Pandemi aylarında üst üste yağan zamlar emekçilerin geçim derdini artırdı. Adana’da konuştuğumuz işçi ve emekçiler “Ücretlere zam yapılmalı” dedi.
Volkan PEKAL
Salih Can ALDEMİR
Adana
İşçi ve emekçilerin büyük zorluklarla mücadele etmek zorunda kaldığı pandemi sürecinde gelen yüklü zam dalgası, ücret ve maaşları eritti. Türkiye’de 1 Temmuz’dan itibaren elektriğe yüzde 15, doğal gaza yüzde 12 zam yapıldı. Konuştuğumuz işçiler, pandemi kısıtlamalarında ücret kaybı yaşadıklarını belirtti. Bir işçi, “Fakirin eskiden yağı vardı, şimdi onu da alamıyor” dedi.
Asgari ücret ile geçinmenin zor olduğunu ifade eden Mehmet Kurt isimli işçi, “Özellikle evi kira olanlara Allah yardım etsin” diyerek kendisinin kirada olmamasının bir nebze avantaj olduğunu anlattı. Yine de tek maaş ile ayın sonunu görmenin oldukça zor olduğundan yakınan Kurt, “Çocuk giderleri olsun, mutfak giderleri olsun birçok farklı ödeme bizi zora sokuyor. Evi kira olana devletin yardım etmesi lazım. Ya da asgari ücrete insanlara nefes aldıracak şekilde bir zam yapmalı” dedi.
“AİLECEK TATİLE GİTSEK 1 SENE PARASINI ÖDEYECEĞİZ”
Temel tüketim maddelerine yapılan zamlarla ücretlere yapılan zamlar arasında büyük fark olduğunu dile getiren Ahmet Çatal isimli işçi, “Pandemide kısa çalışma ödeneği aldık, sıka sıka buraya kadar geldik. Her şeyden kıstık, bir yere gideceksek gitmedik. Pandemi sürecinde dışarı çıkılmadı ama o kadar çalışmamıza rağmen çocuklarla 1 gün tatile gidecek olsan 1 yıl onun masrafını ödeyeceksin” dedi.
“YAĞ BİLE ALAMIYORUZ”
Recep Aslan, inşaat işçisi olarak çalıştığı için pandemiyi işsizlikle geçirmiş işçiler arasında. Aslan’la, işe giderken kullandıkları araç işçi durağında mola verdiği esnada konuştuk. Geçim koşullarını, “Çalışırsam yevmiyemi alıyorum, çalışmazsam alamıyorum. 100 lira yevmiye alıyorum. Evliyim, 6 çocuğum var. Yatsam, çalışmasam açım” diye anlatırken aracın arkasından başka bir işçi de zamlardan yakınıyor: “Eskiden fakirin yağı vardı. Şimdi yağı bile alamıyoruz”.
Her şeye zam varken işçinin hakkının sıfır olduğunu söyleyen Aslan, “Bir teneke yağ 50 liraydı, bugün 250 lira olmuş. 3 liralık malzeme 5 lira oldu, 5 liraya aldığım yakıt şimdi 7 lira, 1 liralık malzeme 10 lira oldu, işçinin yevmiyesi hep aynı. İşçi dünyaya eziyet görmeye gelmiş” diye konuştu.
“ESKİDEN MAAŞ ARTARDI, ŞİMDİ KİRAYI ÖDEYEMİYORUZ”
İktidara desteği sorduğumuz işçilerden biri, “AKP’yi istemiyoruz, vallahi ben bıktım” derken bir başkası ise “Bir Rizeli olarak ben bir daha oy vermem, ülke diye bir şey kalmadı” diyerek ekledi: “Eskiden bir şey sahibi olmak hayaldi, şimdi bir umut oldu. Ekmek 1 liraydı 1.75 lira olmuş. Eskiden insanlar maaş aldığı zaman kirasını, elektriğini yatırırdı, çocuklarının masrafını verirdi, artırır bir de kenara koyardı. Şimdi maaş geldiği zaman bırakın artırmayı evinin kirasını veremiyor. Bir gecekonduda oturuyorum. Bir gecekondu eve 852 lira elektrik faturası gelir mi? Hayırdır, biz dükkan mı işletiyoruz?” dedi.
Recep Aslan, işçilerin yaşadığı sorunların çözümü için halkın birlik olması gerektiğini söyledi. Çözümün yine birlik beraberlikte olduğunu söyleyen Aslan, “Bunları başa kim getirdi? Biz getirdik. Birlik beraberlik olmasa bu böyle gider” dedi.
“BİRÇOK GENÇ KAPI KAPI DOLAŞIP İŞ İSTİYOR”
Fethi Topkaş, emekli olmasına rağmen geçinebilmek için boyacı olarak çalışıyor. Pandeminin ilk 3 ayı çalışamadığını, sonrasında tek tük iş bulabildiğini anlatan Topkaş, “İşsiz kaldığım günlerde emekli olduğum için bir şekilde idare ettim. Bu süreçte birçok kişi dükkana gelip iş istedi. Bizlerden genç çocukların artık paraya bakmaksızın ‘Cep harçlığımız çıksın’ diye sokakta iş istediğini görüyoruz. Ondan ‘İş beğenmiyorlar’ deniyor. Her insanın yapacağı ve yapabileceği bir iş vardır. Üniversiteden mezun olduktan sonra marketlerde, inşaatlarda çalışmak zorunda olmamalı gençlerimiz. Yoksa bu ülke nasıl kalkınacak?” diye konuştu.
YASAK KALKTI, KIZI İŞİNDEN OLDU
Kızının da işsizlikle yüz yüze kaldığını anlatan Topkaş, “Çağrı merkezinde çalışıyordu. Pandemide evden çalıştı, kısa çalışma ödeneği verdiler. İşten atma yasağı kalkınca işten çıkarıldı. Tazminat için birçok kişiye belge imzalatmışlar. Bakalım tazminatını alabilecek mi, yoksa alamayacak mı göreceğiz” diye konuştu.
“İŞÇİLER OLARAK BİRLEŞMEZSEK ZAMLAR GELMEYE DEVAM EDECEK”
İşsizlik ve yüksek enflasyon nedeni ile işçi ve emekçinin, çiftçinin bitmiş durumda olduğunu dile getiren Topkaş, “Bu sistemin acilen değişmesi lazım. Bunun için birlik, beraberlik olunması lazım. 12 Eylül’den önce nasıl birlikte hareket ediyorsak o duruma tekrar gelmeliyiz. Üzerimizdeki korkuyu atmazsak zamlar gelmeye devam eder, işçi de ezilmeye devam eder. Dağınıklık patronların ve kapitalistlerin işine yarar, sendika ile birlikte mücadele etmeliyiz” dedi.