusunda diğerinin tavrını öğrenmek istiyor. Gerçekten de, sadece birkaç gün önce bir Kürt heyeti Şam’ı ziyaret etti” ifadelerini kullandı.
Gazete şöyle devam etti: “Rusya geçmişte müzakerelere destek olmuş ve heyetler kurulmuştu ancak görüşmeler durmuştu. Şam şimdi, ABD’yle müttefik olan Kürtlerin nerede durduğunu öğrenmek istiyor. Kürtler ise Şam ile Ankara arasındaki normalleşmenin sınırlarını bilmek istiyor.
Görüşmeler, iki taraf arasında, ABD’nin eski başkanı Donald Trump döneminde Amerikan askerlerinin aniden çekilmesi sonrasında imzalanan mutabakatın uygulamasını incelemeyi amaçlıyordu. Anlaşma, Suriye güçlerinin, Fırat’ın doğusuna konuşlanmasını da kapsıyordu.
Kürtler şimdi, eğer kendilerine karşı yeni bir Türk saldırısının engellenmesi anlamına gelecekse, Şam’la işbirliği yapmaya istekli. Şam da, onlarla zayıf oldukları bir anda muhatap olmaya dünden razı.”
‘FİDAN İLE MCGURK BİR KÖRFEZ ÜLKESİNDE GÖRÜŞTÜ’ İDDİASI
Şark ül Evsat, ABD’nin de sürece ağırlığını koymak için arabuluculuk çalışmaları başlattığını ve Ankara-Washington-Kamışlı hattında da gizli görüşmeler yapıldığını yazdı. İddiaya göre, MİT Başkanı Fidan ile Beyaz Saray’ın Ortadoğu ve Kuzey Afrika koordinatörü Brett McGurk, kısa süre önce bir Körfez ülkesinde biraraya geldi. Gazete, Ankara ile McGurk’ün gergin ilişkilerinin ‘bir sır olmadığı’ yorumunu yaptı. Söz konusu görüşmede, Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna bir harekât düzenlememesi, bazı taleplerinin karşılanması ve IŞİD’le mücadelenin sekteye uğramaması için neler yapılabileceğinin ele alındığı öne sürüldü.
‘ABD’DEN KAMIŞLI VE ANKARA’YA GİZLİ ZİYARETLER’
Bu gizli görüşmeden önce de, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Suriye Özel Temsilcisi Nicholas Granger’ın Ankara ve Kamışlı’ya bir dizi gizli ziyaret gerçekleştirdiği iddia edildi. Buna göre söz konusu temaslarda, Kürt asayiş güçlerinin sınırın 30 kilometre güneyine çekilmesi veya silah bırakması ihtimalleri ele alındı. Suriyeli sığınmacıların dönüşü ve yerel konseylerin yeniden kurulması konularının da görüşüldüğü iddia edildi.
‘İRAN RAHATSIZ’
Suudi gazetesi Şark ül Evsat, Şam yönetiminin en güçlü bölgesel müttefiki olan İran’ın Ankara-Şam görüşmelerine Rusya’nın arabuluculuk yapmasından rahatsız olduğunu da ileri sürdü. Arabuluculuk konusunda Tahran’a bilgi verilmediği, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahyan’ın geçen haftaki Şam ziyaretinde söz konusu temasları medyadan öğrendiğini belirterek şikâyet ettiği belirtildi.
İran’ın aynı zamanda, Şam ile Ankara arasında sağlanabilecek herhangi bir ilerlemenin kendisinin Suriye’deki rolünü azaltacağına inandığı iddia edildi. Birleşik Arap Emirlikleri’nin Suriye-Türkiye-Rusya görüşmelerine dahil olma veya ev sahipliği yapma çabasının da İran’ı rahatsız ettiği belirtildi. Haberde, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin 2022 sonunda planlanan Şam ziyaretinin iptal edildiğine de dikkat çekildi. (DIŞ HABERLER)
