Elif Akbıyık
Tunus’un güneyindeki Zarzis kentinde, 52 yaşındaki emekli balıkçı Şemseddin Marzug kendini, Avrupa’ya doğru çıktıkları umut yolculuğunda Akdeniz sularında boğularak ölen mültecilerin ruhlarına sükûnet vermeye adadı. Defin işlemlerinde gönüllü olarak çalışan Marzug, “ölüm gemilerinde” harap olan hayatlarına duyduğu üzüntüyle, ağlarına takılan mültecilerin “şerefli ve saygıdeğer” bir şekilde gömülmelerini görev edindi.
2014 yılında, Libya sınırına 50 kilometre mesafedeki Zarzis açıklarında batan bir teknede 53 Suriyeli ve 1 Sudanlı can vermişti. Marzug hiç unutamadığı o günü, “Bebeklerine sarılı halde can veren kadınların cesetleri vardı. Bu ânı aklımdan bir türlü çıkaramıyorum. O cesetler zihnimde derin bir iz bıraktı” diye anlatıyor.
Bu insanlık dramına 20 yıldır tanık olunan Zarsis’te, şehir mezarlığında yer kalmayınca belediye Marzug’a “kimsesizler mezarlığını” tahsis etti. 2011 yılına kadar cesetler çöp kamyonlarıyla taşınıyordu. Bir çukurun içine atılıp üstü kumla örtülen cesetlerin hali Marzug’un içine sinmedi. Bulduğu ölü bedenleri ceset torbalarına koyup, Kızılay yöneticisinin ödünç verdiği kamyonetle hastaneye taşıyan Marzug, onları elleriyle yıkadıktan sonra toprağa verdi.
Şimdiye kadar 400’e yakın mülteciyi defneden Marzug bugünlerde, bir gün kimliklerinin tespit edilmesi umuduyla, dolmak üzere olan mezarlığını genişletmek için para bulmaya çalışıyor. Ancak bu yardımsever Tunuslu, ne kendi hükümetinden ne de Avrupa Birliği’nden olumlu cevap alabilmiş değil. Kentin güneyinde bir yer almak için cofundy.com sitesi üzerinden bağış kampanyası düzenlenmiş ve 4 bin euroluk bağış elde edilmişti. Geçtiğimiz günlerde mezarlığı ziyaret eden Fransız gazeteciler de bir kampanya düzenledi ve 15 bin euro topladı. Marzug şimdi bu parayla yeni bir yer almayı ve ayrıca gasilhane kurmayı hedefliyor.
İlginç olan, Marzug’un iki oğlunun da sonu genellikle faciayla biten bu rotayı kurtuluş umudu olarak seçmesi. Bereket, Marzug’un oğulları da dahil olmak üzere 3 binden fazla Tunuslu, insan kaçakçılarının gemileriyle İtalya’ya ulaşmayı başarmış. Hayalleri Akdeniz’in sularında tükenen birkaç Tunuslu ise Marzug’un kimsesizler mezarlığında yatıyor.
Akdeniz 2017’de 3081 kişiye mezar oldu
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin rakamlarına göre, 2017 yılında 3081 kişi Akdeniz açıklarında yaşamını yitirdi. 2017 yılında 165 bin kişi yolculuğu tamamlamayı başardı. Bunlardan yüzde 70’i İtalya’ya, yüzde 17’si Yunanistan’a, yüzde 13’ü ise İspanya’ya ulaştı. Bu rakam 2016’da 360 bin, 2015’te ise 215 bindi.
