3 milyardan fazla hayvanın zarar gördüğü Avustralya yangınları… Beyrut’u savaş alanına çeviren patlama… Efsanevi basketbolcu Kobe Bryant’ın ölümü… Ve tabii ki, yaklaşık 1 milyon 800 bin kişinin ölümüne yol açan Covid-19 salgını…. 2020, tüm dünyada ‘felaketler yılı’ olarak tarihe geçti. İşte, 2020’yi dünyada ‘kabusa çeviren’ olaylar…
2020’nin ‘ilk felaketi’, Avustralya’daki orman yangınları oldu. Avustralya, tüm dünyanın yeni yılı kutladığı 31 Ocak 2019 gününde tarihinin en büyük yangınlarından biriyle boğuşuyordu. Alevler ancak Mart 2020’ye gelindiğinde söndürülebildi.
Yangının doğrudan sonucu olarak en az 34 kişi öldü. Ülkenin üzerine aylar boyu çöken dumanın etkisi bununla da sınırlı kalmadı. Avustralya nüfusunun yüzde 80’i dumandan olumsuz etkilendi, 4 bin kişi hastaneye kaldırıldı, bu süreçte 445’ten fazla kişi öldü.
Yangın nedeniyle 18.6 milyon hektar ormanlık alan yok oldu; 5 bin 900 ev küle döndü.
3 MİLYAR HAYVAN ETKİLENDİ
Avustralya’daki yangınların en acı sonuçlarından biri, yaklaşık 3 milyar hayvanın ölmesi ya da yerinden olmasıydı… Bugün sayısı hâlâ net olarak bilinmese de, Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nın son raporuna göre yangınlarda 2.46 milyar sürüngen, 180 milyon kuş, 143 milyon memeli, 51 milyon kurbağa öldü ya da yerinden oldu. 60 binden fazla koala da yangınlardan etkilendi.
İRANLI GENERAL KASIM SÜLEYMANİ 3 OCAK’TA ÖLDÜRÜLDÜ
2020, siyaset cephesinde de krizle başladı. Dünya 3 Ocak sabahına, İran’ın ülke dışındaki operasyonlarında en etkili ismi olan Devrim Muhafızları Kudüs Gücü’nün Komutanı General Kasım Süleymani’nin öldürüldüğü haberiyle uyandı. Süleymani, ABD’deki Donald Trump yönetimi tarafından uluslararası hukuku çiğneyen bir kararla üçüncü bir ülkede, Irak’ın başkenti Bağdat’ta suikastla öldürüldü. Irak yönetimi suikasttan haberdar olmadıklarını savunurken, dünyanın gözü Türkiye’nin yanı başında olası bir savaş riskine çevrildi.
İRAN’IN MİSİLLEMESİ UÇAK DÜŞÜRDÜ: 176 ÖLÜ
Süleymani’nin cenazesinin kaldırılmasının ardından İran, Irak’taki Amerikan askerlerini hedef alacak şekilde misillemelerine başladı; Bağdat’taki üsler vuruldu. Ancak gerilim 8 Ocak gününde, sadece birkaç saat içinde farklı bir boyuta taşınacaktı.
Haber ajanslarına önce, Ukrayna Havayolları’na ait 752 sefer sayılı yolcu uçağının Tahran Uluslararası İmam Humeyni Havalimanı’ndan kalkış sonrası düştüğü ve 176 kişinin öldüğü haberi geldi. Kısa süre sonra, Irak’taki ABD askerlerine karadan havaya füzeyle misilleme yaparken uçağı vurduklarını fark eden İranlı askerlerin görüntüleri ortaya çıktı. İran hükümeti olaydaki sorumluluğunu haziran ayında kabul etti. İran Genelkurmayı, uçağın ‘askeri bir noktaya yaklaşan saldırgan bir uçak olarak algılandığını ve insani bir hata sonucu füzeyle vurulduğunu’ açıkladı.
‘ELVEDA KARA MAMBA’
26 Ocak günü, dünya gündemine damga vuran bir başka ‘felaket’ yaşanacaktı: NBA tarihinin en büyük yıldızlarından Kobe Bryant ve 13 yaşındaki kızı Gianna, altı yolcuyla beraber, Los Angeles’ta meydana gelen helikopter kazasında öldü. Bryant’ın ölümü spor camiasını yasa boğarken, hayranları günlerce anma töreni düzenledi.
‘NEFES ALAMIYORUM’: GEORGE FLOYD CİNAYETİ DÜNYAYI AYAĞA KALDIRDI
2020, dünya çapında sistemsel ırkçılığa başkaldırılan bir yıl olarak da tarihe geçecek. ABD’den tüm dünyaya yayılan protestoların fitilini ateşleyen olay, George Floyd’un gözaltına alınırken en az 20 kez “Nefes alamıyorum” diye feryat etmesine rağmen boğazına bastıran ırkçı bir polis tarafından öldürülmesiydi.
25 Mayıs günü Minneapolis’te yaşanan bu olay, aylar süren ırkçılık karşıtı protestoları tetikledi. Birçok ülkede sömürgeci geçmişi temsil eden ve köleliği savunan kişilerin heykelleri yıkıldı; ABD’nin bazı kentlerinde protestoları bastırmak için sahaya askerlerin sürülmesi gündeme geldi. Floyd’un boynuna diziyle bastırarak ölümüne sebep olan polis Derek Chauvin eyalet yasaları uyarınca 1 milyon dolar kefaletle serbest bırakıldı. Dava sürüyor.
BEYRUT’TA PATLAMA
Ve, bir zamanlar ‘Ortadoğu’nun Paris’i olarak anılan Beyrut’u ekonomik krizin de ortasında savaş alanına çeviren patlama… Lübnan’ın başkenti, 4 Ağustos günü kentin her tarafından hissedilen çok şiddetli bir patlamayla sarsıldı. Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200’den fazla kişi öldü, 6 bini aşkın kişi yaralandı, yaklaşık 300 bin kişi evsiz kaldı. Patlamanın Beyrut limanında bir ihmaller zinciri sonucunda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitrat nedeniyle gerçekleştiğinin ortaya çıkması, Lübnan’ı yeniden bir siyasi krize sürükledi. Hükümet istifa etti; ekonomik kriz derinleşti. İlgili soruşturmadanda henüz kesin bir sonuç çıkmadı…
KALİFORNİYA YANGINLARI
ABD’nin Kaliforniya eyaleti, mayıs ayında başlayan ve aylarca devam eden yangınlara sahne oldu. 30’dan fazla kişi öldü, on binler tahliye edildi. Yangınların ağustos ayında yüksek sıcaklıkla şiddetlenmesiyle, Vali Gavin Newsom eyalet genelinde acil durum ilan etti.
ENDONEZYA’DA SEL FELAKETİ
2020’nin ilk gününde Endonezya’da başkent Jakarta başta olma üzere birçok kenti etkisi altına alan şiddetli yağmurların yol açtığı sel felaketinde 66’dan fazla kişi hayatını kaybetti, en az 60 bin kişi yerlinden oldu. Ülkede 2007 yılından bu yana görülen en yıkıcı sel felaketi nedeniyle birçok yerde su seviyesi 30 ila 200 santimetre yükseldi.
DÜNYAYI DEĞİŞTİREN COVID-19 SALGINI
Ve elbette, 2020’ye damgasını vuran korona virüsü salgını… Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıktığı sanılan virüs, 2020’de tüm dünyaya yayıldı. Virüs nedeniyle yaklaşık 1 milyon 800 bin kişi öldü, 78 milyonu aşkın kişi hastalandı. Salgın dünyanın dört bir yanında kapanmaları beraberinde getirdi; sosyal mesafe zorunluluğu toplumsal hayatı kökten değiştirirken, yıllar sürecek derin ekonomik sıkıntılara da yol açtı.
130 MİLYON KİŞİ DAHA YOKSULLUKLA KARŞI KARŞIYA
2020 yılında korona virüsü salgınıyla beraber, yoksulluk krizi de tırmandı. Birleşmiş Milletler, 130 milyon insanın daha aşırı yoksulluk tehdidiyle karşı karşıya olduğunu duyurdu. Korona krizinin en çok göçmenler, kadınlar ya da düşük gelirli hane fertleri gibi dezavantajlı grupların çalıştığı küçük işletmeleri ve turizmi etkilediğine işaret edildi.
Dünya çapındaki korona virüsü vakalarının sayısı 80 milyona yaklaşırken, birçok ülkede aşılama başladı. İşte, aşı kampanyalarını başlayan ülkeler…
Dünya çapındaki korona virüsü vakaları 79.9 milyonu geçerken, bir dizi ülke aşılama kampanyalarına başlamış durumda. Aşılama, Batı dünyasında ilk olarak İngiltere’de başladı; Avrupa Birliği ülkeleri de Pfizer/BioNTech aşısını bugün itibarıyla halka uygulamaya başladı. Aşılamaya başlayan diğer ülkeler arasında Çin, Rusya, Suudi Arabistan, Meksika ve Şili de bulunuyor.